چکیده :
در این پایان نامه پس از بررسی مفهوم رازداری بانکی و پولشویی، به بررسی قوانین و مقررات وضع شده در خصوص این دو مقوله پرداخته شده است و تاثیر اصل رازداری بانکی در تحقق این بزه مورد ارزیابی قرار می گیرد. سپس ضمن مقایسه الزامات قانونی مربوط به رازداری بانکی و از طرف دیگر پولشویی، به ریشه یابی مشکلات موجود در خصوص این امر پرداخته شده است. حال که چگونه می توان بر اساس اصل رازداری بانکی هم حریم خصوصی افراد را حفظ نمود و هم به نحو شایسته به اجرایی شدن قوانین پولشویی در بانک ها و موسسات مالی و اعتباری دست یافت سوال مهم و قابل تاملی است. چرا که بانک ها به دلیل حرفه خود به اسرار زیادی از مشتریان آگاهی می یابند واز دیر باز اسرار بانکی به عنوان اسرار حرفه ای محسوب شده، و نیز آنان متعهد به حفظ اطلاعات مشتریان خود می باشند. لیکن با شرایط کنونی و گسترش جرائم سازمان یافته این ویژگی خاص بانک ها با چالشی مهم روبرو می باشد. در کشورهای دارای نظام حقوقی نوشته، مانند ایران منبع و نیروی الزام آور این تعهد عمدتاً ناشی از قانون است. البته وظیفه محرمانه نگهداشتن اطلاعات مشتریان مطلق نیست و استثنائاتی بر آن وارد می شود. از اینرو به استناد قانون، دستورمراجع قضایی، دعوای بین بانک و مشتری، اقدامات مربوط به مبارزه با پولشویی، تبادل اطلاعات بین بانک ها، و مانندآن، به منظور هرچه بهتر اجرا شدن موارد فوق، این تعهد از بانک برداشته می شود. ولیکن نتایج حاکی از آن است که این قوانین و دستورات به دلیل وجود خط قرمزهای افشاء اسرار بانکی توسط بانک ها و نبود سیستم های الکترونیکی جامع فعال، مرتبط بین بانک ها با سازمانهای نظارتی در مبارزه با پولشویی است. عدم پیش بینی مواردی نظیر ضمانت اجرای قوانین وضع شده در صورت تخلف بانک ها و موسسات مالی و یا در صورت عدم گزارش دهی معاملات مشکوک به مراجع ذیربط از دیگر علل تشویق بانک ها به حفظ اسرار مشتریان خود در مقابل مراجع نظارتی است. همچنین رابطه مستقیم بین افشاء اسرار، حسابهای مشتریان بانک با کاهش سودهای مبنی بر عدم سپرده گذاری مشتریان آنها به علل عدم اعتماد و ترس از افشاء حسابهای خود در بانک ها، موجبات هرچه بیشتر عدم همکاری بانک با مراجع نظارتی و افزایش ریسک پولشویی را فراهم می نماید. در آخر وجود موسسات مالی که بدون مجوز و نظارت بانک مرکزی که از درجه بالای رازداری نیز برخوردار می باشند، شرایط سهلی را برای پولشویی فراهم می آورند که باعث می شود اجرای اصل رازداری بانکی وسیله ای تاثیر گذار در تحقق بزه پولشویی برای پولشویان باشد.
واژگان کلیدی : رازداری بانکی- پولشویی- نهانکاری بانکی و مالی- بهشت مالیاتی.
