چکیده :
شناخت خواب اعم از طبیعی یا مصنوعی در حیطه علم پزشکی و از نظر تخصص پزشکی در قلمرو علوم روانشناسی قرار دارد و صدور حکم قضایی مبنی بر مسولیت یا عدم مسولیت شخص خواب و مجازات وی نسبت به جرم ارتکابی اش در حیطه حقوق کیفری است. از این حیث شناخت طبیعت و ماهیت ارگانیک خواب و چگونگی ارتکاب جرم از حیث ارکان تشکیل دهنده ی آن و نیز تعیین مسوولیت یا عدم مسوولیت کیفری خوابگرد٬ اهمیت بسزایی دارد. در قوانین کیفری ایران٬ جز در ماده 153 قانون مجازات اسلامی٬ اشاره ی دیگری به این موضوع ندارد.
این نوشتار٬ با بررسی ارتکاب جرم در خواب٬ انواع خواب و علل حرکات شخص خواب را از نگاه روانپزشکان و حقوقدانان تبیین مینماید و ضمن بررسی وضعیت اراده٬ اختیار و قصد شخص خوابیده٬ چگونگی ارتکاب جرم از سوی او و دامنه ی مسوولیت کیفری و اعمال مجازات بر مرتکب را با تحلیل و بررسی مواد قانونی بیان میکند.
واژگان کلیدی : خواب طبیعی٬ خواب مصنوعی٬ جرم٬ مجازات٬ مسوولیت کیفری.
مقدمه :
پس از حق حيات ، انسان داراى حق آزادى است كه بر اساس آن ، نسبت به غير خدا آزاد است و اين ، ارمغان اسلام در چهارده قرن پيش و پيام همه انبيا الهى است . در عين حال ، هيچ عاقلى نمى تواند بپذيرد كه جامعه انسانى ، بدون نظم و قانون باشد، وجود قانون ، ضرورت دارد، اگر چه سبب محدود گشتن انسان و كم شدن آزادى او گردد. با تشکیل جوامع انسانی٬ روابط بین افراد ناشی از نیازهای طبیعی و احتیاجات اجتماعی بر مبنای در کنار هم و با هم زیستن ایجاد میشود. این روابط با داده های مختلف٬ اخلاقی٬ روانی٬ اجتماعی٬ سیاسی٬ کنار هم و با یکدیگر به نحو چشمگیری مرتبط میشوند. جامعه در این استقرار و شکل گیری به ناچار به نظمی٬ از یک سو طبیعی و از سوی دیگر قراردادی٬ که از سنت ها٬ آداب٬ رسوم و ملیت و مذهب و... ریشه میگیرد٬ روی میآورد. در این میان ممکن است٬ اعمالی از سوی برخی از افراد جامعه انجام پذیرد که٬ این نظم را دستخوش التهاب نماید٬ چیزی که غالبا مورد پذیرش اجتماع نیست٬ بديهى است كه جامعه اى متشكل از انسانهايى اين چنين ، اگر داراى نظم و قانونى درست نباشد، تزاحم و درگيرى و هرج و مرج و فساد، آن را نابود خواهد ساخت .برای مقابله با این پدیده قوانین من جمله حقوق جزا٬ با ارائه تئوریهای لازم٬ روابط و مناسبت های فی مابین اعضا جامعه را تنظیم مینماید و از طریق موسسات اجرایی خویش٬ حاکمیت قانون و مقررات را بر این روابط تضمین میکند.در حيطه حقوق جزا، اجتماع در مقابل رفتاری که به افراد جامعه آسیب وارد مینماید و نظم اجتماعی را دستخوش آشوب میسازد٬ و به عبارت دیگر در مقابل عمل مجرمانه یا جرم٬ واکنش نشان میدهد و بزهکار را در صورت وجود شرایط و مقتضیات لازم مجازات مینماید. برای اینکه فرد قابلیت پذیرش بار تبعات جزایی رفتار خویش را تحمل کند٬ میبایست از وضعیت و صفات خاصی برخوردار باشد. این شرایط و خصیصه ها٬ اوضاع و احوالی هستند که٬ به متن قانونی حاکم بر موضوع٬ فعل یا ترک فعل انجام شده و خصوصیات شخصی مرتکب مربوط میگردد.در قلمرو حقوق کیفری٬افراد زماني پاسخگو و مسؤولند كه داراي اراده و اختيار بوده بنابراين زمانيكه فردي مدرك نباشد را، نمي‌توان مسؤول اعمال خود دانست، چرا كه در قبال امر و نهي قانونگذار تكليفي نداشته و علي‌القاعده، خطاب قانونگذار متوجه كساني است كه مختار و مدرك بوده و قدرت بر اجابت آن دارند.
