چکیده :
از آنجا که به کارگیری حسابداری تعهدی در ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی و تحقق اهداف گزارشگری مالی سهم مهمی دارد ، لذا در این پژوهش به شناسایی موانع استقرار این سیستم حسابداری و ارائه راه کارهاي لازم جهت رفع موانع پرداخته شده است .
این پژوهش به روش توصیفی پیمایشی است که در سال 1392 انجام گرفته است . جامعة پژوهش، دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان می باشد . با توجه به محیط فعالیت پژوهشگر ، دانشگاه علوم پزشکی کاشان به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده است . برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه ساختار یافته با امتیازدهی لیکرت استفاده شده است . در این پژوهش برای تحلیل یافته ها از آزمون پارامتری t تک نمونه و ANOVA استفاده شده است .
میانگین امتیازات بدست آمده در ابعاد مدیریتی 3.1 ، فرآیندی 3.3 ، منابع انسانی 2.8 ، فنی 3.2 ، قوانین و مقررات 3 و حسابداری مدیریت 2.9 می باشد . مطالعه حاضر نشان داد که از مهمترین موانع موثر در استقرار سیستم حسابداری تعهدی می توان به عوامل مربوط به نیروی انسانی ، قوانین و مقررات و عوامل مربوط به حسابداری مدیریت اشاره کرد . البته در این میان شاخص مدیریتی ، فرآیندی و فنی در وضعیت نسبتاً خوبی قرار داشته اند .
كليد واژه ها : سیستم حسابداری تعهدی ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان ، موانع استقرار
مقدمه :
در این فصل به بیان مساله ، اهمیت و ضرورت پژوهش ، اهداف پژوهش ، سوالات پژوهش ، فرضیات پژوهش ، وجوه تمایز پژوهش ، دامنه پژوهش و تعاریف نظری و عملی و متغیرهای پژوهش پرداخته شده است .
1- 1 : بيان مسأله
اساس پیشرفت در دنیای امروز بر دستیابی فزون تر به اطلاعات و فن آوری پایه گذاری شده است . درستی تفکر ، بینش و اطلاعات لازم از وضعیت موجود و توانایی ایجاد ، تحول و تغییرات لازم از فاکتورهایی است که مدیریت را در رسیدن به اهداف عالی سازمان یاری می نماید . (ابوالحلاج،11،1389) در دنیای امروز حتی واحدهای کوچک اقتصادی را هم نمی توان بدون اطلاعات صحیح و بهنگام اداره کرد . (کارگروه اصلاح نظام مالی شهرداری های کشور، 1388، 19)
پيش از اين ، به دست آوردن اطلاعات صحيح و بموقع در شركت هاي مختلف امري بسيار پر هزينه و مشكل بود تا اينكه علوم مديريت و حسابداري با در اختيارگرفتن سيستم هاي مكانيزه توانستند به اهداف سازماني خود نزدیک شوند . (خواجوي و اعتمادي، 1389، 2) از مصادیق این امر می توان به اصلاحات مالی در بخش عمومی اشاره کرد یعنی حرکت به سوي حسابداري تعهدي ؛ حسابداري تعهدي از این منظر که در بهبود پاسخگویی ، شفافیت و مشارکت شهروندان به عنوان نمادهاي حاکمیت نوین و ارتقاي اعتماد شهروندان به دولت می باشد مورد حمایت واقع شده است . (رحماني و رضايي،1390، 263)
پذیرش سیستم حسابداري تعهدی روند رو به رشدی در سراسر جهان داشته است ، اما نحوه پذیرش آن در کشورهاي مختلف ، متفاوت بوده است . (طالب نیا،1390، 75) کشورها جهت پذیرش این سیستم در شرف اصلاحات ساختاري قرارگرفته اند ، اما چگونگی اصلاحات و تعامل عوامل مؤثر بر این فرآیند ، چالشی جدي است . وجود چارچوب نظري جهت توضیح فرایند اصلاحات و توصیف فضاي پیرامون آن انکار ناپذیر است . (وکیلی فرد و نظری،1391، 113)
