مقدمه:
عملکرد انسان در باب تصمیم گیری موضوع تحقیقات زیادی از جنبه های مختلف بوده است . از دیدگاه روانشناختی ، تصمیمات فردی در زمینه های احتیاجات ، ترجیحات فردی و ارزشهای مورد نظر بایستی مورد آزمایش قرار گیرد . از جنبه روانشناسی شناخت و دید حسی ، به تصمیم گیری باید با توجه به فرایند مستمر مرتبط با تعامل با محیط توجه شود . از دیدگاه اصولی ، تجزیه و تحلیل تصمیمات فردی به منطق تصمیم گیری و عقلانیت و انتخاب در جهت تحقق هدف مربوط است .
تصمیم گیری در سازمان فرایند مهمی است که به دانش ـ تجربه کاری ـ شناخت فرایندهای کاری ـ شناخت توانائی مدیران ـ توان تجزیه و تحلیل ـ مسولیت پذیری و موقعیت شناسی نیاز دارد .
در حالی که در سطحی دیگر ، ممکن است این موضوع مورد توجه باشد که فعالیت حل مشکل و اتخاذ تصمیم وقتی خاتمه می یابد که راه حل مورد رضایت حاصل گردد . در این حالت ، احتمال دارد تصمیم گیری از روی عقلانیت یا احساس ، منطقی یا غیر منطقی ، صریح و روشن یا ضمنی و مفهومی باشد.
اتخاذ تصمیم باتوجه به مبانی منطقی و اصولی ، بخش مهمی در همه تصمیمات مبتنی بر روش علمی است و متخصصان سعی مینمایند که دانش خود را به حوزه هایی ارائه دهند که تصمیمات در آن حوزه ها داری ساختار باشد. به طور مثال در پزشکی تصمیمات درمانی زمانی اتخاذ می شود که مراحل تشخیص اولیه مشکل بیمار مرحله به مرحله طی شده و آنگاه برای درمان تصمیم مناسب گرفته می شود.
تصمیم گیری چیست ؟
همه ما به صورت روزانه تصمیماتی می گیریم ، یک اعتقاد وجود دارد که تصمیم گیری یک هنر است . تحقیقات نشان داده است که اغلب افراد در تصمیم گیری بسیار ضعیف تر از آن هستند که خودشان فکر میکنند .
در علوم اجتماعی و مدیریت برای تصمیم گرفتن تعاریف مختلفی بیان شده است که در اینجا به دو تعریف اشاره می شود :
۱) تصمیم گیری ، نوعی بررسی است در زمینه مشخص کردن و انتخاب گزینه ها بر مبنای ارزش ها و ترجیحات فردی مقام یا شخصی که تصمیم اتخاذ می کند . تصمیم گیری مبتنی است بر تشخیص و انتخاب از میان گزینه ها ، و در این حالت علاوه بر آنکه گزینه ها باید معین شوند بلکه یکی از آنها که احتمال بیشتری برای موفقیت دارد یا موثرتر است و با اهداف ، علایق ، روش زندگی ، ارزشها و نظایر آن تطبیق دارد ، برگزیده شود .
۲) تصمیم گیری فرایندی است برای کاهش عدم اطمینان و و رفع شک و شبهه در باره گزینه ها در حد کافی ، به نحوی که بتوان از میان گزینه ها ، انتخاب منطقی را برگزید . این تعریف بر گردآوری اطلاعات و اتخاذ تصمیم در مرحله بعد تاکید دارد . به این نکته بایدتوجه شود که عدم اطمینان را میتوان کاهش داد و نمی توان به صورت کلی آنرا حذف کرد . تعداد کمی از تصمیمات را می توان با اطمینان قاطع اتخاذ کرد زیرا جمع آوری اطلاعات در مورد همه گزینه ها بندرت امکان پذیر است . بنابراین هر تصمیمی با مقداری مخاطره همراه است . وقتی عدم اطمینان وجود نداشته باشد اتخاذ تصمیم با در نظر گرفتن یک الگوریتم یا انجام چند مرحله ساده ، عملی است .
مفاهیم و تعاریف در تصمیم گیری
در مکتوبات مربوط به تصمیم گیری و در این نوشته واژه و کلماتی به کار می رود که نیاز به تعریف دارد که این واژه ها به صورت خلاصه به شرح زیر می باشند :
۱) اطلاعات : اطلاعات به معلومات و داده های مربوط به تصمیم اطلاق می شود که بر گزینه ها اثر دارد . نکته درخور توجه در این تعریف آن است که مراد اطلاعات اساسی و مهم مورد نظر است و بیان «اطلاعات بیشتر ، بهتر است » صحیح نمی باشد . اطلاعات زیاد حقیقتا علاوه بر ایجاد وقفه در تصمیم گیری ، کیفیت تصمیم را پائین می آورد .
۲) گزینه ها : گزینه به مفهوم امکان ها و روشهای محتمل است .گزینه ها می توانند توسط فرد تصمیم گیرنده تعیین شوند یا حتی توسعه و تکامل داده شود . صرف جستجو برای گزینه هایی که از قبل وجود داشته اند ، منتج به اتخاذ تصمیمات کم اثر خواهد شد .
