چکیده :
جرم «افساد فی الارض» یکی از عناوین محل اختلاف فقهی است که در راستای فرایند اسلامی سازی، وارد حقوق کشورمان شد. ثنویت یا یگانگی دو موضوع «محاربه» و «افساد فی الارض» یکی از مباحث مورد اختلاف بین فقهای اسلامی است. آیه 32 و 33 سوره مائده، آیه 191 سوره بقره، احکام تکرار جرایم تعزیری، روایات مختلف از جمله روایاتی که در مورد قتل نبّاش، آدم فروش، عادت کننده به قتل اهل ذمّه و بردگان، آتش زننده خانه های مردم، مجازات ساحر، خطبه قاصعه و... از جمله دلایل و مستندات موافقان و مخالفان جرم انگاری «افساد فی الارض» است که هر کدام در توجیه نظر خود به نحوی به مستندات فوق استناد می کننند.
قوانین مختلفی بعد از انقلاب بطور جسته و گریخته متعرض عنوان «افساد فی الارض» شده اند. از جمله این قوانین؛ قانون مجازات اخلال گران اقتصادی، قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، قانون تشدید مجازات جاعلین اسکناس، قانون عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرزها، قانون مجازات جرایم نیروهای مسلّح و... است. قوانین فوق هیچ گونه تعریفی از «افساد فی الارض» ارائه نداده اند تا اینکه قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب1/2/1392 جرم «افساد فی الارض» را تعریف کرد.
با بررسی عناصر تشکیل دهنده (قانونی، مادی و معنوی) جرم «افساد فی الارض» و اصول مورد تأکید اندیشمندان در خصوص جرم انگاری، تعریف ارائه شده در قانون فوق الذکر دارای ایرادات متعددی از جمله استفاده از عباراتی که زمینه تفسیر موسّع قانون کیفری فراهم می کند، عدم توجه به مبانی شرعی، عدم مطابقت با اصول قانون اساسی، عدم رعایت معیارهای علمی جرم انگاری از جمله؛ توسل به جرم انگاری به عنوان آخرین راه حل، تشدید بی رویه مجازات ها، تناسب جرم و مجازات، استفاده ابزاری از مجرم، استفاده از زبان روز جامعه، جرم انگاری از طریق مجاری خاص قانونی و... است. طبیعتاً عدم رعایت این اصول عواقبی مثل، تورم کیفری، افزایش شمار زندانیان، بازنمایی منفی دستگاه عدالت کیفری، اطاله دادرسی و... را درپی خواهد داشت.
واژگان کلیدی: سیاست جنایی تقنینی، جرم انگاری، افساد فی الارض، قانون مجازات اسلامی مصوب1/2/1392
و...
فهرست مطالب :
چکیده
تشکر و قدردانی
فهرست مطالب
1. بیان مسأله1
2. اهداف تحقیق3
3. سولات تحقیق4
الف. سوال اصلی4
ب. سوالات فرعی4
4. فرضیه های تحقیق4
الف. فرضیه اصلی4
ب. فرضیه های فرعی4
5. پیشینه تحقیق5
6. روش تحقیق5
7. مشکلات تحقیق5
8. سازمان دهی تحقیق6
بخش اول: سیاست جنایی اسلام در مورد جرایم حدی و مبانی فقهی جرم انگاری افساد فی الارض7
فصل اول: تبیین مفاهیم و سیاست جنایی اسلام در مورد جرایم حدی8
مبحث اول: تبیین مفاهیم8
گفتار اول: سیاست جنایی8
1. معنای مضیق10
2. معنای موسع10
3. مفهوم گونه های سیاست جنایی11
الف. سیاست جنایی تقنینی11
ب. سیاست جنایی قضایی11
ج. سیاست جنایی اجرایی12
د. سیاست جنایی مشارکتی12
گفتار دوم: مفهوم جرم انگاری14
گفتار سوم: مفهوم مبنای حقوق و تفاوت آن با منبع حقوق16
1. مبنای حقوق16
2. منبع حقوق17
مبحث دوم: الزامات سیاست جنایی اسلام در حوزه جرم انگاری جرایم حدی18
گفتار اول: مفهوم سیاست جنایی اسلام18
گفتار دوم: سیاست جنایی اسلام در قبال جرایم حدی21
1. حد در لغت21
2. حد در اصطلاح21
3. تعداد جرایم مستوجب حد22
4. غرض شارع از تعیین مقدار مجازات حد23
