چکیده :
این پژوهش با هدف تعیین نقش سيستم هاي اطلاعاتي درايجاد قابليت هاي سازماني در صنايع كوچك ومتوسط شهرصنعتي كاوه در سال 1393 صورت گرفت. اين پژوهش از نظر هدف، کاربردي و از لحاظ روش گردآوري دادهها توصيفي و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق شامل 200 نفر از مديران و متصديان كامپيوتر در شركت هاي شهر صنعتي كاوه بود که از این میان با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفیساده 132 نفر بعنوان حجمنمونه درنظر گرفته شد. روش جمعآوري دادهها بر اساس پرسشنامه محقق ساخته 64 سوالی انجام گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای تمام ابعاد بالای 0.7 بهدست آمد. همینطور از روايي محتوا بهمنظور آزمون روايي پرسشنامه استفاده شد، که برای این منظور پرسشنامهها به تأیید فعالان صنعتی و همچنین خبرگان دانشگاهی رسید. تجزیه و تحلیل اطلاعات بهدست آمده از اجرای پرسشنامهها از طریق نرمافزار SPSS در دو بخش توصیفی (میانگین ، فراوانی ، درصد تجمعی و....) و استنباطی (آزمون K-S (کولموگروف- اسمیرنف)، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون T) انجام پذیرفت. نتایج تحقيق نشان داد كه سیستمهای اطلاعاتی در قابلیتهای سازمانی(مبتني بر داده، فرايند، ستاده) در صنایع کوچک و متوسط شهرکهای صنعتی شهر کاوه نقش مثبت و معناداری دارند. همچنین یافتهها نشان داد که شاخصهای قابلیتهای سازمانی در سه سطح داده، فرآیند و ستاده دارای اهمیت یکسانی نیستند.
واژههاي كليدي: سیستمهای اطلاعاتی، قابلیتهای سازمانی، داده، فرایند، شهرصنعتی کاوه
مقدمه :
در عصر جديد كه سازمانها محصولات، روابط و فعاليتها و بطوركلي كسب وكار آنها حالت مجازي و الكترونيكي به خود گرفته است و تغييرات به قدري شديد شده كه طول عمر فناوريها و محصولات را به حداقل رسانيده است. خلق و حفظ پايدار مزيت رقابتي با تكيه بر قابليتها و شايستگيهاي سنتي و قديمي براي حضور موفق سازمان در محيط و بازارهاي رقابتي كافي نيست. اين مستلزم تدابيري نو و روي آوري به شايستگيهاي جديدي است كه مبتني بر سيستمهاي اطلاعاتي و ارتباطي باشد. ايجاد و انتقال اطلاعات و برقراري ارتباطات از اين طريق، مهمترين ويژگيهاي يك سازمان موفق در محيط كسب وكار بهشمار مي روند. به نظر مي رسد كه شركتهايي ميتوانند در اين محيط حضوري موفق و مستمر داشته باشند كه از شايستگي و قابليتهاي اطلاعاتي و ارتباطي برخوردار بوده و با تكيه بر آنها مزيتهاي رقابتي ارزشمندي خلق نموده و با بكارگيري درست و بهموقع اين مزيتها، باعث پايداري آن گرديده و عملكردي عالي براي خود به ارمغان آورند.
پژوهشگران اخيرا از رويكرد مبتني بر منابع براي سنجش اين موضوع كه چه ميزان از سيستمهاي اطلاعاتي ميتواند مزيت رقابتي را براي شركت نسبت به رقبا ايجاد نمايد، استفاده مينمايند. بر اساس اين ديدگاه، میتوان بیان کرد که سيستمهاي اطلاعاتي كه براي نشان دادن تفاوتهاي عدم تناسب در منابع شركت مورد بهرهبرداري قرار ميگيرند، از عوامل موثر در دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمانها محسوب میشوند.
بنابراین در این فصل به بررسی کلیات تحقیق پرداخته خواهد شد. بههمین منظور ابتدا مسأله پژوهش بیان میگردد و سپس به تشریح و بیان اهمیت موضوع پژوهش پرداخته خواهد شد. در ادامه نیز فرضیات و اهداف پژوهش بیان میگردد و در نهایت متغیرها و مؤلفههای تحقیق بصورت مفاهیم نظری و عملیاتی تعریف میشود.