مقدمه
يكي از مفاهيمي كه طي دهه هاي اخير به ادبيات مالي جهان راه يافته است، مقوله مبارزه با پولشويي است. تاثير و تبعات منفي اين موضوع بر اقتصاد كشورها و نيز بر اقتصاد بين المللي و امنيت جهاني به حدي گسترده و اثرگذار است كه نهادهاي بين المللي و مراجع تخصصي متعددي در سراسر جهان، مبارزه با اين پديده شوم را وجهه همت خود ساخته و با گسترش ادبيات نظري، تدوين استانداردها، پيشنهاد رويه هاي نظارتي، انتشار تجربيات عملي و تقويت همكاري هاي بين المللي، تلاش وافري را صرف نموده اند تا احتمال سوء استفاده از نهادهاي مالي را به حداقل ممكن كاهش دهند. پولشویی، در مقایسه با سایر جرایم دارای چهار خصیصه برجسته است که عبارتند از سود آور بودن، حرفه ای و پیچیده بودن، سازمان یافتگی و قدرت کتمان یا مشروع سازی رفتارهای غیرقانونی. اين ويژگي ها در روي ديگر خود وظيفه و الزام سنگيني را متوجه مراجع حاكميتي و نظارتي كشورها در مقابله با آن ها مي كند و آن همانا، لزوم بهره گيري از افراد باهوش، متخصص، تحصيلكرده و نيز به كارگيري روش ها، تجهيزات، نرم افزارها، بانك هاي اطلاعاتي و ... و همكاري گسترده مراجع ملي و حتي بين المللي است، لذا با وجود افزایش پیچیدگی ها و دامنه عملکرد این پدیده ورای مرزهای مرسوم بین المللی، اعتقاد صاحبنظران بر این است که کما کان ابعادی از آن قابل کنترل است. موفقیت در این مبارزه بیش از همه به تشخیص صحیح مسئله و شناخت مناسب آن و موانع موجود در این راستا و مرتفع کردن این موانع بستگی دارد که پژوهش حاضر گامی در همین راستا می باشد. حال در این میان نقش بانک های سراسر جهان نیز به منظور مقابله با این جرم می تواند بسیار پر رنگ و تاثیرگذار باشد. اگر بانک ها تدابیر لازم را برای مقابله با این جرم، اجرایی نمایند در پیشگیری از آن بسیار موثر خواهد بود، در غیر اینصورت خود وسیله تسهیل این جرم خواهند بود. لذا در مطالب حاضر بر آنیم که نقش بانک ها در بزه پولشویی با توجه به اصلی که در میان آن بعنوان اصل رازداری بانکی مورد توجه قرار می دهند مورد ارزیابی و بررسی قرار دهیم .
و...
فهرست مطالب :
مقدمه. 1
1- بیان مسئله. 2
2- هدفهاي تحقیق : 2
3 - اهمیت موضوع تحقیق و انگيزه انتخاب آن : 2
4 - سوالات و فرضيه هاي تحقيق: 3
5 - متغيرها و واژه هاي كليدي.. 4
6 - روش تحقيق.. 4
7 - محدوديتها و مشكلات تحقيق.. 4
8 - ساختار تحقيق : 5
بخش اول :كليات و مفاهيم. 6
فصل اول : مفاهيم كلي رازداري.. 7
مبحث اول : مفهوم و تعريف رازداري.. 7
گفتار اول: مفهوم راز در لغت و اصطلاح.. 9
گفتار دوم : تعريف سرّ حرفه اي.. 10
گفتار سوم : مشاغل ملزم به حفظ اسرار حرفه ای.. 11
الف:پزشكان. 11
ب: وكلاء. 13
ج: سردفتران. 14
د: بانكها و موسسات مالي.. 16
ه: اسناد طبقه بندي شده و محرمانه. 17
مبحث دوم: تعريف رازداري بانكي.. 18
گفتار اول : مختصات رازداري بانكي.. 19
گفتار دوم : مباني رازداري بانكي.. 20
فصل دوم : مفاهيم كلي جرم پولشويي.. 21
مبحث اول : پولشويي در ادبيات حقوقي.. 22
گفتار اول : تعريف پولشويي.. 22
گفتار دوم : تاريخچه پولشويي.. 24
گفتار سوم : اهداف پولشويي.. 25
گفتار چهارم : ویژگیهای پولشویی.. 26