فصل دوم: مبانی فقهی افساد فی الارض24
مبحث اول: مستندات و دلایل موافقان ثنویت دو عنوان «محاربه» و «افساد فی الارض»25
گفتار اول: معانی «افساد فی الارض»25
1. معنای لغوی افساد25
2. معنای اصطلاحی «افساد فی الارض»26
گفتار دوم: مستندات و دلایل قائلین به جرم انگاری «افساد فی الارض»27
1.کتاب27
الف. آیه۳۲ سوره مائده27
ب. آیه۳۳ سوره مائده28
ج. آیه۱۹۱ بقره31
2. روایات32
الف. روایت فضل بن شاذان32
ب. روایت ناظر به مجازات آتش‌افروز33
پ. روایت ناظر به مجازات قاتل اهل ذمّه33
ت. روایت ناظر به مجازات قاتل بردگان34
ث. روایت ناظر به مجازات کفن‌دزد (نبّاش)34
ج. روایت ناظر به مجازات ساحر36
چ. روایت ناظر به مجازات آدم‌ربا و آدم‌فروش37
ح. احکام جرائم تعزیری38
خ. خطبه قاصعه38
مبحث دوم: مستندات و دلایل مخالفان جرم انگاری «افساد فی الارض»39
گفتار اول: کتاب39
1.آیه 32 سوره مائده39
2. آیه 33 سوره مائده42
گفتار دوم: رد مستندات مدافعان جرم انگاری افساد فی الارض در زمینه روایات48
1. روایت فضل بن شاذان48
2. روایت ناظر به مجازات آتش زننده خانه های مردم49
3. روایت ناظر به مجازات عادت دارندگان به کشتن اهل ذمه و بردگان50
4. روایت ناظر به قتل نباش51
5. روایت ناظر به قتل ساحر51
6. روایاتی که درباره کسی است که فرد آزادی را بدزدد و او را بفروشد52
گفتار چهارم: بررسی دیدگاههای مجازات مفسد54
1. قاعده قبح عقاب بلابیان ( اصل قانونی بودن مجازات)54
2. قاعده (الحدود تدراء بالشبهات)54
3. اصل احترام جان هر مسلمان55
الف. سوره مائده55
ب. سوره اسراء55
ج. سوره نساء56
بخش دوم:58
بررسی انتقادی سیاست جنایی تقنینی افساد فی الارض58
فصل اول: جهت گیری سیاست جنایی تقنینی جرم «افساد فی الارض»59
مبحث اول: رویکرد قوانین خاص جزایی در مورد جرم «افساد فی الارض»60
گفتار اول: سیر تحوّل قانونگذاری61
گفتار دوم: قانون مبارزه با مواد مخدر64
گفتار سوم: قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری66
گفتار چهارم: قانون اخلال گران اقتصادی67
گفتار پنجم: قانون تشدید مجازات جاعلان اسکناس69
گفتار ششم: قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح70
گفتار هفتم: قانون مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرزها71
گفتار هشتم: قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان72
گفتار نهم: قانون مجازات فعالیت کنندگان غیر مجاز در امور سمعی و بصری74
گفتار دهم: قانون مبارزه با قاچاق انسان مصوب75
مبحث دوم: رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 در مورد جرم «افساد فی الارض»77
گفتار اول: عنصر قانونی جرم «افساد فی الارض»77
گفتار دوم: عنصر مادی جرم «افساد فی الارض»79
1. رفتار فیزیکی80
الف. جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد82
ب. جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور82
پ. نشر اکاذیب82
ت. اخلال در نظام اقتصادی کشور84
ث. احراق و تخریب85
ج. پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک85
چ. دایر کردن مراکز فساد و فحشا86
ح. معاونت در موارد مذکور در بالا87
2. شرایط اوضاع و احوال88
3. نتیجه حاصله90
گفتار سوم: عنصر روانی91
گفتار چهارم: مجازات قانونی «افساد فی الارض»93
گفتار پنجم: قواعد خاص94
1. ماده 36 قانون مجازات اسلامی95
2. ماده 47 قانون مجازات اسلامی95
3. مواد 71 و 109 قانون مجازات اسلامی96
