مقدمه
این تحقیق مختص، برهه خاصی از زمان نیست بلکه درهمه زمان ها، افراد طالب شیعه را با مذهبشان آشنا می کند و دشمنان اسلام را به آنان می شناساندو همچنین مسئله امامت که مسئله تحقیقی و فطری است را به جوانان بیشتر تفهیم می کند و هدف روشن شدن برخی ابهامات و سوالاتی که در ذهن هر شیعه ای وجود دارد. چه آنها که در بدو ورود به این مذهب هستند و چه کسانی که خود را شیعه مذهب می داند . شیعه فرقه ای از اسلام است که جانشینی و خلافت رسول گرامی اسلام-صلی الله علیه و آله وسلم- را انتصابی و حق مسلم و تعیین شده از سوی خداوند برای خاندان عصمت و رسالت دانسته است. شیعه خود را متعهد به این کلام مشعشع و جاودانه رسول خدا-صلی الله علیه و آله وسلم- می داند که فرمودند: « اِنِِّی تَارِکٌ فیِکُمُ الثَّقَلِینْ کِتابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی اَهلِ بَیْتِی...» شیعه در طول حیات درخشان و پرفراز و نشیب خود، به این دو ثقل عظیم وارجمند پیامبر-صلی الله علیه و آله وسلم- تمسک نموده و در پیروی از کتاب آسمانی و عترت پاک معصومین-علیهم السلام- و حفظ حرمت و حریم آن دو، محکم واستوار بوده و هست . پیوسته ازحریم معارف اسلامی و از سنت پیامبر عظیم الشان-صلی الله علیه و آله وسلم- و اهل بیت والا مقام آن حضرت و اصالت مکتب تشیع و پیروی از عقل و منطق، باسرسختی تمام دفاع نموده و همواره این مهم را از وظایف نخستین خویش به شمار آورده است. آری، پرورش در دامن پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله وسلم- به پاس فداکاری های ابوطالب، تقدم در اسلام به منزله اولین ایمان آورنده به پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله وسلم- حضرت علی - علیه السلام- را در دل و دیده یاران با اخلاص پیامبر-صلی الله علیه و آله وسلم- استحکام بخشیده، آنان را دوستدار آن بزرگوار ساخته بود. اگر تاریخ زندگی امامان و یارانشان را به دقت مطالعه کنیم، می بینیم که اکثریت ایشان توسط خلفای ستمکار و خودکامه اموی و عباسی به شهادت رسیده اند. اینگونه شهادت طلبی ها و ایثارگری ها در راه خداوند باعث پایداری دین اسلام گردیده است. موضوع امام زمان-عجل الله تعالی فرجه الشریف- به مساله اساسی امامت برمی گردد که از اصول عقاید شیعه است و در قرآن و روایات اسلامی به صورت گسترده روی آن سرمایه گذاری شده است. امام مهدی-عجل الله تعالی فرجه الشریف- دوازدهمین نفر از سلسله پاک امامت است، همان امامتی که یکی از دو یادگار گرانقدر رسول خداست. بنابراین پس از قرآن کریم که سخن خداوند است کدام راه از راه امام روشن تر و هدایت بخش تر است. در زمان غیبت امام عصر-عجل الله تعالی فرجه الشریف- مسئولیت رهبری و هدایت بردوش فقهاست. و ولایت فقیه شالوده اصلی نظام سیاسی اسلام و مرکز ثقل حکومت دینی است.

مفهوم شیعه چیست؟
شیعه به معناى پیرو و در اصطلاح کسى که از امام على(ع) پیروى کرده و او را خلیفه بلافصل مى‏داند و دیگران را غاصب این مقام مى‏داند است.
در مورد آغاز پیدایش شیعه مى‏توان از دو زاویه وارد بحث شد؛ یکى از زاویه شیعه به معناى پیرو على و دیگرى شیعه به معناى جمعیت سیاسى - مذهبى.
1-شیعه به معناى پیرو على(ع): از زمان پیامبر(ص) مطرح بود. پیامبر(ص) فرمود: «ان علیّا و شیعته هم الفائزون یوم القیامة؛[1] همانا على و شیعیانش در روز قیامت پیروز و رستگارند»
در زمان پیامبر(ص) تعدادى به عنوان شیعه و پیرو على(ع) شناخته مى‏شدند که چهار نفر به نام‏هاى «مقداد بن اسود»، «سلمان فارسى»، «ابوذر غفارى» و «عمار یاسر» در این امر از دیگران سرآمد بودند.[2]
2- شیعه به معناى یک جمعیت سیاسى – مذهبى: که به خلافت بلافصل على(ع) عقیده داشته باشند، در جریان سقیفه بنى ساعده و بعد از رحلت پیامبر شکل گرفت؛ چون در این هنگام برخى از صابه، حکومت ابوبکر را به رسمیت نشناختند، و به جاى آن خواهان حکومت على(ع)شدند. افزون بر تمامى بنى هاشم و زبیر بن عوام، عده‏اى از مهاجران از جمله خالد بن سعید، سلمان فارسى، ابوذر غفارى، مقداد بن اسود، عمار یاسر، بریده اسلمى، و همچنین عده‏اى از انصار از جمله ابوالهیثم بن تیهان، سهل بن حنیف، عثمان بن حنیف، عبداللَّه بن مسعود، زید بن وهب، خزیمة بن ثابت ذوالشهادتین، ابى بن کعب و ابى ایوب انصارى با حکومت ابوبکر به مخالفت برخاستند و خواستار این شدند که قدرت سیاسى جامعه اسلامى به دست امام على(ع)قرار گیرد.[3]
این افراد هسته اولیه شیعه به عنوان یک جمعیت سیاسى - مذهبى را تشکیل دادند و سپس افراد دیگرى به آنان ملحق شدند، مرحوم سید محسن امین در کتاب اعیان الشیعه، بیش از هفتاد و هفت تن از صحابه پیامبر(ص) را نام مى‏برد که این عده به عنوان شیعه على( شیعه به همین معناى مذکور) شناخته مى‏شدند.[4]
سپس در بین تابعین و نسل‏هاى بعدى شیعه گسترش چشمگیرى یافت.[5]