الف: مسبوق به جرم مبنا یا مقدم. 26
ب: سازمان یافتگی.. 27
ج: فراملی بودن. 29
د: مجرمین یقه سفید. 30
ه: فقدان بزه ديده مستقيم براي جرم پولشويي.. 32
مبحث دوم : مراحل پولشويي.. 33
گفتار اول : مرحله اول استقرار يا جايگذاری.. 33
گفتار دوم : مرحله دوم يا مرحله استتار. 35
گفتار سوم : مرحله سوم يا مرحله بازگرداني.. 37
مبحث سوم : اركان جرم پولشويي.. 39
گفتار اول : ركن قانوني جرم. 40
گفتار دوم : ركن مادي جرم. 40
الف: رفتار فيزيكي.. 41
ب: نتيجه مجرمانه. 42
ج: موضوع جرم. 45
گفتار سوم : ركن معنوي جرم. 46
الف: پولشويي عمدي.. 47
ب: پولشویی غیر عمدی.. 48
بخش دوم: الزامات حقوقی در جرم پولشويي و اصل رازداري بانكي.. 50
فصل اول : شيوه هاي قانونگذاري و منابع حقوقي رازداري بانكي.. 51
مبحث اول : رازداري بانكي يك الزام حقوقي.. 55
گفتار اول: تعهد بانك... 55
الف: طرح موضوع. 56
ب: منبع و نيروي الزام آور تعهد. 56
بند اول: قانون. 56
بند دوم : قرارداد. 57
بند سوم : عرف و رويه بين المللي.. 57
گفتاردوم : ماهيت و قلمرو تعهد حفظ اسرار بانكي.. 58
الف: ماهيت حقوقي تعهد. 58
ب: قلمرو تعهد. 61
گفتارسوم : محتوا و گستره وظيفه رازداري بانكي.. 66
مبحث دوم : استثنائات قاعده رازداري بانكي.. 68
گفتاراول : افشاي اطلاعات بانكي با رضايت مشتري.. 70
گفتاردوم: افشاي اطلاعات بانكي براي مبارزه با جرائم. 71
گفتار سوم: ارائه اطلاعات در پرونده هاي حقوقي.. 72
گفتار چهارم : اعلام عملیاتی که متضمن پولشویی است... 73
گفتار پنجم : ارائه اطلاعات به مقامات نظارتي دولتي و شركتي.. 74
فصل دوم : جرم پولشويي در اسناد بين المللي و داخلي.. 76
مبحث اول : پولشويي در اسناد بين المللي.. 76
گفتار اول: پولشويي در كنوانسيون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهای روانگردان سال 1988-(کنوانسیون وین) 77
گفتار دوم : اعلامیه بال. 78
گفتار سوم : پولشويي دركنوانسيون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی سال 2000 (پالرمو) 79
گفتارچهارم:کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد سال2003(کنوانسیون مریدا) 81
گفتار پنجم : توصيه هاي چهل گانه «گروه عمليات مالي شستشوي پول»FATF))1990. 83
گفتار ششم: قانون ضد تروريسم ايالات متحده آمريكا و پولشويي.. 85
مبحث دوم : پولشویی در حقوق موضوعه ایران. 86
گفتار اول : اقتصاد ایران و پولشویی.. 89
گفتاردوم : قوانین و مقرات ايران در مبارزه با پولشويي.. 91
الف : اصل 49 قانون اساسي.. 94
ب : قانون نحوه اجراي اصل 49 قانون اساسي.. 94
ج: قانون مجازات اسلامي.. 96
د: قانون مبارزه با پولشويي.. 97
گفتارسوم : اقدامات دبیرخانه شورای عالی مبارزه با پولشویی(مرکزاطلاعات مالی) 98
الف: سامانه جامع مدیریت پروژه 98
ب: گرد همایی ها و همایش ها و همکاری های بین المللی با سازمان های جهانی مبارزه با پولشویی. 99
گفتار چهارم : کاستی ها و مشکلات موجود در زمینه مبارزه با پولشویی در ایران. 100
الف: مراجع مبارزه با پولشویی و اختیارات آنها در قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی.. 100
ب : تعداد و تنوع اشخاص مشمول در قانون مبارزه با پولشویی.. 101