به نظر می رسد که معرفی حسابداری تعهدی به ویژه در کشور های در حال توسعه با مشکلات بیشتری همراه باشد . پیاده سازی سیستم حسابداری تعهدی اصلاح نگرش مدیریت و سیستم ارزیابی عملکرد مدیریت را ضروری ساخته است . مدیریت به عنوان گرداننده اصلی یک واحد کوچک و یا یک واحد بزرگ مثل دولت در اجرای حسابداری تعهدی نقش بسزایی دارد . (ایرانشاهی و کردستانی، 1388، 14)
قبل از استفاده از اين سيستم بايد به اين نكته توجه شود كه آيا این سيستم اطلاعاتي به نحو مناسبي قابل استفاده است يا خير ؟ اكثر سازمان ها طراحي و پياده سازي را بر اساس نيازهاي سازماني ، موقعيتي كه سيستم در آن قرار دارد و بازخوردهاي كاربران انجام مي دهند . در واقع ، بايد بررسي شود كه سيستم مرحله پياده سازي را به نحو مطلوب پشت سر گذاشته باشد . (خواجوي و اعتمادي، 1389، 2)
در بخش سلامت نیز از یک طرف بعلت اینکه در شرايط حاضر ، افزايش هزينه هاي مراقبت سلامت و كاهش نرخ رشد اقتصادي بيمارستان ها ، به مثابه يکي از مصرف كنندگان اصلي نظام سلامت ، دغدغه هايي را براي مديران اجرايي و سياست گذاران حوزه سلامت ايجاد كرده است و از طرفی با عنايت به محدوديت منابع ارزشمند بخش سلامت ، (صادقی، 1388، 147) نیازمند در اختیار داشتن اطلاعاتی هستیم که می بایست تهیه و در معرض استفاده تصمیم گیرندگان قرار گیرد . (بختیاری، 1387، 56)
لذا براساس موارد بالا و نیز بعلت اینکه وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكى در راستاى بند الف ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه و ماده 16 قانون مديريت خدمات كشورى ، جهت تعيين بهاى تمام شده خدمات و فعاليت ها و دريافت بهاى آن ، درصدد تغيير روش حسابدارى خود و دانشگاه هاى علوم پزشكى از حسابدارى نقدى به حسابدارى تعهدى كامل برآمده است . پژوهشگر قصد دارد تا در اين تحقيق ، با توجه به اهميت وجود اطلاعات و سيستم هاي اطلاعاتي ، به بررسي موانع استقرار سيستم هاي اطلاعات حسابداري در دانشگاه علوم پزشکی کاشان بپردازد و راهکارهای لازم را جهت رفع موانع موجود ارائه نماید .
1- 2 : اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
فرآیند تغییر از مبناي حسابداري نقدي به تعهدي ، براي اداره هاي دولت مرکزي بریتانیا در اوایل دهه 1990 شروع شد و در مدت حدود ده سال ، حسابداري تعهدي استقرار یافت . در ایرلند تغییرات مشابه همزمان با بریتانیا رخ داد . اما عوامل موثر بر استقرار مبنای تعهدی مانند عمل گرایی ، نبود تمایل عمومی ، فشارهای ایدئولوژیکی و سیاسی و تفاوت های فرهنگی مانع از پیاده سازی نظام مبتنی بر مبنای تعهدی به جای نقدی شد . کانادا نیز در سال 2002 حسابداری تعهدی را در بخش عمومی به کار گرفت . (وکیلی فرد و نظری، 113،1391) ايالات متّحده ، حركت تدريجي به سمت حسابداري تعهدي را از مدت ها پيش آغاز كرد و تنها تا سال 2002 برخي از ايالت هاي آن حسابداري تعهدي را به كار مي گرفتند . (رحماني و رضايي، 1390، 264)
