چکیده :
حقوق جهانگردان در ایران جزء حقوق خارجیان است و از مقررات کلی مربوط به حقوق خارجیان تبعیت می کند اما حق ازدواج برای جهانگردان از حقوق شناخته شده ومسلمی محسوب می شود که روز به روز این حق در میان جوامع بشری جایگاه خود را بهتر می یابد حق جهانگردی و حق ازدواج آنان تکمیل کننده حقوقی همچون حق آزادی و حق حیات می باشد و با بررسی حقوق خارجیان و سیر تاریخی آن روشن می شود که با توسعه تمدن بشری حقوق بیشتری به خارجیان اعطاء می شود اما در مواردی اعمال این حقوق (حق ازدواج جهانگردان) با محدودیت های شرعی و قانونی کشور توریسم پذیر(ایران) همراه است، که از جمله این موانع ،موانع ناشی از قرابت نسبی (خونی) و موانع ناشی ازقرابت سببی و موانع ناشی از قرابت رضاعی ( شیری)و سایر موانع متفرقه می باشند که به دلیل اینکه این موانع با نظم عمومی گره خورده است در واقع خلاف آن را نیز نمی توان توافق و یا شرط نمود البته به این موانع ومحدودیت ها، موانعی نظیر اختلاف مذهب و دین را نیز می توان افزود بدین ترتیب که شرط انعقاد عقد نکاح وحدت دین واعتقادات زوجین می باشد به نحوی که هر دو باید تابع یک دین (مسلمان) باشند و در صورتی که یکی از آنان کافر یا غیر مسلمان با شند شرط نفوذ نکاح آنان منوط بر این است که زوجه غیر مسلمان فقط حق ازدواج موقت با زوج مسلمان تبعه ایران را دارد که البته حدود و صغور این بحث بی پایان است که در پایان نامه حاضر برانیم که تمامی این موارد را تک به تک بررسی نموده و با قلمی شیوا و رسا به تحریر در بیاوریم
کلید واژه ها: جهانگردان،حقوق،نكاح،نظم عمومي، قرابت
مقدمه :
از زمان پیدایش انسان در روی این کره خاکی، سیاحت و جهانگردی وگردشگردی وجود داشته است انسانهای اولیه برای تهیه روزی و شناخت اطراف خود مدام در حال حرکت و سفر از نقطه ای به نقطه دیگر بوده اند و هیچ قوانین و مقرراتی مانع سفر آنها نبوده است تا اینکه اجتماعات بشری مانند خانواده، طایفه و قبیله شکل گرفت و هریک برای خود حریمی مشخص کردند و آرام آرام با تشکیل دولتها و مرزبندی بین آنها، محدویت ها در زمینه سیر و سفر نمایان شد و تنها افراد معدودی با اهدافی مانند سفر به ناشناخته ها، و کنجکاوی و کسب علم و دانش به سیاحت می پرداختند
امروزه بی تردید صنعت توریسم(جهانگردی) مسالمت آمیزترین جنبش بشر است که در رشد و توسعه دانش، فرهنگ و اقتصاد جوامع تأثیر مستقیم داشته و می تواند مثابۀ موثرترین عامل در ایجاد تفاهم میان ملل و استوار ساختن مبانی صلح جهانی، نقش اساسی ایفا کند
یکی از آثار مهم این پدیده(توریسم) که با شخصیت انسان گره خورده است مساله ازدواج جهانگردان می باشد به نهوی که پژوهش های روانشناسی این مساله را به اثبات رسانده است که اکثریت 90% جهانگردان قبل از اقدام به انتخاب یک کشوری برای جهانگردی به این سوال که حدود این آزادی (ازدواج) در کشوری که آنرا برای جهانگردی انتخاب نموده اند تا چه اندازه است؟
