از آنجا كه بيشتر عمر ما در محيط كار سپري مي شود و بسياري از روابط و مناسبات ما در طول ساعات كار شكل مي گيرد، مي توان از كار به عنوان بخش بسيار مهمي از زندگي ياد كرد. با توجه به اهميت ابعاد مختلف كار در زندگي انسانها ، مي توان گفت كه رضايت شغلي و تمايل به انجام كار نيز تأثير بسزايي در نحوه خشنودي انسانها از وضعيت زندگيشان دارد. از سوي ديگر، سلامت رواني انسانها نيز دز گرو همين رضايت شغلي است،چنانكه مي توان گفت انسانهايي كه دستخوش نارضايتي شغلي هستند، دچار استرسهاي شديدي در زندگي خانوادگي و اجتماعي مي شوند. بررسيهاي انجام گرفته، نشان مي دهد كه تقريباً در تمامي مشاغل استرس وجود دارد، اما ميزان و تأثير آن به لحاظ نوع و ماهيت استرس و خصوصيات شخصي افراد، در مشاغل گوناگون، متفاوت است ( پاركز ، 1992، ص 57 )
از جمله مشخصات يك سازمان سالم، اين است كه سلامت جسمي و رواني كاركنان، به اندازه توليد و بهره وري مورد توجه قرار گيرد. در جامعه سالم، مسئوليت سازمانهاي توليدي، منحصر به توليد هر چه بيشتر كالا و خدمات سود آور نيست و مديران سازمانهاي چنين جوامعي مي دانند كه توليد بيشتر، نتيجه و محصول مديريت اثر بخش است. مديريت اثر بخش نيز بدون توجه و اعتقاد به سلامت رواني كاركنان حاصل نمي شود. در مورد اهميت توجه به بيماريهاي رواني در محيط كار، كافي است بگوييم كه هيچ پديده اي به اندازه سلامت رواني براي كارگر اهميت ندارد ( ساعتچي، 1375، ص 91).
شيوع و گستردگي استرس در محيط كار، محققان را بر آن داشته است كه به تحليل گسترده اين موضوع در سازمان و تأثير آن بر عملكرد كاركنان بپردازند. عده اي از صاحبنظران رفتار سازماني تا آنجا پيش رفته اند كه استرس را « بيماري شايع قرن» ناميده اند و معتقدند دامنه اين بيماري، به علت پيچيدگي روز افزون سازمانها، ابرازها و روشها، درصورت عدم برنامه ريزي صحيح افزايش خواهد يافت. اين تحقيق شامل پنج فصل كليات، پيشينه و ادبيات تحقيق، يافته و تجزيه و تحليل داده ها و نتيجه گيري و پيشنهادات است.
2-1- بيان مسئله :
در زندگي همه افرادي كه در يكي از مشاغل مختلف جامعه فعاليت مي كنند، استرس وجود دارد و به اشكال مختلف به آنها فشار وارد مي كند. تحولات شغلي تغييرات سازماني، انتقالات، ترفيعات ، تغيير حقوق، دستمزدها، تنبيهات شغلي و همچنين دگرگونيهاي اجتماعي، از جمله مسائلي هستند كه به نحوي بر فرد تأثير مي گذارند و او را دچار آشفتگي، نگراني يا تشويق مي كنند. اين نگرانيها و تشويقها در مشاغل مختلف، متفاوت است. با وجود آنكه آمارهاي دقيق در مورد ميزان تنش ( استرس) به هنگام كار در مشاغل مختلف در دسترس نيست، ولي براساس تخمين و مطالعات انجام گرفته مي توان بر آوردهايي را در اين مورد ارائه داد. مثلاً آكادمي پزشكان خانوادگي امريكا تخمين مي زند كه حدود كساني كه در محل كارشان مورد بازديد و ارزيابي قرار گرفته