1-2. بیانمسأله
توسعه کشورها از ضرورتهای اجتنابناپذیری است که جهان امروز بهعنوان یک سرنوشت محتوم آن را پذیرفته و از مهمترین و اساسیترین اهداف فرد، گروه، سازمان و جامعه میتواند توسعه همه جانبه کشور باشد. امروزه ماهيت متلاطم تجارت جهاني، بخشهاي توليد، صنعت و بازار محصولات را با چالشهاي متعددي روبرو ساخته است. اين چالشها سازمان را ملزم ميسازد كه با بكارگيري سيتمهاي جديد مديريتي و پياده سازي آنها در عمل، پايگاه خويش را در اين محيط ناپايدار مستحكم نمايند و به موفقيتي همراه با پيشرفت مستمر دست يابند.
شركتهاي كوچك و متوسط با توجه به ويژگيهاي منحصر به فردشان در صنعت از جايگاه ويژهاي برخوردارند. بررسي و شناخت مزيت رقابتي و ميزان رقابتپذيري محصولات صنايع كوچك و متوسط در هر كشور گامي اساسي در شناخت وضع موجود و آينده صنعتي و تبيين برنامهريزيهای بلند مدت ميباشد (بهرامزاده، 1387). بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای رفع بحران بیکاری به ایجاد سریع مشاغل در شرکتهای کوچک و متوسط امید بسته اند، چنین امیدهایی بی پایه نیستند بلکه مبتنی بر این واقعیت هستند که شرکتهای کوچک و متوسط همواره مشاغل زیادی را چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه ایجاد کردهاند. برای مثال در هند، 80درصد از کل مشاغل تولیدی، در شرکتهای کوچک و متوسط ایجاد گردیده است. در اروپای شرقی و مرکزی، حدود هفت میلیون کارآفرین در تلاشاند که اقتصاد دستوری الگوی مابعد کمونیستی را به اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد تغییر دهند.
توانایی یک سازمان در برخورد با محیط کسب و کار امروزی که تغییرات سریع و اساسی را در خود مشاهده میکند، تعینکنندۀ بقا و موقعیت آن خواهد بود. این تغییرات احتمالاً به صورت قابل توجهی فشار رقابتی برای جذب مشتریان و درآمد میان سازمانها را افزایش میدهند. از آنجاییکه سازمانها، تصمیمهای گوناگون استراتژیکی را برای بقا و موفقیت خود اتخاذ مینمایند، توانایی آنها برای بهرهبرداری از پتانسیل راهحلهای مبتنی بر سیستمهای اطلاعاتی در جهت تقویت دیدگاه استراتژیک نقش تعیینکنندهای در موفقیت سازمان خواهد داشت. این امر مستلزم آن است که استراتژیهای سیستمهای اطلاعاتی و قابلیت سازمانها تا حد زیادی با هم همراستا باشند.
بنابراین نیاز است تا سازمانها براي بقاء و پيشرفت خود، متفاوتتر از قبل عمل نمايند. بهويژه سازمانها بايد به دنبال منابع جديد مزيت رقابتي باشند و اشكال جديد رقابت را به كار گيرند كه خود نيازمند درك روشن از ماهيت و پوياييهاي رقابت است (ذبیحیلهرمی، 1389). ظهور سيستمهاي اطلاعاتي و ارتباطي، ماهيت كار و زندگي را به كلي متحول ساخته است. در عصر جديد همه فعاليتها، ماهيت الكترونيكي به خود گرفتهاند. بهعبارت ديگر به صورت الكترونيكي زندگي و كار ميكنيم. هر چند مدتها پيش (حتي قبل از گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات)، سازمانها براي بقاء و تداوم حيات در ميدان رقابت ناگزير از خلق مزيتهاي رقابتي بودند ولي اين فرايند از پيچيدگي زمان حاضر برخوردار نبود. قبلا سازمان قادر بود با در نظر داشتن موقيت رقابتي خود، ارزشي براي مشتري خلق نمايد كه در نوع خود بديع، كمياب و غيرقابل تقليد از سوي رقبا بوده، و به راحتي توسط سازمان قابل مديريت باشد و از اين طريق به مزيت رقابتي پايداري در بازار دست مييافت كه مدتها موجبات كاميابي آن را فراهم ميساخت.
