مقدمه:
روان شناسي شخصيت حوزه بسيار گسترده اي است، زيرا شخصيت، خود موضوعي است پيچيده و داراي ابعاد و جنبه هاي گوناگون، براي شناخت شخصيت انسان از دير باز كوششهاي فراواني به عمل آمده كه برخي آنها غير علمي، خرافاتي، و معدودي ديگر علمي و معتبر است.
شخصيت معادل انگليسي personality وpersonalite فرامنه است و هر دو اقتباس از persono است. درك لزوم مطالعه روانشاسي شخصيت چندان دشوار نيست.
شناخت شخصيت، ويژگيها، چگونگي شكل گيري شخصيت، عوامل موثر در ايجاد شخصيت و مسائلي از اين قبيل، ازيك جنبه، ارضا حس كنجكاوي، و مايل به حقيقت جوئي را در انسان دنبال مي كند، زيرا اين ناخت نوعي خود شناسي است. از سوي ديگر اين شناخت و اطلاعات به شخص امكان مي دهد كه در ارتباط متقابل با ديگران موضع گيريهاي مناسب و آگاهانه داشته باشد. مطالعه شخصيت هم از جنبه هاي ارضاي برحس كنجكاوي و هم از نظر روابط اجتماعي داراي اهيمت است.
شخصيت در روانشناسي به مجموعه ويژگيهاي جسمي و رواني، و رفتاري كه هر فرد را از افراد ديگر متمايز مي كند اطلاق مي شود.(كريمي،1375)
گروهي از صاحب نظران، نظريه نسبت دادن معتقدند، كه افراد موفقيتها و شكستهاي خود را يا به عوامل خصي نسبت مي دهند، يا به عوامل محيطي و از اين رو اين دو عامل مهم يكي دروني و ديگري را بيروني شناسائي كرده اند و به نظريه جايگاه مهار شهرت دارد.
وجوليان راتر (1966) درباره نظام اعتقادي افراد را به جايگاه مهار به دو دسته تقسيم مي شوند.
1. گروهي كه موفقيها و كستهاي خود را به شخص خود، نسبت مي دهند (دورني)
2. گروهي كه موفقيتها و كستهاي خود را به عوامل محيطي نسبت مي دهند.(بيروني) (جمالفر، 1375)
و براي سنجش مهار دروني و بيروني ،راتر پرسشنامه گزارش شخصي را عرضه كرده است. مقياس جايگاه مهار دروني و بيروني، معروف به مقياس(I-E) شامل 23 شق انتخاب اجباري است. آزمورينها بادي از زوجهاي شقوق ارائه شده. هر زوج را كه بهتر از همه اعتقاد آنها درباره ماهيت جهان نشان مي دهد. برگزينند (راتر،1966) تعيين اينكه كداميك اززوجهاي شقوق، ناميده مهار دروني و بيروني است، چندان دشوار نيست.
علاوه بر مقياس راتر، مقياسهاي ديگري ساخته شده است. يكي از مقياسها، مقياس نويكي ، مقياس استريكلند براي كودكان است كه يك آزمون 40 ماده اي با اعتبار و پاياني بالاست.
(نويكي، استريكلند،1973،1989)
اين آزمون در بيش 70 پژوهش به كار رفته و بيش از 12 زبان خارجي ترجمه شده است. شكلي از اين، مقياس براي بزرگسالان ساخته شده است.(كريمي، 1375)
تمركز راتر روي متغيرهاي دروني از سوي بعضي روانشناسان به عنوان يك نقطه قوت و از سوي ديگر به عنوان يك نقطه صنعت تلقي مي شود. منتقدان از جمله بعضي كساني كه طرفدار متغييرهاي شناختي هستند معتقدند كه راتر خيلي تند رفته است. به عقيده آنان موضوع او آنچنان از رفتارگرايي سنتي دور افتاده است كه نمي توان آنرا ابدا يك روش رفتاري تلقي كرد به علت ميزان پذيرش راتر از متغيرهاي شناختي، روش شناسي او بيش از حد ذهني به نظر مي آيد.
پژوهشهاي راتر، در حدي كه موضوع پژوهش اجازه مي دهد، دقيق و كنترل شده است و هرگاه كه امكان پذير باشد. او از مشاهده عيني رفتار مشاهده استفاده مي كند. همچنين نظريه او با درجه دقت بالايي تعريف شده اند به طوري كه آنها از نظر تجربي بنحوي قابل سنجش است.
تحقيقات انجام شده روي جنبه هاي مختلف نظريه او تاييد اين جنبه ها منجر شده است.
مقياس جايگاه دروني و بيروني (مقياسI-E) صدها تحقيق به دنبال داشته و كاربرد گسترده اي فراتر از آزمايشگاه در زمينه هاي بالينيو آموزشي پيدا كرده است.
به اعتقاد راتر شايد در حوزه سنجش شخصيت است كه نظريه يادگيري چشمگيرترين ونظامدارترين كمكها را كرده باشد(راتر1982)
آنچه درمورد نظريه راتر مي توان گفت:
اين است كه در مورد نفوذ قوي و فزاينده او بر روانشناسي امروز هيچ جاي ترديد نيست(شولتز1991)
طرفداران راتر معتقدند كه او مفاهيمي را عرضه كرده است كه با اصطلاحاتي روشن و دقيق تعريف شده اند. و با روشهاي آزمايشي يا همبستگي قابل سنجش هستند. راتر كوشيده است تا رابطه كاري بين متغيرهاي شناختي و تقويت برقرار كند. و به نظريه يادگيري اجتماعي يك محتواي انگيزش قوي داده است.(كريمي 1375)
بيان مساله
بررسي جايگاه مهار دروني و بيروني با رشته هاي تحصيلي و رضايت تحصيلي
جايگاه مهار توسط افرادي از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش دروني و بيروني تقسيم ميشود.
جايگاه مهار توسط افرادي از جمله راتر مطرح شده و به دو بخش دروني و بيروني تقسيم مي شود.
جايگاه مهار دروني عبارت است از گروهي كه موفقيت و شكستهاي خود را به شخص خود (كوشش يا توانايي شخصي) نسبت مي دهد. و جايگاه مهار بيروني عبارت است از گروهي كه موفقيتا و شكستهاي خود را به عوامل محيطي بيرون از خود (بخت و اقبال و سطح دشواري) نسبت مي دهند. و اين دو جايگاه مهار نام دارد.(جمالفر 1375)
فردي كه داراي جايگاه مهار دروني است، معتقد است كه كنترل كافي براي زندگي خود دارد و مطابق همين باور رفتار مي كند. تحقيق نشان داده است كه آنان در تكليف خود عملكرد بهتري دارند، كمتر تحت نفوذ ديگران قرار مي گيرند. براي مهارتها و پيشرفتهاي شخصي خود ارزش والاتري قايلند و نسبت به قرينه هاي محيطي كه مي توانند براي هويت رفتار خود از آنها استفاده كنند، هشيار ترند.افراد داراي جايگاه بيروني نيز داراي ويژگيهايي هستند، آنها معتقدند رفتارها يا مهارتهايشان در تقديسهايي كه دريافت مي كنند اثري ندارد. در كوشش براي بهبود موقعيت خود فايده اي نمي بينند.
برچسب ها:
پروژه دانشجویی پایان نامه روانشناسی شخصیت پایان نامه روانشناسی شخصیت تحقیق پایان نامه روانشناسی شخصیت مقاله پایان نامه روانشناسی شخصیت کار آفرینی روانشناسی شخصیت کارآموزی روانشناسی شخصیت