به طور کلی در طول دهه گذشته اصلاحات نظام مالی با جایگزینی یا انتقال سیستم حسابداری نقدی قدیمی به سوی یک حسابداری تعهدی شبه تجاری شروع شده است . کشورهایی مانند زلاندنو، انگلستان و استرالیا در زمینۀ کاربرد مبنای تعهدی در نظام حسابداری بخش عمومی ، کشورهایی پیشرو محسوب می شوند . تعداد دیگری از کشورها نیز مانند سوئد ، یونان ، فنلاند ، بلژیک و ایالات متحد ، به استفاده از حسابداری تعهدی در بخش عمومی روی آورده اند . نهادهای بین المللی و هیئت های تدوین معیارهای حسابداری بخش عمومی و بسیاری از صاحب نظران حسابداری این بخش نیز بر استفاده از مبنای تعهدی در حسابداری فعالیت های از نوع حاکمیتی و غیر انتفاعی بخش عمومی تأکید کرده اند . (باباجانی، 1385،8) بنابراین توجه فزاينده اخير به اجراي حسابداری تعهدی ، منجر به ايجاد زمينه هاي تحقيقاتي گسترده اي در خصوص موانع تاثيرگذار بر اجراي موفق اين سیستم گردیده است . (رحماني و رضايي،264،1390)
از سوی دیگر جنبش نرم افزاري و تغيير و تحول سريع عصر امروز در حوزه علوم مديريت و همچنين تأثيرات آن در حسابداري و گزارش دهي به صاحبان سرمايه ، افراد مسؤول در اين امر را به آن واداشته كه به فكر يافتن راه حل هايي براي حركت سريع به سوي رشد و توسعه باشند . (خواجوي و اعتمادي، 1389،2) این اصلاحات در سال هاي اخیر اثرات قابل ملاحظه اي بر گستره ، ماهیت ، ارائه و مدیریت خدمات عمومی گذارده است. (محمدي، 1391 ، 73)
1- 3 : وجوه تمایز پژوهش
با وجود آنکه پژوهشگران بسیاری از پیامدهای احتمالی استفاده از حسابداری تعهدی بحث و نقش آن را در تغییر و تحولات سازمانی بررسی کرده اند ، به نظر می رسد هنوز هم جنبه های متعدد دیگری وجود دارد که پژوهش های بیشتری می طلبد ؛ به خصوص در بخش های خدماتی مانند بخش سلامت .
لذا با توجه به استقرار نظام نوین مالی و به تبع آن استقرار سیستم حسابداری تعهدی در سطح وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه های علوم پزشکی ، این پژوهش به بررسی مشکلات مربوط به استقرار کامل این سیستم حسابداری می پردازد .
و...
تعداد صفحه:117
پايان نامه براي دريافت درجه كارشناسي ارشد
دانشکده مدیریت
فهرست مطالب :
چکیده.1
فصل اول: کلیات
مقدمه : 3
1-1 : بيان مسأله. 4
1-2 : اهمیت و ضرورت انجام پژوهش... 6
1-3 : وجوه تمایز پژوهش... 7
1-4 : اهداف پژوهش... 8
1-5 : سوالات پژوهش... 9
1-6 : فرضيههاي پژوهش... 9
1-7 : دامنه پژوهش... 10
1-7-1 : دامنه زمانی.. 10
1-7-2 : دامنه مکانی.. 10
1-7-3 : دامنه موضوعی.. 10
فصل دوم: ادبیات پژوهش
مقدمه : 13
2-1 : پیشینه پژوهش در جهان. 14
2-1-1 : پیشینه موضوعی پژوهش در جهان. 14
2-1-2 : پیشینه مطالعاتی پژوهش در جهان. 22
2-2 : پیشینه پژوهش در ایران. 23
2-2-1 : پیشینه موضوعی پژوهش در ایران. 23
2-2-2 : پیشینه مطالعاتی پژوهش در ایران. 30
2- 3 : مبانی نظری پژوهش... 31
2-3-1 : دانش و سيستم حسابداري.. 31
2-3-2 : انواع حسابداری.. 33
2-3-3 : مبناهای حسابداری.. 35
الف – مبنا نقدی 35
ب – مبنا نقدی تعدیل شده 37
ج – مبنا تعهدی.. 39
د – مبنا نیمه تعهدی 44
ه - مبنا تعهدی تعدیل شده 46
2-4 : مولفه های مستخرجه از پیشینه پژوهش... 52
2-5 : حسابداری کمرال. 57
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه : 62
3-1 : نوع پژوهش... 62
3-2 : جامعه پژوهش... 62
3-3 : نمونه پژوهش... 63
3-4 : متغیرهای پژوهش... 63
3-5 : ابزار گردآوری داده ها 63
3-6 : روایی و پایایی ابزار. 64
3-7 : روش گردآوری داده ها 64
3-8 : ابزار و روش تحلیل داده ها 65
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه : 67
4-1 : آمار توصيفي.. 67
4-1-1 : آمار توصيفي مقطع تحصیلی.. 67
4-1-2 : آمار توصيفي رشته تحصیلی.. 67