اند، داراي نشانه هايي از تنش هستند. نتايج بررسيهاي انجام شده در كشور ما نيز، بيانگر اين است كه استرس، نقش عمده اي را در محيطهاي اداري و كارمندي، وقتي آشكار مي شود كه بدانيم گسترده عظيمي از نيروهاي فعال جامعه را اين قشر تشكيل مي دهد. به نظر مي رسد كه عوامل استرس زا در مشاغل اداري، با توجه به ماهيت و شكل كار، متفاوت است، به خصوص در آن دسته از مشاغل و محيطهاي اداري كه داراي روابط و مناسبات ارباب رجوعي است و كارمندان بيشتر در ارتباط و تعامل با مسائل و مشكلات مردم قرار دارند، اين تفاوت بيشتر به چشم مي آيد. تحقيق حاضر در مورد سازمان و تشكيلاتي ( اداره كل مالياتهاي غرب تهران) انجام گرفته است كه بخش عمده اي از آن به لحاظ ماهيت و ويژگيهاي شغلي: داراي روابط و مناسبات ارباب رجوعي بسيار و نيز وجود عوامل استرس زا، تا چه اندازه موجب استرس كارمند گرديده و اين فشارها و استرسها تا چه اندازه رضايت شغلي وي را تحت تأثير قرار مي دهد تا با توجه به مطالبي كه پيش از اين مندرج گرديد، بدليل اهميت سلامت رواني و جسمي و رضايت شغلي كاركنان، و به منظور ارتقاي عملكرد و بهره وري سازمان، با بررسي اين نكته، سعي در به حداقل رساندن عوامل استرس زا و به تبع آن خود استرس و تنش در سازمان كنيم.
فهرست مطالب:
1-1- مقدمه 3
2-1- بيان مسئله : 4
3-1 - هدف تحقيق: 6
4-1- ضرورت و اهميت تحقيق: 6
5-1- سؤالات تحقيق: 7
سوالات فرعي تحقيق: 7
6-1- فرضيات تحقيق: 7
7-1- متغيرهاي تحقيق: 8
8-1- واژگان تخصصي تحقيق: 8
9-1- قلمرو تحقيق: 9
10-1- محدوديتهاي تحقيق: 9
1-2- پيشينه پژوهش: 10
1-1-2- تاريخچه: 10
2-1-2- آشنايي با اداره كل مالياتهاي غرب تهران 10
3-1-2- تحقيقات انجام شده در ايران و جهان: 12
1-3-1-2- تحقيقات انجام شده در ايران: 12
2-3-1-2-تحقيقات انجام شده در جهان: 13
2-2- مباني نظري تحقيق: 14
1-2-2-تعريف استرس و ديدگاههاي مربوط به آن: 14
1-1-2-2- نگرشهاي مختلف نسبت به استرس: 15
2-1-2-2-ماهيت استرس: 16
3-1-2-2-انواع استرس: 17
4-1-2-2- عوامل بوجود آورنده استرس: 18
6-1-2-2- علايم و نشانه هاي استرس: 19
7-1-2-2-طرق مقابله با استرس يا كاهش آن يا غلبه بر آن: 21
8-1-2-2- استرس شغلي: 22
9-1-2-2- راههاي مقابله با استرس درسازمان: 23
2-2-2- رضايت شغلي: 24
1-2-2-2- تعريف رضايت شغلي: 24
2-2-2-2- اهميت و ويژگيهاي رضايت شغلي: 25
3-2-2-2- ابعاد رضايت شغلي: 27
4-2-2- منشأ رضايت شغلي: 28
5-2-2-2-مدلهاي رضايت شغلي: 28
1-3- مقدمه: 33
2-3- منابع جمع آوري داده ها : 33
1-2-3- منابع ثانويه: 33
2-2-3- منابع اوليه: 33
3-3- روش تحقيق: 33
1-3-3- جامعه آماري: 34
2-3-3- روش نمونه گيري: 34
3-3-3- حجم نمونه: 35
4-3-3- ابراز جمع اوري داده ها: 36
1-4-3-3- روايي پرسشنامه: 37
2-4-3-3- پايايي پرسشنامه: 38
3-4-3-3- مقاسهاي مورد استفاده: 39
4-4-3-3- آزمون آماري مورد استفاده: 39