شیر مایعی خوراکی است که توسط غدد پستانِ پستانداران تولید میشود.لبنیات را از شیر درست می کنند لبن کلمه عربی به معنای شیر است. شیر غذای اصلی نوزادان را تشکیل میدهد که هنوز توانایی گوارش غذاهای گوناگون را ندارند. انسانها مانند دیگر پستانداران در دوران نوزادی از شیر مادر تغذیه میکنند. مردم مناطق گوناگون از شیر چهارپایان اهلی بهویژه گاو و دیگر چهارپایان همچون گاومیش، گوسفند، بز و شتر استفاده میکنند.
از شیر برای تهیه لبنیات همچون خامه، کره، ماست، پنیر، کشک، شیر خشک و بسیاری فراوردههای دیگر استفاده میشود.
ترکیب شیمیایی دقیق شیر خام، به گونه حیوانی که شیر را تولید کرده و سلامتی و گونه غذای او و عوامل دیگری بستگی دارد. بیشترِ شیر را آب و پس از آن قندی به نام لاکتوز، پروتئین و چربی تشکیل میدهد. شیر منبع خوبی برای املاح مورد نیاز بدن انسانها چون کلسیم، فسفر، منیزیم و پتاسیم و ویتامینهای آ، ب۱، ب۲، ب۶، ب۱۲، ث، د، کا، ئی، نیاسین، و اسید فولیک است. پی اچ شیر گاو بین ۶٫۴–۶٫۸ است؛ یعنی کمی اسیدی محسوب میشود اما pH شیر خوراکی مورد تأیید وزارت بهداشت از ۶/۵ تا ۸/۵ است.
در کشورهای در حال توسعه شیر یک عنصر کلیدی در راه بهبود تغذیه و امنیت غذایی محسوب میشود. ارتقای وضعیت پرورش دام زنده، فناوری تولید محصولات لبنی و کیفیت شیر نوید بخش کاهش فقر و سوء تغذیه در جهان میباشد. مصرف شیر بهطور روزانه به سلامت بدن و جلوگیری از پوکی استخوان کمک میکند.
حدود ۸۵ درصد شیر خوراکی انسانها از گاو، ۱۱ درصد از گاومیش و بقیه از بز، گوسفند و شتر دوشیده میشوند. در سراسر جهان، حدود ۶ میلیارد مصرفکننده شیر و فراوردههای لبنی زندگی میکنند و بیش از ۷۵۰ میلیون نفر در کشتزار خانوادگیِ خود به تولید لبنیات مشغول هستند.
فهرست مطالب:
تعریف شیر خوراکی 1
فواید سلامتی شیر 4
شیر و سلامت استخوان 4
شیر و سلامت قلب 5
شیر و سرطان 7
شیر و افسردگی 8
شیر و عضلهسازی 8
شیر و اُستئوآرتریت 9
محتوای تغذیهای شیر و جایگزینهای شیر 9
مواد مغذی مهم 11
نگرانیها و اقدامات احتیاطی 14
منابع: 18