4-1-3 : آمار توصيفي محل خدمت... 68
4-1-4 : آمار توصيفي سابقه کار. 68
4-2 : تحليل داده ها 68
4-2-1 : اعتبار داده ها 68
4-2-2 : تجزیه و تحلیل داده ها 69
4-2-2-1 : موانع مدیریتی.. 69
4-2-2-2 : موانع فرآیندی.. 70
4-2-2-3 : موانع مربوط به منابع انسانی.. 71
4-2-2-4 : موانع مربوط به عوامل فنی سیستم. 73
4-2-2-5 : موانع مربوط به قوانین و مقررات... 74
4-2-2-6 : موانع حسابداری مدیریت... 75
4-2-2-7 : آمار توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک عوامل.. 76
4-2-2-8 : آمار توصیفی متغیرهای پژوهش به تفکیک واحدهای دانشگاه 77
4-2-3 : آمار استنباطی.. 78
4-2-3-1 : فرضیه اول: عوامل مدیریتی به عنوان مانعی.. 78
4-2-3-2 : فرضیه دوم: عوامل فرآیندی به عنوان مانعی 78
4-2-3-3 : فرضیه سوم: عوامل مربوط به منابع انساني به عنوان مانعی.. 79
4-2-3-4 : فرضیه چهارم: عوامل فنی به عنوان مانعی.. 79
4-2-3-5 : فرضیه پنجم: عوامل مربوط به قوانین و مقررات به عنوان مانعی 80
4-2-3-6 : فرضیه ششم: عوامل مربوط به حسابداری مدیریت به عنوان مانعی.. 80
4-2-3-7 : بین عوامل استقرار سیستم حسابداری تعهدی و واحدهای مختلف... 82
4-2-3-8 : بین عوامل موثر در استقرار سیستم حسابداری تعهدی بر حسب سابقه خدمت...
4-2-3-9 : بین عوامل موثر در استقرار سیستم حسابداری تعهدی بر حسب مقطع تحصیلی..
4-2-3-10 : بین عوامل موثر در استقرار سیستم حسابداری تعهدی بر حسب رشته تحصیلی
فصل پنجم: جمع بندی ، بحث ، تفسیر یافته ها ، نتيجه گيري و پيشنهادات
مقدمه : 85
5-1 : جمع بندی مطالب... 85
5-2 : بحث و تفسیر یافته ها 87
5-2-1 : بحث در مورد فرضيه فرعی اول . 87
5-2-2 : بحث در مورد فرضيه فرعی دوم. 88
5-2-3 : بحث در مورد فرضيه فرعی سوم. 88
5-2-4 : بحث در مورد فرضيه فرعی چهارم. 89
5-2-5 : بحث در مورد فرضيه فرعی پنجم . 90
5-2-6 : بحث در مورد فرضيه فرعی ششم. 91
5-3 : نتيجه گيري.. 92
5-4 : پيشنهادهای پژوهشگر. 92
5-5 : محدودیت های پژوهش... 93
5-6 : پيشنهادات براي پژوهش هاي آتي.. 94
فهرست منابع. 95
منابع فارسی.. 100
پیوست ها 98
فهرست جداول :
جدول 2-1 : پذیرش حسابداری تعهدی به عنوان مبنای گزارش های مالی.. 17
جدول 2-2 : اساس گزارشگری مالی.. 19
جدول2-3 : گروه حسابها و حسابهاي کل.. 27
جدول2-4 : تأثیر مبانی حسابداری در تحقق اهداف گزارشگری مالی.. 48
جدول3-1 : متغیرهای پژوهش.... 63
جدول4-5 : آزمون اعتبار داده هاي بدست آمده 69
جدول4-6 : آمار توصیفی عوامل مدیریتی در آزمودنی ها 70
جدول4-7 : آمار توصیفی عوامل فرآیندی در آزمودنی ها 71
جدول4-9 : آمار توصیفی عوامل فنی سیستم در آزمودنی ها 73
جدول4-10 : آمار توصیفی قوانین و مقررات در آزمودنی ها 74
جدول4-11 : آمار توصیفی حسابداری مدیریت در آزمودنی ها 75
جدول4-12 : آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در آزمودنی ها 76
جدول4-13 : میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش به تفکیک واحدهای دانشگاه 77
جدول4-14 : آمار استنباطی متغیرهای پژوهش در آزمودنی ها 81
جدول4-1 : اطلاعات توصيفي بر حسب مقطع تحصیلی كاركنان. 98
جدول4-2 : اطلاعات توصيفي بر حسب رشته تحصیلی كاركنان. 98
جدول4-3 : اطلاعات توصيفي بر حسب محل خدمت كاركنان. 98
جدول4-4 : اطلاعات توصيفي بر حسب سابقه کار كاركنان. 99