چکیده 3
سر سخن 5
فصل اول :مردم
تعریف مردم 7
تحول معنایی مردم 9
تبیین معنایی مردم با توجه به موضوع مورد بحث 10
فصل دوم: انسان
انسان چیست؟ 12
انسان کامل حماسی 13
انسان شاهنامه ای 14
فصل سوم : حماسه
تعریف حماسه 10
زمینه های پیدایش حماسه 11
ویژگی های حماسه 12
تقسیم بندی حماسه 13
حماسه ی ملی و شاهنامه ی فردوسی 14
شاهنامه 15
فصل چهارم : جامعه
تعریف جامعه 17
تقسیم بندی گروه های اجتماع 18
تقسیم بندی جامعه از نظر افلاطون 20
طبقات مردم در عهد جمشید 21
فصل پنجم: قیام های مردمی در شاهنامه
قیام کاوه 23
یاری گری مردم و بازاریان به لهراسپ برضد کهرم تورانی 27
یاری گری مردم فارس به اردشیر 28
شورش مردم بر قباد بعد از مرگ سوفرای 29
طغیان مردم بر هرمزد و کور کردن او 30
شورش مردم بر خسرو پرویز 31
بیدادگری فرایین و قیام مردم 32
شورش مردم بر مزدک 33
عنوان صفحه
________________________________________
فصل ششم : جلوه های مردمی در شاهنامه
دهقانان 34
آهنگران 36
سازندگان 38
بافنده ی چینی 44
گبروی 45
پسر کفشگر 46
فصل هفتم : زن
جایگاه زن د رشاهنامه 47
بررسی نقش زنان در شاهنامه 47
پرستندگان 49
دایگان 51
کنیزکان 54
زنان سالار 58
گردیه 58
گردآفرید 60
زنان شهر هروم 61
زنان مکار و جادوگر 63
زنان جادوگر د رخان ها 64
زنان فرستاده 65
سایر زنان
زن پالیزبان 66
دختران برزین دهقان 68
دختر ماهیار گوهر فروش 69
دختران آسیابان 71
زن فروشنده 72
زن گازر 73
دختر دهقان و همسر قباد 74
فصل هشتم : دانایان
موبدان 75
برهمنان 78
راهبان 79
پیش گویان 80
پزشکان 83
عنوان صفحه
________________________________________
خواب گزاران 85
موسیقی دانان 89
فصل نهم : نگهبانان
دیده بانان 95
رودبانان 97
دژبانان 99
فصل دهم : روستا نشینان
کشاورزان 100
دهقانان 102
شبانان 105
باغبانان 106
کدخدایان 107
فصل یازدهم: شخصیت های محبوب مردمی د رنزد بهرام شاه
لنبک آبکش 108
مهربنداد 109
دل افروز خارکن 110
شاگرد بازرگان 110
فصل دوازدهم: شخصیت های منفور مردمی در نزد بهرام شاه
براهام جهود 112
فرشیدورد کدیور 112
بازرگان 113
حاکم شهر ری 113
فصل سیزدهم :قاتلان
خسرو ( کشنده ی یزدگرد) 115
قلون پوستین دوز 115
مهر هرمزد 116
فیروز خسرو 117
کشنده ی آئین گشسپ 118
مقاتوره 119
فصل چهاردهم :مردمانی که درباری می شوند
بهرام چوبینه 120
سوفرای 121
میرین و اهرن 122
کیقباد 123
عنوان صفحه
________________________________________
بوزرجمهر 124
مهران خواب گزار 125
باربد 125
فصل پانزدهم: سایر مردم
بازرگانان 127
خوالیگران 128
ساروانان 128
لوریان 129
نتیجه گیری 130
کتاب نامه 130
حماسه های منظوم ، گرچه بیشتر روایتی هستند از شجاعت ها و دلاوری های قهرمانان و پهلوانان و یا تصویر زندگی شاهان و درباریان ولی دراین بین نمی توان نقش " مردم " تحت سلطه ی حاکمان را نادیده انگاشت.