به دنبال طرح مباحث فوق٬ همانطور كه میدانیم٬ خواب امري طبيعي و فطريست و اين وجه در وجود هر انساني نهفته بوده و گريزي از آن نيست و اين وضعيت به صورت ناخواسته بر شخص غالب مي‌شود.در چنين حالتي ممکن است٬ فرد در حين خواب، با حركت يا غلت زدن، جنايتي را مرتكب گردد. در این وضعیت٬ تحقق رفتاری که٬ در قوانین جزایی دارای وصف مجرمانه است و انتساب آن به شخص خواب و قابلیت تحمل تبعات جزایی رفتار مجرمانه او٬ از جمله شرایط تحقق مسوولیت کیفری شخص خواب به شمار می آید. از سوی دیگر٬ شرایط و خصوصیات درونی شخص خواب٬ مانع از قابلیت انتساب رفتار مجرمانه به او میگردد و به دلیل عدم امکان اسناد جرم به اراده خود آگاه مجرم٬ عدم مسوولیت و مجازات وی٬ امری معقول و منطقی جلوه مینماید٬ که به دلیل وجود این دوگانگی٬ نمیتوان در این خصوص به نحو مطلق سخن گفت حال با بیان مطالب پیشین٬ اين سؤال پيش خواهد آمد كه، آيا شخص نائم را مي‌توان به تحمل مجازات محكوم يا به جبران ضرر و زيان ناشي از آن ملزم نمود يا خير و آیا میتوان مسوولیت در هنگام خواب برای اشخاص متصور گردید؟
با توجه به اینکه٬ شاید در حقیقت بتوان عنوان نمود که خواب٬ یک دفاع کیفری در برابر جرایم ارتکابی شخص خواب است٬ لذا٬ اهمیت شناخت طبیعت و ماهیت ارگانیک خواب٬ و ماهیت ارتکاب جرم توسط شخص خواب و مسولیت وی٬ دو چندان میگردد. بنابراین در تحقيق پيش‌روي، به بررسي خواب و انواع مختلف آن از نقطه نظر علم پزشكي و به بيان ديگر روانشناسي و روانپزشكي و تبيين جرم و مجازات و حيطه مسؤوليت كيفري افراد و بررسي تأثير اراده و اختيار در ارتكاب جرم و علي النهايه مسؤوليت يا عدم مسؤليت شخصي نائم، پرداخته شده است.
و...