در عصر جديد كه سازمانها محصولات، روابط و فعاليتها و بطوركلي كسب وكار آنها حالت مجازي و الكترونيكي به خود گرفته است و تغييرات به قدري شديد شده كه طول عمر فناوريها و محصولات را به حداقل رسانيده است. خلق و حفظ پايدار مزيت رقابتي با تكيه بر قابليتها و شايستگيهاي سنتي و قديمي براي حضور موفق سازمان در محيط و بازارهاي رقابتي كافي نيست. اين مستلزم تدابيري نو و روي آوري به شايستگيهاي جديدي است كه مبتني بر سيستمهاي اطلاعاتي و ارتباطي باشد. ايجاد و انتقال اطلاعات و برقراري ارتباطات از اين طريق، مهمترين ويژگيهاي يك سازمان موفق در محيط كسب وكار بهشمار مي روند. به نظر مي رسد كه شركتهايي ميتوانند در اين محيط حضوري موفق و مستمر داشته باشند كه از شايستگي و قابليتهاي اطلاعاتي و ارتباطي برخوردار بوده و با تكيه بر آنها مزيتهاي رقابتي ارزشمندي خلق نموده و با بكارگيري درست و بهموقع اين مزيتها، باعث پايداري آن گرديده و عملكردي عالي براي خود به ارمغان آورند.
پژوهشگران اخيرا از رويكرد مبتني بر منابع براي سنجش اين موضوع كه چه ميزان از سيستمهاي اطلاعاتي ميتواند مزيت رقابتي را براي شركت نسبت به رقبا ايجاد نمايد، استفاده مينمايند. بر اساس اين ديدگاه، میتوان بیان کرد که سيستمهاي اطلاعاتي كه براي نشان دادن تفاوتهاي عدم تناسب در منابع شركت مورد بهرهبرداري قرار ميگيرند، از عوامل موثر در دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمانها محسوب میشوند (عارفنژاد و همکاران، 1391). لادو و ژانگ[1] (1998)، بیان کردند که سیتمهای خبره که به عنوان یکی از طبقه بندیهای سیستمهای اطلاعاتی شناخته میشود، توسعه و بکارگیری دانش را پرورش میدهند و یک نوع رابطه متقابل را با قابلیتهای سازمانی ایجاد میکنند. قابلیتهای سازمانی، ویژگیهایی محسوب میشوند که افراد دارا هستند و به شیوهای مناسب و پایدار از آن برای رسیدن به عملکرد مطلوب استفاده میکنند. قابلیتهای محوری همان دانش، مهارتها، نگرشها و رفتارهای قابل مشاهده هستند که در محل کار منجر به تعالی میشوند. در تعریفی دیگر، قابلیت یک ظرفیت انسانی قابل اندازهگیری است که برای عملکرد مناسب میباشد و میتواند شامل دانش، مهارت یا توانایی واحد، یک ویژگی شخصی یا خوشهای از خصیصهها باشد (کوچران، 2009، ص 38).
و...
تعداد صفحه:130
پايان نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد (M.A)
رشته: مدیریت دولتی
گرایش: تحول
فهرست مطالب :
چکیده1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1. مقدمه. 3
1-2. بیان مسأله. 3
1-3. اهمیت و ضرورت پژوهش.... 6
1-4. اهداف پژوهش.... 7
1-4-1. هدف کلی 7
1-4-2. اهداف جزئی 7
1-5. فرضیه ها 8
1-5-1. فرضیهاصلی 8
1-5-2. فرضیههای فرعی 8
1-6. تعاریف نظری و عملیاتی پژوهش.... 8
1-6-1. تعاریف نظری 8
1-6-2. تعاریف عملیاتی 9
فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع
2-1. مقدمه. 11
2-2. سیستمهای اطلاعاتی.. 11
2-2-1. مفهوم داده، اطلاعات، دانش 13
2-2-2. ویژگیهای اطلاعات 17
2-2-3. دلایل برپا نمودن نظامهای اطلاعاتی در سازمان 18
2-2-4. سیستم 19
2-2-5. چرخه حیات سیستم 20
2-2-6. مزایای حاصل از بهکارگیری سیستمهای اطلاعاتی در سطح سازمان 21
2-2-7. طبقهبندی سیستمهای اطلاعاتی 24
2-2-8. ویژگیهای سیستم اطلاعاتی اثربخش 30
2-3. قابلیتهای سازمانی.. 31
2-3-1. مزیت رقابتی 31
2-3-2. چیستی قابلیتهای سازمانی 39
2-4. صنایع کوچک و متوسط.. 46
2-4-1. اهمیت کسب و کارهای کوچک و متوسط 49
2-5. پیشینه پژوهش.... 51
2-5-1. پیشینه خارجی 51
2-5-2. پیشینه داخلی 53
2-5-3. مدل مفهومی پژوهش 56
