بخشی از متن:
شركت سهامي كشت و صنعت و دامپروري مغان
شركت كشت و صنعت فعاليت خود را در مقياس 48400 هكتار از اراضي دشت مغان با عنوان كردن بهره گيري صحيح و مدار از اراضي قابل شرب دشت و نيز گسترش كشاورزي مكانيزه و همپا نمودن آن با صنايع وابسته از نيمه دوم سال 1351 آغاز نمود.
از طرف وزارت كشاورزي و منابع طبيعي پس از بررسيهاي مقدماتي اقدام به برنامه ريزي جامعي براي پاي گذاري يك مجتمع عظيم كشت و صنعت در مقياس ياد شده از اراضي منطقه شد و پس از آن بلافاصله برنامه گسترده مزبور زير عنوان «طرح كشت وصنعت و دامپروري مغان » به مرحله اجرا در آمد . به منظور اينكه طرح ياد شده قادر به تحقق كامل مسئوليتهاي و ظايف و اهداف محوله گردد در سال 1353 با تقديم لايحه اي به مجلسين شوراي ملي و سنا پيشنهاد بنيانگذاري شركتي به نام «شركت سهامي كشت و صنعت و دامپروري مغان» شد . لايحه مزبور در اسفند ماه 1353 به تصويب مجلسين رسيد و به دولت ابلاغ گرديد . سهامداران شركت ، وزارت كشاورزي و منابع طبيعي ، برنامه و بودجه ، صنايع و معادن و وزارت امور اقتصادي و دارايي بودند . سرمايه اوليه اين شركت 7 ميليارد ريال بوده و در 17 اسفند 1353 بنيانگذاري شده است .
اهداف اين شركت عبارت بود از :
گسترش و عمران اراضي كشاورزي
افزايش توليد پروتيئن حيواني
افزايش توليد ميوه
افزايش توليد شكر
كاهش اتكا به واردات فراورده هاي مزبور
ايجاد مشاغلي تازه و بهبود سطح زندگي در منطقه
مجتمع كشت و صنعت و دامپروري مغان در منتهي اليه شمال شرق آذربايجان قرار دارد . وسعت اين مجتمع در زمان تاسيس و مطابق طرح 48400 هكتار بود ولي در حال حاضر سند رسمي شركت براي 63000 هكتار مي باشد . در حال حاضرفعاليتهاي آن شامل زراعت، دامپروري، باغداري و صنايع وابسته ميباشد.
زراعتهاي اصلي مجتمع گندم، جو، يونجه ، چغندر قند، پنبه و ذرت بذري،
دانه اي و علوفه اي است .
پروار بندي گوسفند ، گوساله ، شتر و همچنين پرورش گاوهاي شيري ، توليد شير و نگهداري زنبور عسل از عمده فعاليتهاي دامپروري اين شركت است .
مجتمع داراي كارخانجات قند ، پروسس ميوه ، لبنيات ، سردخانه ، خوراك دام ، پروسس بذر و تصفيه پنبه مي باشد ، باغداري نيز از عمده فعاليتهاي ديگر اين مجتمع بوده كه در حدود 2500 هكتار از اراضي را زير گونه هاي مختلف سيب ، گلابي ، هلو ،شليل ، گيلاس ، آلبالو ،فندق ، انار و گردو برده است .
اين مجتمع آمادگي دارد تا فراروده هاي باغات خود را براي مصرف تازه كنسرو ، آب ميوه و ميوه خشك به بازارهاي داخلي و بين المللي عرضه نمايد . ناگفته نماند در شركت كشت و صنعت مغان حدود 100 كيلومتر راه ارتباطي وجود داشته و بيش از 5 هزار نفر در آن مشغول به كار مي باشند .
بهره برداري از اراضي دشت مغان در حالت فعلي بوسيله زارعين خصوصي و بخش دولتي (عمدتاً كشت و صنعت و دامپروري مغان ) صورت مي گيرد . مساحت اراضي زارعين بين 35-30 هزار هكتار و اراضي دولتي بيش از 63 هزار هكتار و محدوده قنات ، نهرها ، تاسيسات و كانالها 10 هزار هكتار است . شركت كشت و صنعت علاوه بر اراضي وسيع كشاورزي ، تاسيسات و كارخانجات بزرگي را نيز شامل مي شود كه اكثراً در دست اجار مي باشد . برآورد به هنگام سرمايه گذاري طرح كشت و صنعت و دامپروري مغان در سال 1357 حدود 38 ميليارد ريال و تا پايان سال 1359 كلاً مبلغ 38/22 ميليارد ريال از طرف سازامان برنامه و بودجه تامين و به هزينه رسيده اشت . به گفته دست اندركاران براي رفع نواقص و مسايل موجود در مجتمع كشت و صنعت مغان حدود 10تا 15 ميليارد تومان اعتبار لازم است . به گفته كارشناسان و دست اندر كاران مجموعه اي كه در حال حاضر تحت عنوان شركت كشت و صنعت و دامپروري مغان عمل مي كند در دنيا منحصر به فرد و بي نظير است ،به علت اينكه پيوستگي واحد هاي توليدي ، وسعت ، تعدد فعاليتها و مديريت واحد ، آن از كشت و صنعتهاي ديگر جهان متمايز مي كند . سالانه در اين شركت حدود 150 تا 250 ميليون متر مكعب مصرف مي شود و ارزش محصولات توليدي آن 2 ميليارد تومان در سال برآورد مي شود .
فعاليتهاي صنعتي
در طرح اوليه شركت ايجاد كارخانجات قند و پروسس به منظور تبديل محصولات توليدي به فراورده هاي با ارزش افزوده و كارخانه خوراك دام پيش بيني نموده و تعدادي از اين كارخانجات در طول زمان تاسيس و مورد بهره برداري قرار گرفت و تعدادي نيز در دست احداث بوده و برخي نيز در برنامه هاي سالهاي آتي احداث خواهند شد . به علاوه برخي از كارخانجاتي كه در طرح اوليه منظور نشده بود (مانند كارخانه پنير و كارخانه پروسس بذر) به دليل ضرورت امر بر مجموعه فعاليتها اضافه شد .
اهم فعاليتهاي صنعتي عبارتند از :
كارخانه قند
با ظرفيت اسمي 5000 تن در روز يكي از دو كارخانه معظم چغندر قند كشور مي باشد كه از سال 62 به بعد فعاليت خود را آغاز كرده است .
برخلاف پيش بني اوليه در توجيه لزوم تاسيس كارخانه ، متاسفانه شرايط اقليمي منطقه براي حصول به عيارهاي پيش بيني شده در طرح (5/16 تا 17 در صد) مناسب نبوده و عيار موجود در منطقه در سطح خيلي پايين تر (5/11 تا 5/10) مي باشد . اين امر بهره برداري كامل از ظرفيت كارخانه را از نظر فني نا ممكن ساخته است . براي رفع مشكل و افزايش عيار چغندر قند طرح تحقيقاتي به هزينه شركت است . براي رفع مشكل و افزايش عيار چغندر را از نظر فني نا ممكن ساخته است .