فهرست مطالب :
مقدمه:1
الف- تشريح و بيان مسئله1
ب- پيشينه تحقيق1
ج-اهداف تحقيق2
د-سؤالات تحقيق2
فصل اول: کلیات
مبحث اول- مفهوم خواب و انواع آن3
گفتار اول-خواب طبیعی4
بند اول- مفهوم و ماهیت خواب4
بند دوم-مقایسه خواب با اغما و بیهوشی و مستی7
گفتار دوم – خواب مصنوعی11
بند اول – تعریف خواب مصنوعی و انواع آن12
بند دوم – ماهیت خواب مصنوعی14
مبحث دوم – جرم و مسوولیت کیفری17
گفتار اول – مفهوم جرم و ارکان تشکیل دهنده‌ی آن18
بند اول – مفهوم جرم18
بند دوم – ارکان تشکیل دهنده‌ی جرم21
گفتار دوم –مفهوم، مبانی و ارکان مسؤولیت کیفری24
بند اول – مفهوم و مبانی مسؤولیت کیفری25
بند دوم – ارکان مسؤولیت کیفری26
فصل دوم: ماهیت جنایت ارتکابی شخص خواب
مبحث اول – علل حرکت در خواب28
گفتاراول – اختلالات خواب30
بند اول – کژخوابی‌ها30
بند دوم – بد خوابی‌ها32
گفتار دوم – خوابگردی (سومنامبولیسم)33
بند اول – انواع خوابگردی34
الف – خوابگردی طبیعی34
ب - خوابگردی مصنوعی37
بند دوم – ملاک های تشخیص خوابگردی39
الف-ملاک تشخیص 10- ICD..............................41
ب- ملاک تشخیصیDSM-IV-TR-10 ...........................48
مبحث دوم – اراده، اختیار و قصد در خواب42
گفتار اول – اراده و اختیار در خواب43
بند اول - ماهیت اراده و اختیار در............52
بند دوم – جایگاه اراده و اختیار در خواب47
گفتار دوم – قصد در خواب51
بند اول – ماهیت قصد51
بند دوم – جایگاه قصد در خواب54
مبحث سوم – جرایم ارتکابی شخص خواب55
گفتار اول – جرایم ارتکابی شخص خواب از حیث رکن مادی جرم56
بند اول – رکن مادی جرایم شخص خواب56
بند دوم – انواع رفتار مجرمانه شخص خواب از حیث رکن مادی57
گفتار دوم – جرایم ارتکابی شخص خواب از حیث رکن روانی جرم59
بند اول- جرايم غيرعمدي شخص خواب60
بند دوم- جرايم عمدي شخص خواب61
گفتار سوم- جرايم ارتكابي شخص خواب از حيث ركن قانون جرم64
بنداول- جرايم شخص خواب در نگاه قانونگذار65
بند دوم – مقايسه تحليلي ماده 153 با مواد 225 و 323 قانون مجازات اسلامي سابق67
فصل سوم: مسؤوليّت كيفري شخص خواب
مبحث اوّل – شرايط تحقّق مسؤوليّت كيفري شخص خواب71
گفتار اوّل: وجود عمل مجرمانه و قابليت اسناد مسؤوليّت كيفري به شخص خواب73
بند اول- وجود عمل مجرمانه74
بند دوم- قابليت اسناد مسؤوليّت كيفري به شخص خواب78
گفتار دوم- فقدان موانع تحقّق مسؤوليّت كيفري شخص خواب80
بند اوّل – عوامل سالب مسؤوليّت كيفري81
الف- عوامل موجهه جرم83
ب- عوامل رافع مسؤوليّت كيفري86
بند دوم- ارتباط خواب با عوامل سالب مسؤوليّت كيفري87
مبحث دوم- آثار مسؤوليّت كيفري شخص خواب90
گفتار اوّل – مجازات شخص خواب91
بند اول- مجازات شخص خواب از ديدگاه فقهاي اماميّه91
بند دوم- مجازات شخص خواب در حقوق كيفري ايران95
گفتار دوم- جبران ضرر و زيان ناشي از جرم شخص خواب100
بند اوّل- جبران ضرر و زيان مادي101
بند دوم- جبران ضرر و زيان معنوي104
بند سوم- جبران زيان منافع ممكن الحصول107
نتیجه گیری
فهرست منابع و مآخذ
برچسب ها:
خواب طبیعی خواب مصنوعی جرم مجازات مسوولیت کیفری ارتكاب جرم در حال خواب پایان نامه درمورد ارتكاب جرم در حال خواب پایان نامه ارتكاب جرم در حال خواب حقوق پایان نامه حقوق