۳) معیار : معیار خصوصیات و نیازهای مرتبط با هر گزینه است که بایستی دارای حد لازم باشد . معمولا گزینه ها به چگونگی دارا بودن هر معیار ربط دارند . معیار می توان استاندارد مورد نظر که گزینه ها بر مبنای آن مورد سنجش قرار میگیرند نیز تعریف کرد .
۴) اهداف : اهداف آن چیزی است که می خواهیم در آینده اتفاق افتد یا روی دهد . بعضی افراد ابتدا تعداد زیادی گزینه در نظر می گیرند سپس از خود می پرسند حالا کدام را باید برگزید ؟ بدون آنکه از قبل در مورد اهداف و مقاصد کلی فکری کرده باشند . در حالیکه ابتدا باید اهداف و جایگاه آینده را مشخص کرد و گزینه مناسب را درجهت تحقق هدف خاص انتخاب کرد .
۵) ارزش : ارزش به چگونگی نتیجه مشخص مورد نظر ارتباط دارد ، ارزش گزینه ها می تواند ؛ مبلغ ، حد رضایت یا سایر منافع باشد .
۶) ترجیحات : ترجیحات در فلسفه فکری و سلسله مراتب ذهنی فرد تصمیم گیر انعکاس می یابد . می توان گفت ترجیحات ارزش خاص مورد نظر فرد تصمیم گیر است و ارزشهای فردی ترجیحات را دیکته می کنند . فردی ممکن است تصمیماتش را با متانت ، آرامش ، بدون سر و صدا و جنجال آفرینی بگیرد ولی فردی دیگری برعکس اقدام نماید .
۷) کیفیت تصمیم : کیفیت تصمیم به به خوب یا بد بودن تصمیم توجه دارد . تصمیم خوب تصمیمی را گویند که بر مبنای اصول منطقی ، با توجه به اطلاعات در دسترس اتخاذ شده و بازتاب دهنده ترجیحات تصمیم گیرنده باشد .
فهرست
مقدمه
تصمیم گیری چیست
مفاهیم و تعاریف در تصمیم گیری.
عوامل اتخاذ تصمیم..
عوامل تاثیر گذار بر تصمیم گیری سازمانی
انواع تصمیمات از نظر پیچیدگی
تصمیم گیری باز
تصمیم گیری گروهی
تصمیم گیری تحت تاثیر تعدادی از عوامل است، از جمله
سطوح تصمیم گیری
درجه سختی تصمیم گیری
انواع تصمیم گیری بر مبنای اطلاعات موجود
زمان و تصمیم گیری.
زمان در تصمیم گیری می تواند به چهار صورت مطرح شود
گام های تصمیم.
پنج گام در تحلیل تصمیم گیری عمومی وجود دارد که به ترتیب عبارتند از
فرآیندهای تصمیم گیری.
مدل ظرف زباله. 20رویکردهای تصمیم گیری.. 22
تصمیم گیری عقلایی.. 22
تصمیم گیری رفتاری.. 24
تصمیم گیری باز: 26
تصمیم گیری گروهی: 26
مدلسازی برای تصمیم: 27
مدل مطلوبیت مورد انتظار: 27
عوامل فرهنگی و اجتماعی.. 27
تصمیم گیری تدریجی.. 30
تصمیم گیری در بحران: 30
تصمیم گیری در شرایط تنش روانشناختی: 32
کنار آمدن با نقش ها: 33
نظام های پشتیبانی تصمیم گیری.. 34
مدل مطلوبیت مورد انتظار: 35
مهمترین مفاهیم در مدل رفتاری تصمیم گیری سازمانی: 36
نتیجه گیری: 37
تصمیم گیری سازمانی.. 37
عوامل تاثیر گذار بر تصمیم گیری سازمانی : 38
انواع تصمیمات از نظر پیچیدگی.. 39
سطوح تصمیم گیری.. 40
تعریف تصمیم گیری.. 41
مراحل فرآیند تصمیم گیری.. 42
ارزیابی تکنولوژی.. 44
مدل تصمیم گیری قطعی.. 45
انواع تصميم گيري.. 45
تصميمات برنامه ريزي نشده: 46
شرایط تصمیم گیری.. 47
الگوهاي تصميم گيري.. 49
واقعيت رضايتبخش يا محدود شده : 49
الگوي افزايندگي : 50
سبكها و محيطهاي تصميم گيري.. 50
اطلاعات و تصميم گيري.. 50
تصميم گيري تحت تاثير تعدادي از عوامل است، از جمله: 52
سطوح تصميم گيري.. 53
درجه سختي تصميم گيري.. 53
زمان و تصميم گيري: 54
زمان در تصميم گيري مي تواند به چهار صورت مطرح شود: 54
فرآيندهاي تصميم گيري.. 56
تصميم گيري در شرايط تنش روانشناختي: 58
كنار آمدن با نقش ها: 59
نظام هاي پشتيباني تصميم گيري.. 59
منابع.. 60
برچسب ها:
تصمیم گیری در مدیریت سازمانی مدیریت تصمیم گیری مدیریت سازمانی انواع تصمیمات مدلهای تصمیم‌گیری مدل اداری تصمیم‌گیری شرایط تصمیم‌گیری مات