بنابراین انکارناپذیر است که هر چقدر در راستای رفع موانع نکاح جهانگردان در کشورمان قدم برداشته شود بالتبع جهانگردان زیادی وارد کشورمان شده و در پی آن شاهد پیشرفت و توسعه در کشورمان خواهیم بودوبه عنوان قدم اول در این پایان نامه موضع فقه و حقوق کشور ایران با ازدواج جهانگردان خارجی،رابه صورت کامل به رشته تحریر در آورده ایم و امیدواریم قانونگذاران و حقوقدانان آینده ابهامات و موارد مسکوت و حتی مقررات نامناسب و ناهماهنگ را تصحیح وبا اهداف و آرمان نظام حقوقی ایران منطبق سازند از این رو سعی بر این است که با بررسی فقهی و حقوقی ازدواج جهانگردان در ایران به طرح ضعف ها و نارساییهای نظام حقوقی ایران در زمینه ازدواج جهانگردان در ایران پرداخته و با نگاهی به ظرفیت نظام حقوقی کشور به راه حل هایی در جهت رفع نواقص دست یابیم
بیان مسئله:
با جا به جا شدن اشخاص و عزیمت آنان از کشوری و اقامت در کشور ایران جهانگردی و مسایل حقوقی راجع به آنان مطرح می شود (نصیری،1388)،و از مهمترین حقوق شناخته شده برای این اشخاص که در قرآن و احکام و آمیزه های دینی و همچنین در قوانین کشورمان،ضرورت احترام به این حق بارها بیان شده است،حق ازدواج می باشد،به نحوی که مشروعیت ازدواج،در قرآن کریم طی آیات فراونی منجمله،آیه 3 سوره نساء، مورد تأکید قرار گرفته،خداوند متعال در این آیه فرموده است "فأنکِحوا ما طابَ لکم مِنَ النّساء " یعنی با زنانی که به آنان میل و رغبت دارید ازدواج کنید، و رسول خدا (ص) نیز، در راستای تزویج این امر مقدس فرموده اند "من تزویج أحرز نصف دینه فلیتقق الّله فی النصف الاخر"،که از این آیات خداوند و فرامین انبیاء (ع) نه تنها استحباب،بلکه مستحب موکد بودن،ازدواج استنباط می شود(قبله ای خوي، 1388)و از آنجایی که اعمال این حق توسط جهانگردان در ایران،آثار و تبعات حقوقی، منجمله ،نفقه،طلاق ،ارث زوجین، ولادت، و نسب و را به همراه دارد (کاتوزیان،1387) وچون قوانین کشورمان برگرفته از فقه امامیه می باشد (مدنی،1381)لذا این امر،ضرورت بررسی فقهی و حقوقی این مسایل را می طلبدودر این پایان نامه برآنیم، به تمامی مسایلی که به نحوی راجع به ازدواج چهانگردان در ایران می باشد، اعم از اینکه، آیا جهانگردان مسلمان خارجی حق ازدواج در کشور ایران را دارند؟ آیا قانون و فقه کشور ایران، ازدواج جهانگردان غیرمسلمان،در ایران را نافذ و مشروع می شمارد؟ ویا اینکه فقه وحقوق کشورمان،طفلی را که در اثر رابطه نامشروع یک جهانگرد متولد شده را،تبعه کدام کشور می شناسد؟ ومباحثی نظیر فرزندخواندگی وتمکین و مهریه و حق حبس و که همگی برابهامات و اجمالات موضوع افزوده است را، از نقطه نظر فقه و قانون کشور ایران بررسی نمود؛ وبا قلمی رسا و واضح تمامی نکات مبهم ومجمل این موضوع را به چالش کشیده و به تمامی این ابهامات و اجمالات پایان بدهیم، و امیدواریم با تحریر این پایان نامه نقشی در راستای تدوین قوانین مناسب و مساعدتر و در پی آن توسعه گردشگری و جهانگردی در کشورم، ایفاء نموده باشم
سوالات تحقیق:
ازدیدگاه فقه و حقوق کشور ایران معیار های لازم ، برای صحت ازدواج جهانگردان با اتباع ایرانی چیست؟
سوالات فرعی
1- از لحاظ فقهی و حقوقی تابعیت اطفال متولد از جهانگردان خارجی، تابع کدام کشور است؟
2- از منظر فقه و حقوق کشور ایران، اعمال حق طلاق جهانگردان خارجی در کشور ایران به چه صورت می باشد؟