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1 مقدمه. 58
3-2 روش تحقيق.. 58
3-3 جامعه آماري.. 59
3-4 حجم نمونه آماري.. 59
3-5 روش نمونه گيري.. 60
3-6 روشهاي گردآوري دادهها 60
3-7 ویژگیهای فنی ابزار گردآوری دادهها (روایی و پایایی). 61
3-7-1 روایی (اعتبار) 61
3-7-2 پایایی (قابلیت اعتماد) 61
3-8 روشهاي تجزيه و تحليل دادهها 63
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
4-1. مقدمه. 66
4-2. آمار توصیفی.. 66
4-2-1. تجزیه و تحلیل دادههای جمعیت شناختی 66
4-2-2. آمار توصیفی از سوالات و ابعاد 70
4-2-3. نرمال بودن توزیع دادهها 71
4-3. آمار استنباطی.. 76
4-3-1. آزمون میانگین 76
4-3-2. آزمون همبستگی میان متغیرها 78
4-3-3. آزمون رگرسیون 81
4-3-4. اولویت بندی شاخصهاي قابليتهاي سازماني در سه سطح (آزمون فرضیه فرعی 4) 82
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1. مقدمه. 87
5-2. تفسیر يافتههاي پژوهش.... 89
5-3. محدودیتهای خارج از اختیار پژوهشگر. 92
5-4. محدودیتهای در اختیار پژوهشگر. 93
5-5. پیشنهادهای برگرفته از یافتههای پژوهش.... 93
5-6. پیشنهادهایی برای پژوهشهای بعدی.. 94
فهرست منابع فارسی.. 97
فهرست جداول :
جدول 2-1، خلاصهای از این چهار دیدگاه اساسی ارائه میدهد. 52
جدول 2-2: قابلیتهای سازمان از دیدگاه والش و لینتون (2001). 53
جدول 2-3: دسته بندی قابلیتهای سازمانی.. 55
جدول 2-4: طبقهبندی سازمانهای کوچک و متوسط و خرد از نظر اتحادیه اروپا (2004). 58
جدول 2 – 5: طبقهبندی SME ها بر اساس معیار تعداد کارکنان. 60
جدول 2-6: طبقهبندی SME ها بر اساس معیار تعداد کارکنان (فارغ از نوع فعالیت). 60
جدول 2-7: مقایسه عملکرد SME ها در سال 2003 در چهار کشور توسعه یافته. 62
جدول 2-8: مقایسه عملکرد SME ها در سال 2003. 62
جدول 3-1) متغیرهای اصلی، ابعاد و مولفههای پرسشنامه. 74
جدول 3-2) مقادیر آلفای کرونباخ مفاهیم و مولفههای پژوهش.... 77
جدول 4-1. تفکیک پاسخ دهندگان بر اساس جنسیت... 82
جدول 4-2. تفکیک پاسخ دهندگان بر اساس سن.. 82
جدول 4-3. تفکیک پاسخ دهندگان بر اساس میزان تحصیلات... 83
جدول 4-4. تفکیک پاسخ دهندگان بر اساس مدت سابقه. 84
جدول 4-6. آمار توصیفی متغیرهای پرسشنامه. 85
جدول 4-7) ابعاد با پراکندگی پایین.. 86
جدول 4-8. چولگی و کشیدگی ابعاد پرسشنامه. 87
جدول 4-9. نتایج آزمون K-S برای تمام سوالات پرسشنامه. 88
جدول 4-10. نتایج آزمون K-S برای ابعاد پژوهش.... 89
جدول 4-11 نتایج آزمون تی تک نمونهای سیستمهای اطلاعاتی.. 93
جدول 4-12 نتایج آزمون تی تک نمونه ای قابلیتهای سازمانی.. 93
جدول 4-13. ماتریس همبستگی میان سازهها در فرضیه اول. 95
جدول 4-14. ماتریس همبستگی میان سازهها در فرضیه فرعی اول. 95
جدول 4-15. ماتریس همبستگی میان سازهها در فرضیه فرعی دوم. 96
جدول 4-16. ماتریس همبستگی میان سازهها در فرضیه فرعی سوم. 97
جدول 4-17) نتایج آزمون رگرسیون چندگانه مربوط به تأثیر متغیرها 98
جدول 4-18) نتایج آزمون فریدمن در مورد شاخصهاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر داده 99
جدول 4-19) اولویت شاخصهاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر داده 99
جدول 4-20) نتایج آزمون فریدمن در مورد شاخصهاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر فرآیند. 100
جدول 4-21) اولویت شاخص هاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر فرآیند. 100
جدول 4-22) نتایج آزمون فریدمن در مورد شاخصهاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر ستاده 101
جدول 4-23) اولویت شاخصهاي قابليتهاي سازماني مبتنی بر ستاده 101