سرطان ریه یا چنگار ریه (به انگلیسی: Lung cancer) نوعی بیماری است که مشخصه آن رشد کنترل‌نشده سلول در بافت‌های ریه است. اگر این بیماری درمان نشود، رشد سلولی می‌تواند در یک فرایند به نام متاستاز به بیرون از ریه گسترش پیدا کند و به بافت‌های اطراف یا سایر اعضای بدن برسد. اکثر سرطان‌هایی که از ریه شروع می‌شوند، به نام سرطان‌های ابتدایی ریه، کارسینوماهایی هستند که از بافت پوششی نشات می‌گیرند. انواع اصلی سرطان ریه سرطان‌های ریه سلول کوچک (SCLC)، که سرطان سلولی جو شکل نیز نامیده می‌شود، و سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC) هستند. شایع ترین علائم عبارتند از سرفه (همراه با خلط خونی)، کاهش وزن و تنگی نفس.
شایع‌ترین علت سرطان ریه قرار گرفتن در معرض دود دخانیات برای یک مدت طولانی است که دلیل ۹۰٪ از سرطان‌های ریه است.درصد ابتلا به سرطان ریه در افرادی که سیگار نمی‌کشند ۱۵٪ است،[۳] و دلیل این موارد اغلب ترکیبی از عوامل ژنتیکی،گاز رادون، آزبست، و آلودگی هوااز جمله دود سیگار فرد ثالث مربوط می‌شود. ممکن است سرطان ریه در رادیوگرافی قفسه سینه و مقطع‌نگاری رایانه‌ای (سی‌تی اسکن) قابل تشخیص باشد. تشخیص با یک بافت‌برداریکه اغلب از طریق برونکوسکوپی یا راهنمای سی‌تی انجام می‌شود، قابل تایید شدن است. درمان و نتایج طولانی مدت به نوع سرطان، مرحله (شدت گسترش) و سلامت کلی فرد، که از طریق وضعیت عملکرد سنجیده می‌شود، بستگی دارد.
درمان‌های رایج عبارتند از جراحی، شیمی‌درمانی، و پرتودرمانی. گاهی اوقات NSCLC با جراحی قابل درمان است، اما معمولاً SCLC به شیمی درمانی و پرتودرمانی بهتر پاسخ می‌دهد.به طور کل، ۱۵٪ از مردم ایالات متحده آمریکا که طبق تشخیص پزشک به سرطان ریه مبتلا بوده‌اند پنج سال بعد از تشخیص بیماری زنده ماندند.در سراسر دنیا، سرطان ریه شایع‌ترین دلیل مرگ و میر مربوط به سرطان در بین زنان و مردان به شمار می‌رود، و مسئول ۱٫۳۸ میلیون مرگ و میر در سال، طبق گزارش سال ۲۰۰۸ است.
نشانه‌ها و علائمی که ممکن است نشان دهنده سرطان ریه باشند:
علائم تنفسی: سرفه، خلط خونی، خس خس سینه یا تنگی نفس
علائم سیستمیک: کاهش وزن، تب، چماقی شدن ناخن‌های انگشت، یا ضعف
علائم ناشی از فشار موضعی: درد قفسه سینه، درد استخوان، انسداد ورید اجوف فوقانی، مشکل در بلعیدن
اگر سرطان در راه تنفسی رشد کند، ممکن است جلوی جریان هوا را سد کند، و موجب مشکل در تنفس شود. این امر می‌تواند منجر به تجمع ترشحات در پشت گرفتگی شود، و مستعد سینه‌پهلو خواهد بود.
بسته به نوع تومور، به اصطلاح پدیده پارانئوپلاستیک ممکن است در آغاز به بیماری جلب توجه کند.در سرطان ریه، این پدیده‌ها می‌توانند شامل سندرم میاستنیک لامبرت-ایتون (ضعف عضلات به دلیل بیماری خودایمنی) هایپرکلسمی، یا سندرم هورمون ضد ادرار نامناسب (SIADH) شوند. تومورها در بالای ریه، به نام تومور پانکوست، ممکن است به بخش موضعی از دستگاه عصبی سمپاتیک حمله کنند، و موجب سندرم هورنر (افتادگی پلک و کوچک شدن مردمک در آن طرف)، و نیز آسیب به شبکه بازویی شوند
این سرطان‌ها به طور تصادفی و هنگام انجام رادیوگرافی‌های منظم تشخیص داده می‌شوند.بسیاری از علائم سرطان ریه (کم اشتهایی، کم شدن وزن، تب، خستگی) مختص این بیماری نیستند.در بسیاری از افراد، قبل از اینکه علائم مشخص شوند و فرد به دنبال درمان پزشکی برود، سرطان از محل اصلی خود فراتر رفته و گسترش پیدا کرده است. محل‌های شایع گسترش سرطان ریه عبارتند از مغز، استخوان، غدد فوق کلیوی، ریه دیگر، کبد، پیراشامه، و کلیه‌ها.در حدود ۱۰٪ از افراد مبتلا به سرطان ریه در زمان تشخیص علائمی قابل مشاهده نیست؛ این سرطان‌ها در زمان رادیوگرافی منظم قفسه سینه به طور تصادفی تشخیص داده می‌شوند.