پیشینه تحقیق:
متأسفانه با وجود کاربردی بودن و البته بالقوه این صنعت در خصوص این موضوع تا به حال کتاب یا هر منبع دیگری که بطور کامل به این موضوع پرداخته باشد یا با توجه به فرم جستجوی پایان نامه، رساله ای در این زمینه یافت نشده و پژوهش های دقیق و البته کاربردی به شکل جامع در این زمینه صورت نگرفته است صرفاً حقوقدانان به صورت پراکنده اشاراتی به موضوع پرداخته اند
فرضیات تحقیق:
فرضيه اصلي :
جهانگردان غير مسلمان، در كشور ايران به علت موانع شرعي و قانوني حق ازدواج با اتباع ايراني را ندارند
فرضيه هاي فرعي
اطفال جهانگردان خارجي كه در كشور ايران متولد شده اند، از لحاظ تابعيت تبعه كشوري محسوب مي شوند كه پدرشان تابع آن كشور است
اعمال حق طلاق جهانگردان در كشور ايران، تابع قانوني مملكتي خواهد بود كه زوجين تبعه انجا مي باشند
اهداف تحقیق:
برای استفاده موسسات علمی داخلی و خارج از کشور
برای استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی به منظور ادامه ویا تکمیل آن در آینده
برای استفاده نهادها و مراجع قضایی صلاحیت دار رسیدگی کننده به حقوق جهانگردان
روش تحقیق:
در انجام هر پژوهشی بدون داشتن چارچوب تئوریک پژوهشگر تنها قادر به گرد آوری داده های فراوانی خواهد بود که نه تنها توان دسته بندی درست آن را ندارد، بلکه از ارائه تحلیل علمی نیز ناتوان خواهد بود هر پژوهشگر می تواند در آغاز پژوهش با توجه به پرسش های اصلی، پرسش های فرعی یک یا چند موضوع فرعی البته تئوریک و مرتبط را در نظر گرفته و مراحل مختلف کارش را بر اساس آن تنظیم کرده و پیش ببرد البته این کار لزوماً به معنی تلاش برای تایید نظریات مورد استفاده نیست
بلکه پژوهشگر می تواند در پایان کار تئوری هایی که خود به کار برده است با توجه به داده های حاصل ازکارش نقض نماید، همان گونه که پژوهشگر همیشه درپی اثبات فرضیه ها نیست کم نیستند پژوهش های ارزنده که درپایان کار فرضیه های نخستین خود را رد کرده اند
ما در پژوهش حاضر برآنیم و در تلاشیم که با توجه به پرسش اصلی که در بند قبل مطرح شد تئوریهای مرتبط با موضوع اصلی که وضعیت حقوقی جهانگردان در ایران است مطرح کرده و بر اساس آنها به تحلیل داده ها بپردازیم
سازماندهی پژوهش:
پژوهش حاضر در سه فصل سازماندهی شده که فصل اول کلیات موضوع طرح گردیده که شامل مباحث، تعاریف و مفاهیم و سیر تاریخی جهانگردی و جایگاه حقوق جهانگردی در علم حقوق و اهمیت جهانگردی در اسلام و همچنین حقوق جهانگردان از دیدگاه اسلام می باشد
در فصل دوم مباحث موانع نکاح جهانگردان در حقوق ایران و جایگاه ازدواج جهانگردان در سایر ادیان و قانون حاکم بر احوال شخصیه اقلیت های دینی و قانون حاکم بر نکاح جهانگردان مورد بحث قرار گرفته است
در فصل سوم مباحث آثار ازدواج جهانگردان در حقوق ایران و تمکین و نشوز و قانون حاکم بر طلاق جهانگردان و تعارض قوانین و مهمترین مسائل مربوط حقوق جهانگردان و قانون حاکم بر آنها مورد بحث قرار خواهد گرفت
در پایان نیز یک نتیجه گیری کلی و ارائه پیشنهادهایی در این خصوص ذکر خواهد شد
و...