ج : ضمانت اجرایی در قانون مبارزه با پولشویی.. 101
د : استفاده از سیستمهای الکترونیکی در مبارزه با پولشویی.. 102
ه : مشکلات اجرایی قانون و آیین نامه مبارزه با پولشویی.. 102
بخش سوم : نقش نظام مالي و بانكي در روند جرم پولشويي.. 105
فصل اول: روشهای پولشویی.. 106
مبحث اول : روشهاي پولشويي مرتبط با بانكها و موسسات مالي.. 106
گفتار اول: بانكداري نوين.. 112
گفتار دوم: بانكداري اختصاصي.. 113
گفتارسوم: بانكداري كارگزاري (مكاتبه اي) 114
مبحث دوم : روشهاي غير مرتبط با بانك ها و موسسات مالي.. 115
گفتاراول : تراست ها و ديگر واسطه هاي غير نهادي.. 115
گفتار دوم : سيستم هاي ارسال وجه. 115
گفتارسوم: سيستمهاي ديگر. 117
مبحث سوم : مشاغل در معرض پولشويي.. 118
گفتار اول: خدمات بيمه اي.. 118
گفتار دوم: صرافي ها 119
گفتارسوم: بازار اوراق بهادار. 119
گفتار چهارم: خدمات مالي اينترنتي.. 120
گفتارپنجم: عرضه كنندگان كالاهاي گران قيمت... 120
گفتار ششم: تجارت بين المللي.. 121
گفتار هفتم : شركتهاي پوششي (پوسته ای) 121
فصل دوم : سيستم بانكي ابزاري متداول براي ارتكاب پولشويي.. 122
مبحث اول: گونه شناسی جرم پولشویی.. 123
گفتار اول: اسمورفینگ (تکثر سپرده ای) 123
گفتار دوم: حساب های مورد استفاده پولشویان. 124
الف: حساب های وابستگان. 124
ب: حساب های دسته جمعی.. 125
ج: حساب های انتقالی واسط.. 125
د: حساب های غیر فعال 126
گفتار سوم: حواله های بانکی و غیره 126
گفتار چهارم: ترتیبات وثیقه وام. 127
مبحث دوم: استفاده از ابزارهاي بانكي در جرم پولشويي.. 127
گفتاراول: گشايش اعتبارات اسنادي.. 127
گفتاردوم: ضمانت نامه هاي بانكي.. 128
گفتارسوم: ضمانت نامه پيش پرداخت... 129
گفتار چهارم : ساير موارد. 129
فصل سوم : رازداري بانكي يا نهانكاري بانكي.. 129
مبحث اول : نهانكاري مالي و بانكي.. 130
گفتاراول : شفافيت اقتصادي.. 131
گفتاردوم : شاخص نهانكاري مالي.. 135
گفتار سوم : مرز رازداري بانكي 143
گفتار چهارم: وضع قواعد ونظارت بر اجرای قاعده رازداری بانکی.. 145
مبحث دوم : رازداري بانكي در بهشتهاي پولشويي.. 146
گفتار اول: مشخصه هاي بهشت مالياتي.. 148
گفتار دوم : نقش بهشتهای مالیاتی در اقتصاد جهانی.. 149
گفتار سوم : طبقه بندي كشورها از حيث رعايت مقررات رازداري بانكي.. 151
فصل چهارم : شيوه هاي پيشگيري از جرم پولشويي.. 152
مبحث اول : پیشگیری.. 153
گفتار اول: مفهوم پیشگیری از جرم. 153
گفتار دوم : شناسایی و کشف جنایت... 154
مبحث دوم : تدابیر پیشگیرانه اختصاصی.. 155
گفتار اول : تعديل قاعده رازداري بانكي.. 156
گفتار دوم : مصونیت مکلفین از تعقیب ناشی از افشاء سر. 157
گفتار سوم : گزارش معاملات مشكوك.. 157
گفتار چهارم : جلوگيري از وقوع جرايم منشاء و مقدم. 158
گفتارپنجم :اصلاح مقررات بانكي و نظارت بانك مركزي بر موسسات مالي.. 159
نتيجه گيري و پيشنهادها 161
نتيجه گيري.. 161
پیشنهادها 167
منابع و مآخذ 171
برچسب ها:
نظام حقوقی بین المللی منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی حقوق بین الملل کشاورزی محیط زیست تنوع ژنتیکی توسعه پایدار کشاورزی امنیت غذایی