آغاز پیدایش تشیع
اندیشمندان درباره آغاز پیدایش تشیع، نظرهای متفاوتی دارند که آن را به طورکلی به دو دسته میتوان تقسیم کرد:

الف) نویسندگان و پژوهشگرانی که میگویند تشیع پس از رحلت پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله وسلم)ایجاد شده است. اینان خود چند دسته اند:
1-گروهی میگویند تشیع در روز سقیفه پدید آمده است، همان روزی که گروهی از بزرگان صحابه با صراحت گفتند: علی(علیه السلام) اولی به امامت و خلافت است.
2-دسته دوم، پیدایش شیعه را به اواخر خلافت عثمان مربوط میدانند و انتشار آرای عبدالله بن سبا در این زمان را به پیدایش تشیع ربط میدهند.[6]

3-گروه دیگری معتقدند شیعه در روز فتنه الدار(روز قتل خلیفه سوم)پدید آمده است. پس از این روز، پیروانعلی(علیه السلام) که همان شیعیان بودند، در مقابل خونخواهان عثمان(عثمانیان)قرار گرفتند. ابن ندیم مینویسد:«وقتی طلحه و زبیر با علی(علیه السلام)مخالفت کردند و جز به خونخواهی عثمان به چیزی دیگر قانع نشدند، علی خواست با آنها بجنگد تا سر به فرمان حق نهند. آن روز، کسانی را که از او پیروی کردند، به نام شیعه خواندند و او خود نیز به آنها میگفت: شیعیان من.» [7]ابن عبد ربه اندلسی نیز میگوید: «شیعیان کسانی هستند که علی را بر عثمان تفضیل دادند». [8]

4-دسته چهارم معتقدند که تشیع پس از ماجرای حکمیت تا شهادت علی(علیه السلام)به وجود آمده است.

5-دسته پنجم نیز آغاز تشیع را به واقعه کربلا و شهادت امام حسین(علیه السلام)ربط میدهند.

ب) در مقابل اینها، پژوهشگرانی معتقدند که تشیع در عصر رسول خدا(صلی الله علیه وآله)ریشه دارد. از میان دانشمندان شیعه، مرحوم کاشف الغطا، [9]شیخ محمدحسین مظفر، محمدحسین زین عاملی [10] و از میان علمای اهل سنت، محمد کرد علی می گویند: شماری از صحابه در عصر پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)به شیعه علی معروف [11] بودند.

با توجه به این نظرها میتوان گفت ایام سقیفه، اواخر خلافت عثمان، جنگ جمل، حکمیت و حادثه کربلا از دوره های اثر گذار بر تاریخ تشیع است. افزون بر آن، وجود شخصی به نام عبدالله بن سبا مورد تردید است. با همه اینها پیدایش تشیع در یکی از این دوره ها درست به نظر نمیرسد. بررسی احادیث نبوی نشان میدهد که واژه شیعه پیش از همه از زبان رسول خدا، محمد مصطفی(صلی الله علیه وآله) در احادیث متعددی برای نامیدن دوستداران علی(علیه السلام) به کار رفته است. اینک به این موارد اشاره میکنیم که همه آنها در منابع اهل سنت آمده است.

مسعودی نوشته است: عباس بن عبدالمطلب میگوید: «روزی نزد رسول خدا(صلی الله علیه وآله)بودیم که ناگهان علی بن ابی طالب وارد شد. همین که چشم پیامبر(صلی الله علیه وآله)به علی(صلی الله علیه وآله)افتاد، چهره اش شکفت. عرض کردم: یا رسول الله! شما به خاطر دیدن این پسر چهره تان باز شد! فرمود: عمو، به خدا سوگند! خداوند او را بیش از من دوست دارد. هیچ پیامبری نیست مگر این که اولادش از صلب خود اوست، ولی اولاد من پس از من، از نسل علی هستند. در روز قیامت، مردم را به نام خود و نام مادرشان بخوانند برای این که خداوند پرده پوشی میکند جز علی و شیعیانش که آنان را به نام خود و نام پدرانشان صدا میزنند».

پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به علی(علیه السلام) فرمود: «خدا گناهان شیعیان و دوستداران شیعیان تو را بخشیده است». همچنین پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرموده است: «تو و شیعیانت در حوض کوثر بر من وارد میشوید. از آن سیراب خواهید شد و صورتتان سفید است و دشمنان تو تشنه و در غل و زنجیر بر من وارد میشوند.»

پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)در حدیثی طولانی درباره فضایل علی(علیه السلام) به دخترش فاطمه(علیها السلام)میفرماید: «یا فاطمه! علی و شیعیان او رستگاران فردا هستند». همچنین رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)فرمود: «یا علی ! خدا، گناهان تو، خاندانت و شیعیان و دوستداران شیعیانت را بخشیده است...».