گرایش خصوصی
فهرست مطالب :
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول:كليات
1-1- تعاريف و مفاهيم و سير تاريخي جهانگردي 6
1-1-1- تعريف و مفهوم جهانگرد 6
1-1-1-1- تعريف جهانگرد 6
1-1-1-2- اهميت جهانگردي در قرآن 8
1-1-1-3- اهميت جهانگردي در احاديث و روايات 9
1-1-2- جهانگردي در ادوار مختلف تاريخ ايران 11
1-1-2-1- دوران ايران باستان 11
1-1-2-2- دوران بعد از اسلام 14
1-1-2-3- دوران معاصر(كاپيتولاسيون) 16
1-1-3- جايگاه حقوق جهانگردي در علم حقوق 19
1-1-3-1- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق خصوصی 19
1-1-3-2- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق عمومی 19
1-1-3-3- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق بین الملل 19
1-2- نكاح جهانگردان در حقوق ايران 20
1-2-1- مفهوم و تاريخچه نكاح جهانگردان 20
1-2-2- شرايط نفوذ نكاح جهانگردان 22
1-2-3- اقسام نكاح 24
1-2-3-1- نكاح دائم 24
1-2-3 -2- نكاح موقت 25
1-3- طلاق جهانگردان در حقوق ايران 26
1-3-1- مفهوم طلاق 26
1-3-2- طلاق در نظام هاي حقوقي گذشته و حال 27
1-3-3- اقسام طلاق 28
فصل دوم:جایگاه ازدواج جهانگردان در فقه اسلام و حقوق ایران
2-1- جایگاه ازدواج جهانگردان از منظر فقهای اهل سنت و تشیع 31
2-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد نکاح موقت مسلمان با بیگانگان 32
2-1-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان
2-1-1-2- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مسلمانان با فرد مسیحی یا یهودی
2-1-1-3- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان
2-1-2- موانع نکاح جهانگردان در حقوق ایران 43
2-1-2-1- موانع ناشی از قرابت نسبی (خونی) 43
2-1-2-2- موانع ناشی ازقرابت سببی 44
2-1-2-3- موانع ناشی از قرابت رضاعی ( شیری) 47
2-1-2-4- موانع متفرقه 48
2-1-2-5- رعایت مصالح كشور 49
2-1-3- جایگاه ازدواج خارجیان(جهانگردان) در سایر ادیان 50
2-1-3-1- آيين يهود و مسئله ازدواج زنان با مرد خارجی 50
2-1-3-2- دين مسيحيت و ازدواج زنان با خارجیان 50
2-1-3-3- ازدواج بهائی 52
2-2- قانون حاکم بر احوال شخصییه اقلیتهای دینی در ایران 52
2-2-1- دیدگاه فقه شیعه 54
2-2-2- دیدگاه حقوقی 56
2-2-3- دیدگاه اسلامی 58
2-3- قانون حاکم بر نکاح جهانگردان در صورت حدوث اختلاف تابعیت زوجین 58
2-3-1- نکاح بیگانگان در ایران 59
2-3-2- نکاح ایرانیان در خارجه 60
2-3-3- اختلاف تابعیت زن و مرد 62
فصل سوم : آثار ازدواج جهانگردان در حقوق ایران
3-1- تمکین 65
3-1-1- اقسام تمكين 65
3-1-1-1- شرایط تمکین 66
3-1-1-2- موانع تمکين 67
3-1-1-3- رابطه تمکین با نفقه 67
3-1-2- نشوز و آثار آن 68
3-1-2-1- عدم استحقاق نفقه 69
3-1-2-2- دعواي الزام به تمكين 70
3-1-2-3- اجازه ازدواج دوم 71
3-1-3- مسئله استناد به قانون خارجی در روابط زوجين 72
3-1-3-1- سیستم آلمانی ؛ عدم لزوم استناد به قانون خارجی 72
3-1-3-2- سیستم انگلیسی ؛ لزوم استناد به قانون خارجی 73
3-1-3-3- سیستم فرانسوی یا سیستم حد وسط:عدم لزوم استناد به قانون خارجی وقتی که مسئله مربوط به نظم عمومی است 73
3-2- قانون حاکم بر طلاق جهانگردان 74
3-2-1- طلاق بین زن و شوهری که تبعه یک دولت هستند 74
3-2-2- طلاق بين زن و شوهري كه تابعيت آنان متفاوت است 75
3-2-3- عدم وجود قانون راجع به احوال شخصيه 76
3-3- قانون حاکم بر تابعیت اطفال متولد از جهانگردان(روابط بین ابوین و اولاد 76
3-3-1- در صورتی که پدر و مادر طفل هر دو معلوم باشند 77
3-3-2- در صورتی که پدر طفل معلوم نباشد و انتساب او به مادر مسلم باشد 77
3-3-3- ولايت و قيموميت از اطفال جهانگردان 77
نتيجه گيري 79
پيشنهادات 81
منابع و مأخذ 82
چکیده انگلیسی 84