سرطان پس از آسیب ژنتیکی به دی‌ان‌ای گسترش می‌یابد. این آسیب ژنتیکی بر روی عملکرد طبیعی سلول، از جمله تکثیر سلولی، مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده (آپوپتوز) و ترمیم دی ان ای تاثیر می‌گذارد. هر چقدر آسیب بیشتر می‌شود، خطر ابتلا به سرطان نیز افزایش می‌یابد.
سیگار کشیدن
نمودار نشان می‌دهد که چگونه افزایش کلی فروش محصولات تنباکو در ایالات متحده آمریکا در چهار دهه اول قرن ۲۰ (سیگار به ازای هر نفر در هر سال) به افزایش سریع نرخ سرطان ریه در طول دهه ۳۰، ۴۰ و ۵۰ منجر شده است (مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در هر ۱۰۰،۰۰۰ جمعیت آقا در هر سال)
برش عرضی از ریه انسان: نقاط سفید در لوب بالایی سرطان هستند؛ نقاط سیاه در اثر استعمال دخانیات تغییر رنگ پیدا کرده است.
استعمال دخانیات، به ویژه سیگار تاکنون دلیل اصلی ابتلا به سرطان ریه بوده است.دود سیگار حاوی بیش از ۶۰ ماده سرطان‌زا شناخته شده است از جمله ایزوتوپ پرتوزا ناشی از فرایند تجزیه رادون، نیترو آمین و بنزوپیرین. به علاوه، نیکوتین واکنش ایمنی بدن را در مقابل رشد سلول‌های سرطانی در بافت‌های آسیب دیده سرکوب می‌کند.در سراسر دنیای توسعه یافته، ۹۰٪ از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه در مردان در طول سال ۲۰۰۰ به استعمال دخانیات مربوط بوده است (۷۰٪ برای زنان). کشیدن سیگار علت ۸۹-۹۰٪ از موارد ابتلا به سرطان ریه است.
استنشاق دود سیگار —فروبردن دود زمانی که فرد دیگری سیگار می‌کشد -یکی از دلایل ابتلا به سرطان ریه در افرادی است که سیگار نمی‌کشند. فردی که دود سیگار استنشاق می‌کند در گروه فردی قرار می‌گیرد که با یک انسان سیگاری زندگی یا کار می‌کند. مطالعات بدست آمده از ایالات متحده آمریکا،اروپا،انگلستان، , و استرالیا، به طور مداوم نشان داده‌اند که خطر ابتلا به سرطان ریه در میان افرادی که در معرض دود سیگار دیگران هستند، به طور چشمگیری افزایش داشته است. احتمال خطر ابتلا به سرطان ریه در افرادی که با یک فرد سیگاری زندگی می‌کنند، ۳۰٪ بیشتر است در حالیکه افرادی که در محیطی کار می‌کنند که دود سیگار دیگران در آنجا وجود دارد، با ۱۹٪ افزایش خطر ابتلا مواجه هستند. تحقیقات درباره دود جریان کناری نشان می‌دهد که این نوع دود از دود مستقیم خطرناک تر است. استنشاق دود سیگار دلیل سالانه حدود ۳،۴۰۰ مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در ایاات متحده آمریکا است.
گاز رادون
رادون یک گاز بی‌رنگ و بی‌بو است که در اثر تجزیه رادیم رادیواکتیو که خود محصول تجزیه اورانیوم موجود در پوسته زمین است، به وجود می‌آید. مجصولات تجزیه شده در اثر پرتو مواد ژنتیکی را یونیزه می‌کنند و موجب جهش‌هایی می‌شوند که گاهی اوقات سرطان زا هستند. رادون، بعد از استعمال دخانیات، دومین دلیل شایع سرطان ریه در ایالات متحده آمریکا است.خطر سرطان درازای هر ۱۰۰ Bq/m³ افزایش در تجمع رادون، ۸-۱۶٪ افزایش می‌یابد. میزان گاز رادون بسته به محل و ترکیب خاک و سنگ‌های زیرین متغیر است. برای نمونه، در مناطقی مانند کورن‌وال در انگلستان (که گرانیت لایه زیرین آنجا است)، گاز رادون یک مشکل اساسی است، و ساختمان‌ها باید با فن کاملاً تهویه شوند تا تجمع گاز رادون کاهش یابد. آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده آمریکا (EPA) برآورد کرده است که از هر ۱۵ خانه در ایالات تحده آمریکا میزان رادون یک خانه بالای دستورالعمل توصیه شده ۴ کوری در لیتر (pCi/l) (148 Bq/m³) است.
پنبه کوهی
پنبه کوهی می‌تواند دلیل انواع مختلفی از بیماریهای ریه، از جمله سرطان ریه، باشد. استعمال تنباکو و آزبست روی ایجاد سرطان ریه تاثیر سینرژیک دارد.
برچسب ها:
سرطان ریه مقاله درباره سرطان ریه تحقیق درباره سرطان ریه سرطان ریه چیست