مردمی که در عین گمنامی ، پایه های حکومتی را متزلزل می کنند و یا در شکل وسیع تر ، تغییر حکومت ها را سبب می شوند.
" شاهنامه ی فردوســـی برخلاف آنچه نا آشنایان می پندارند فقط داستان جنگ ها و پیروزی های " رستم "نیست ، بلکه سرگذشت ملتی است در طول قرون و نمودار فرهنگ و اندیشه و آرمان های آنان است. برتـــر از همه کتابی است ، در خور حیثیّت انسان. یعنی مردمی را نشان می دهد که درراه آزادگی و شرافت و فضیلت تلاش و مبارزه کرده ، مردانگی ها نموده اند و اگر کامیاب شده یا شکست خورده اند حتی با مرگشان آرزوی دادگری و مروت و آزادمنشی را نیرو بخشیده اند. " 1
" توده ی مردم گمنام و به ظاهر خا موش و فرمان بردار ی که آسیب پذیرترین و رنج بردارترین و ناکام ترین بخش جامعه بودند ، همه ی دستاوردهای اجتماعی و برآیندهای آفرینش و پویایی از کارو کوشش آنان بود و پایه های هرم سنگین قدرت و شکوه دربار و چیرگی و نفوذ آتشکده بر دوش های خسته و رنجورآنها جای داشت ." 2
مردم د ر پادشاهی های گوناگون شاهنامه کمابیش در روند روی دادها نقش عمده دارند ، اما د ر زمان پادشاهـی ِمردمــی ِ " بهرام گور" بیش تر از دیگر داستان ها به مردم عادی و اشخاصی با نام و نشان بر می خوریم. بهرام گور که پادشاهــی مردمی است و بیش تر با مردم زندگی می کند و نیز اغلب در کنار آن ها ست ، به همین دلیل ، قهرمانان داستان های زمان پادشاهی وی ، مردمان عادی و عامی هستند. علت توجه نگارنده به نقش مردم درداستان های این پادشاه نیز همین مطلب می باشد.
نمونه های دیگر از کوشش های مردمی ، تغییر اوضاع حکومت هاست . این شور ش ها و قیام ها فقط برای تغییر نظام نبوده ، بلکه در جهت بهبود و تصحیح حکومت ها شکل می گرفته است. اگر این تصحیح و روند بدون تغییر پادشاه ایجاد می شد ، دیگر بزرگان و حتی مردمان عادی ، ترجیح می دادند راه حل های مسالمت آمیز را در پیش بگیرند.
پژوهــش ها ی انجام شده این باور را تحکیم بخشیــده که ایرانیان همواره کوشیده اند تا اختلا فاتشان را با حکومت ها از راه های مسالمت آمیز حل کنند.
مطابق این توضیحات " مردم " یعنی انسان های زحمت کش و رنج دیده ای که هرگز به نظر نمی آیند و یا انسان هایی که
مشاغل معمول ومتعارف دارند .مانند : بازرگان – کشاورز – رامشگر- آشپز– آسیابان و غیره .
" مردم " یعنی افراد فراموش شده در پس غبار زمان و حکومت ها و تاریخ.
" مردم " با ویژگی های متفاوتی چون : حســد ، مهربانی ، جاه طلبی ، بخشنــدگی ، حیله گری ، صداقت و ... در رویداد های حماسی جلوه گری می نما یند .
در این مقاله گروه های مردم بر اساس شغل ، موقعیت های فردی و اجتماعی ، ویژگی های رفتاری ، توانایی ها و ... هم چنین
تأثیرگذاری آنها در روند حوادث و روی دادهای شاهنامه به اجمال مورد برسی قرار گرفته است .
برچسب ها:
مقاله بررسی جلوه های گوناگون مردمی درشاهنامه ی فردوسی پروژه بررسی جلوه های گوناگون مردمی درشاهنامه ی فردوسی تحقیق بررسی جلوه های گوناگون مردمی درشاهنامه ی فردوسی جلوه های گوناگون مردمی در شاهنامه