تعریف مخاطب شناسی
اگر بخواهیم از تعریف‌های جدی و دقیق آکادمیک دوری کنیم، شاید کلی‌ترین تعریف این باشد که مخاطب، کسی است که محتوا برای او تهیه، تنظیم و عرضه می‌شود.البته اینکه محتوا در نهایت به دست مخاطب می‌رسد یا نمی‌رسد بحث دیگری است.
به عنوان مثال، ممکن است مخاطب یک برنامه تلویزیونی، کارشناسان علوم اجتماعی باشند؛ اما در لحظه‌ی پخش برنامه هیچ کارشناسی پای تلویزیون نباشد و آن برنامه را نبیند.در چنین وضعیتی همچنان می‌توانیم بگوییم مخاطب برنامه، کارشناسان علوم اجتماعی بوده‌اند (یا هستند).
فضاهای مخاطب شناسی
حالا قاعدتاً چنین تعریفی می‌تواند در هر فضایی مصداق‌های متفاوتی داشته باشد. به این مثال‌ها توجه کنید:
مخاطب سخنران، کسانی هستند که قرار است سخنرانی او را بشنوند و او به قصد آنها و برای آنها حرف می‌زند.
مخاطب در بازاریابی محتوا، کسانی هستند که قرار است محتوا را دریافت و مصرف کنند.
مخاطب روابط عمومی یک سازمان، تمام ذی‌نفعان سازمان در سطح کلان و در کل جامعه هستند.
مخاطب تبلیغات، مشتریان بالقوه یک محصول یا کسب و کار هستند.
مخاطب هر رسانه‌ای کسانی هستند که رسانه به امید دسترسی به آنها راه‌اندازی شده و برای رساندن پیام خود به آنها تلاش می‌کند.
حوزههای مخاطب شناسی
شناخت مخاطب در قلمروهای متفاوتی صورت میگیرد که در اینجا به برخی از مهمترین حوزههای آن اشاره میکنیم.
۱-توجه به شرایط عاطفی، زیستن،ذهنی و روانی مخاطبان
مخاطبان همه در یک طیف و یا یک گروه خاص دسته بندی نمی شوند، بلکه ویژگیهای زیستی، ذهنی و عاطفی آنها با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل بدون آگاهی و شناخت درست از این شرایط نمیتوان تاثیرات مورد خواست را بر ذهن مخاطب بر جای نهاد. به عنوان مثال یک کودک در شرایط سنی شکننده ای است که هر گونه رفتار تحقیرآمیز بر ذهن وی تاثیرات مخرب بر جای گذاشته و نه تنها تاثیر آموزش را کاهش میدهد، بلکه عکس آموزش را نیز در رفتار وی هویدا میسازد. تنبیه بدنی، تکالیف دشوار، تحقیر در حضور گروه همسالان موجب نفرت و خشم کودک از گوینده می‌شود و وی را از آموزش و تربیت گریزان میسازد.
نحوه ادای کلمات، جملات، استفاده از واژگان و به طور کلی ادبیات مورد استفاده، بر میزان آموزش تاثیرگذار است. برای مثال افراد در سنین نوجوانی از دامنه لغات کمتری نسبت به بزرگسالان بهره مند هستند، لذا به کار بردن واژگان ثقیل از فهم مطالب و محتوا میکاهد.
فهرست مطالب:
تعریف مخاطب شناسی 1
فضاهای مخاطب شناسی 1
حوزههای مخاطب شناسی 1
۱-توجه به شرایط عاطفی، زیستن،ذهنی و روانی مخاطبان 1
۲-توجه به مشکلات و مسائل مخاطب 2
۳-شرایط مذهبی 2
۴-توجه به آداب و رسوم اجتماعی 3
۵-تفاوت‌های شخصیتی 3