چکیده
انسان حقیقتى است مركب از جسم و روح و هر انسانی همان گونه که ملزم به بهداشت جسم است، روح وروان خود را نیز باید سالم نگه دارد. تعاليم اسلامي، اهميت زيادي براي بهداشت و سلامتي جسم و روان آدمي قايل شده است. هدف این تحقیق پاسخ به این پرسش است که ذکر خدا، از دیدگاه قرآن، چه تاثیری در سلامت روان انسان دارد؟ جهت رسیدن به این هدف از آثار مختلف کتابخانه ای اعم از حقیقی و مجازی بهره برده شده و به شیوه توصیفی- تحلیلی مباحث عرضه شده است. آنچه که به عنوان یافته تحقیق می توان ارائه کرد این است که یک شخصیت «بهنجار» با تفكر در هستى و آفرینش و در نتیجه ایمان به غیب، در برابر خالق سرسپرده وخاضع است. با دارا بودن فضائل وملکات اخلاقی ،روابط خانوادگى و اجتماعى مناسبی با دیگران دارد ودر امورمربوط به زندگى حرفهاى فعّال وجدّی در پی كسب حلال ا ست وبا دارا بودن مقام خوق ورجا ، نیرومندى، سلامت، پاكیزگى و طهارت نفس دارد . در قرآن مجید ، ذکر موجب اتصال به منبع لايزال و فناناپذير هستي شده و يادآور عظمت و قدرت او و نعمتهاي بي كرانش و خوف از عقاب و اميد به ثواب و عشق به جلب رضايت و وصال خداست. ذکر اعم از ذکر جوارحی وجوانحی مانند نماز و دعا و تلاوت قرآن و شکرگزاری و استغفار خ موجب می شود همه این ویژگىها و معیارهای یاد شده در انسان ایجاد شود و انساني كه اين ويژگيها را دارد به لحاظ روحي و رواني انساني متعادل و از« سلامت روان» برخودار است.
مقدمه
امروزه اعتقاد بر اين است كه با پيشرفت علم صنعت و فناوري آمار بيماري هاي رواني نيز بالا رفته است و بيش از پيش شاهد مشكلات و معضلاتي هستيم كه بر جسم و روح انسان ها تأثير گذاشته و آن ها را در تطبيق و سازگاري با محيط خودش دچار مشكل مي كند. اگرچه گفته مي شود هيچ فردي در مقابل مشكلات رواني مصونيت ندارد و اين خطر ممكن است هر فردي را تهديد كند ولي بايد اين واقعيت انكارناپذير را پذيرفت كه چنان چه افراد ظرفيت رواني و ايمان قلبي خود را بالا برده و خود را مقاوم سازند، مي توانند شيوه هاي حل مسئله و رويارويي با مسايل و مشكلات را فراگرفته و كمك بزرگي در جهت پيشگيري از مبتلا شدن به بيماري هاي رواني داشته باشند. بدین جهت یکی از موضوعاتی که سهمى زیادی از تلاشهاى فكرى اندیشمندان، فیلسوفان، جامعه شناسان و روان شناسان را به خود اختصاص داده، تحقیق و تفحص در نقش دین ومذهب به طور عام ویا برخی عبادات به طور خاص در «سلامت و بهداشت روان» است و انسان مضطرب، افسرده و بحران زده عصر حاضر بیش از هر زمانى دیگر خود را درگیر سؤالهایى اساسى در این باره مىیابد. تحقیقات انجام شده عامل پیدایش بسیارى از ناسازگارىها و نابهنجارىهاى روانى را دوری از معنویت وخداگریزی مىدانند
بحث سلامتی انسان یك مسئله بسیار مهمی است كه برخی ممکن است آن را مختص به جسم بدانند ، حال آنکه بر اساس نظریه الهیون، انسان حقیقتى است مركب از جسم و روح و هر انسانی همانگونه که ملزم به بهداشت جسم است، روح را نیز باید سالم نگه دارد. خوشبختانه تعاليم اسلامي، اهميت زيادي براي بهداشت و سلامتي جسم و جان آدمي قايل شده است. خداوند متعال در قرآن مجيد، با تأكيد بسيار، تنها راه رستگاري وسعادت انسان را در «تزكيه» و پالايش روح و روان آدمي مي داند «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى ؛رستگار آن است كه خود را پاك گردانيد »[1] « قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا كه هر كس آن را پاك گردانيد قطعا رستگار شد ،و هر كه آلودهاش ساخت قطعا درباخت».[2] ودر احادیث و روایات اسلامی نیز مطالب فراوانی در این خصوص یافت می شود از جمله این روایت که امام علي(ع) مي فرمايد: سلامتي يكي از نعمتهاي بزرگ الهي است و مانند هر نعمت ديگر، تا از دست نرود، قدرش شناخته نشود. .[3] و نیز فرمودند: «الا و انّ مِن البلاءِ الفاقةُ، و اشدُّ مِن الفاقةِ مرضُ البدنِ، و اشدُّ مِن مرضِ البدنِ مرضُ القلب و اِنّ مِن النعم سعةُ المالِ و افضلُ مِن سعةِ المالِ صحّةُ البدنِ و افضلُ مِن صحةِ البدنِ تقوىَ القلبِ. آگاه باشيد فقر يکی از بلاها است و بدتر از آن بيماري بدن است و از آن بدتر بيماری قلب است . بدانيد که تقوای قلب دليل صحت بدن خواهد بود ) منظور از بيماری قلب فساد اخلاق و انحراف عقيده است(».[4] در این مقاله ضمن مرادف دانستن واژه های روح وروان، بنا داریم با تعریف سلامت روان و بیان معیارهاى سلامت وبیمارى روانى ،«تاثیر ذکر خدا در سلامت روان از دیدگاه قرآن» را مورد دقت و بررسی قرار دهیم .
مساله تحقیق واهدف وروش: مساله اصلی این تحقیق پاسخ به این پرسش است که ذکر خدا، از دیدگاه قرآن، چه تاثیری در سلامت روان انسان دارد؟ جهت رسیدن به این هدف از آثار مختلف کتابخانه ای اعم از حقیقی و مجازی بهره برده شده و به شیوه توصیفی- تحلیلی مباحث عرضه شده است.
برچسب ها:
انس با قران