4. ماده 121 قانون مجازات اسلامی96
5. ماده 218 قانون مجازات اسلامی97
6. ماده 280 قانون مجازات اسلامی98
7. ماده 302 قانون مجازات اسلامی98
8. آیین رسیدگی به جرم «افساد فی الارض»99
فصل دوم: ارزیابی سیاست جنایی تقنینی جرم «افساد فی الارض»100
مبحث اول: مبانی، اصول و معیارهای جرم انگاری101
گفتار اول: مبانی جرم انگاری103
1. اصل ضرر103
2. اصل پدر سالاری حقوقی103
3. اصل اخلاق گرایی حقوقی105
4. اصل کمال گرایی حقوقی106
گفتار دوم: اصول و معیارهای پیشنهادی اندیشمندان108
1. اصول و معیارهای جاناتان شنشک108
الف. صافی اصول108
ب. صافی پیش فرضها108
ج. صافی کارکردها109
2. معیار توازن دلایل109
3. معیار مقبولیت و فرض همنوایی110
4. معیار منع ایراد خسارت110
گفتار سوم: بایدها و نبایدهای جرم انگاری112
1. قانونی بودن جرم انگاری112
2. محدودیت قلمرو جرم انگاری114
3. توسل به جرم انگاری به عنوان آخرین راه حل115
4. تناسب بین جرم و مجازات116
5. نافع و قابل ارزیابی بودن جرم انگاری118
6. موثر و قابل اجرا بودن جرم انگاری121
7. جامعیت جرم انگاری121
الف. جرم انگاری افتراقی با توجه به وضعیت بزهدیده؛121
ب. درنظر گرفتن جنبه های مختلف رفتارهای مجرمانه و ارتباط آن با سایر جرایم؛121
ج. جرم انگاری با بیشترین بزهدیدگی؛122
د. جرم انگاری با بیشترین بزهدیده؛122
8. لزوم توجه به افکار عمومی122
9. بایدهای شکلی جرم انگاری124
الف. لزوم جرم انگاری از طریق مجاری خاص قانونی124
ب. شفافیت و بیان انگیزه جرم انگاری125
ج. رعایت قواعد نگارشی و ادبی127
د. توجه به زبان روز جامعه128
مبحث دوم: جرم انگاری بی رویه؛ آثار و عواقب129
گفتار اول: تورّم کیفری129
1. علل تورم جزایی130
2. آثار و پیامدهای تورم جزایی130
گفتار دوم: پیامدهای جرم انگاری بدون توجه به امکانات دستگاه عدالت کیفری131
1. افزایش رقم سیاه و خاکستری بزهکار132
2. بازنمایی اجتماعی منفی دستگاه عدالت کیفری132
3. تورم جمعیت کیفری زندانها132
4. ایجاد قلمروهای تبعیض آمیز و امکان سوء استفاده در اجرای قانون132
گفتار سوم: تضعیف قدرت اخلاقی حقوق کیفری133
گفتار چهارم: خلع سلاح کیفری133
گفتار پنجم: جرم زایی بالقوه حقوق کیفری134
گفتار ششم: معیارهای جرم انگاری افساد فی الارض در حقوق ایران136
1. اصول و محدودیتهای قانونگذاری در جرم انگاری136
الف. اصول و محدودیتهای شرعی جرم انگاری137
الف-1: اصل اباحه137
الف-2: اصل عدم ولایت138
ب. اصول و محدودیتهای قانون اساسی بر جرم انگاری138
ب-1: التزام به اصل برائت138
ب-2: اصل مصونیت فردی139
ب-3: اصل منع تفتیش عقاید140
ب-4: اصل آزادی بیان نشریات و مطبوعات140
ب-5: اصل منع تجسس140
ب-6: اصل آزادی احزاب، جمعیتها و انجمنها و آزادی شرکت در آنها141
ب-7: اصل تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها141
ب-8: اصل آزادی شغل141
ب-9: اصل منع دستگیری141
ب-10: اصل منع تبعید141
2. محدودیتهای جرم انگاری افساد فی الارض در حقوق اسلام142
الف. حفظ مصالح پنجگانه142
ب. حفظ مصلحت عمومی143
نتیجه گیری و ارائه راهکارهای پیشنهادی144
راهکارهای پیشنهادی152
فهرست منابع و مأخذ154
الف. فهرست کتابها154
ب. فهرست مقالات156
ج. فهرست پایان نامه ها159
برچسب ها:
سیاست جنایی تقنینی ایران پایان نامه سیاست جنایی تقنینی ایران حقوق ارشد پایان نامه حقوق درمورد سیاست جنایی تقنینی ایران افساد فی الارض جنایی تقنینی ایران