«بهداشت صنعتی» عبارتست از فراهم آوردن موجبات سلامتی، تندرستی و شادابی روح و جسم کارکنان در محیط کار (و همچنین مراجعان به سازمان) و رعایت اصولی که از بیماریها و حوادث ناشی از کارهای صنعتی جلوگیری میکند. موضوع بهداشت و حفظ سلامت کارکنان در محیطهای صنعتی، یا بهداشت شغلی.
یکی از مسائل بسیار مهم بوده و آشنایی با اصول بهداشتی و کمکهای اولیه برای جلوگیری و محافظت از خطرات حاصله از بیماریها در محیطهای صنعتی و تولیدی، که کارها به صورت گروهی و دستهجمعی انجام میشوند حائز کمال اهمیت میباشد. بررسی عوامل زیانبخش در محیطهای کار و کنترل آنها و رعایت اصول بهداشتی باعث سلامت و شادمانی کارکنان و موجب افزایش بهرهوری در محیطهای صنعتی میشود.
در محیطهای صنعتی و تولیدی علاوه بر حوادث، مسائلی مثل «امراض حرفهای» مطرح است.
منظور بیماریهایی است که ناشی ازکارهای صنعتی و تماس با مواد و ترکیبات شیمیای زیانآوری باشد و از طریق خوردن، آشامیدن، تنفس و پوست مبتلا به انسان میشود.
همچنین در محیطهای کاری عوارض و بیماریهای حاصل از مواد رادیواکتیو و پرتوهای پولساز و امراضی نظیر سل، رماتیسم، دیسک، آرتروز، تنگی نفس،سرطان، عقیم شدن، کاهش حساسیت حواس پنجگانه و اعضای بدن و مسمومیت شغلی ناشی از سرو کار داشتن با موادی چون سرب، سیلیس، گرد و خاک و امثالهم وجود دارند البته عوارض حرفهای ممکن است واجد اهمیت کمتری نسبت به سوانح در محیط کار باشند.
عوامل محیط طبیعی
عوامل جوی و محیط خارجی یا اتمسفر طبیعی یعنی نوع زمین، آب، نور خورشید و هوا (سرما، گرما، رطوبت) در افراد بسیار مؤثر بوده و روی رفتار و کردار آنها اثر فوقالعادهای دارد.
لذا لازم است کارفرمایان حتیالمقدور به عوامل جوی توجه داشته و از نظر انتخاب محل احداث کارخانه در مورد این مسائل مطالعات کافی به عمل آورند و محل کار من اسب با احتیاجات روانی و جسمانی آنها فراهم آورند و حتیالمقدور جای خوش آب و هوای را برگزینند در غیر این صورت، خطراتی متوجه کارکنان شده و مالاً باعث کاهش بهرهوری نیروی انسانی میشود (که به ضرر کارفرما خواهد شد).
عوامل مؤثر در بهداشت صنعتی
رعایت امور زیر در بهداشت محیط کار مؤثر است:
۱- محیط کار باید برعلیه میکروبها ضدعفونی شود و نقاط مشکوک آلوده به میکروب و عفونت گندزدایی و تمیز شده و عاری از میکروب شود.
۲- گازها، گردها و بخارهای مضر، سمی و بدبوی متصاعد شده در محیط کارگاه و کارخانه با ایجاد سیستم تهویه به خارج هدایت شود و گردهای که باعث خفگی یا مسمومیت گردند کارکنان با ماسکهای مخصوص مجهز شوند .
۳- کف کارگاهها باید از مواد غیرقابل نفوذ ساخته شده باشند تا آب در آنها نفوذ نکند زیرا دیوارهها و کف سطوح خیس و مرطوب باعث بیماری رماتیسم میشود.
۴- لازم است وسائل کمکهای اولیه در محیط کار وجود داشته باشد و کارکنان با اصول کمکهای اولیه در کارخانه آشنا باشند.
تا در صورت نیاز به کمک مصدومین بشتابند در عین حال باید داروخانهکوچکی در سازمانهایی که تعداد کارکنان آنها زیاد است وجود واحد و فرد مسئول در این زمینه الزامی است.
۵- به منظور مبارزه با بیماریهای واگیردار و پیشگیری از آنها که ممکن است به وسیله آب و هوا سرایتکننده کارکنان به موقع واکسینه و مایهکوبیهای لازم بشوند تا در مقابل بیماریها ایمنی حاصل کنند.
۶- کلیه کارکنان از سرویسهای پزشکی، بهداشتی و خدمات درمانی به نحو احسن برخوردار باشند.
۷- کلیه نقاط محیط کار از نظر پزشکی، بهداشتی و خدمات بطور مستمر مورد بازرسی و بهبود قرار گیرد.
موضوع رنگ و بهداشت صنعتی:
در مورد رنگ و اهمیت آن در محیط کار، در بخش بعد مفصلاً بحث خواهد شد. از نظر ارتباط رنگ با بهداشت صنعتی نیز لازم است اکنون نکاتی ذکر شود. رنگ محل کار باید با رنگهای قراردادی بهداشتی تطبیق کند. زیرا رنگهای نامناسب باعث ناراحتی و خستگی چشم شده و از لحاظ روانی نیز در روحیه و طرز کار کارکنان مؤثر است به تجربه ثابت شده است.
که رنگهای تند عامل تحرک روانی و تشدید عصبانیت و خشکی میشوند. به این جهت لازم است دیوار محیطهای کار دارای رنگهای ملایم، روشن و چشمنواز باشند تا باعث تسلی و آرامش روانی کارکنان به هنگام کار شوند.
رنگهای منعکس کننده نور و غیره در این مورد مناسب نیستند. برای سقفها نیز رنگهای روشن مناسب است. لوازم و وسایل کار نیز باید به رنگهای مطلوب رنگآمیزی شوند.
«دفتر بینالمللی کار» استانداردهایی جهت رنگها تعیین کرده است که نشان میدهد هر رنگ شاخص چه علامتی میباشد. مثلاً رنگ زرد علامت احتیاط است. رنگ قرمز علامت متوقف ساختن فوری ماشینها و مبارزه با آتشسوزی است. رنگ سبز علامت نجات و پستهای کمک اولیه یا اجازه عبور وسائط نقلیه میباشد.
انسداد راهها را با خطوط زرد و سیاه مورب مشخص میسازند. رنگ سفید برای راههای عبور مجاز و آزاد در نظر گرفته شده است.
بهسازی محیطهای صنعتی:
منظور از بهسازی محیط کار عبارتست از مراعات اصول بهداشتی و انجام عملیات لازم برای جلوگیری از عوامل بیماریزا و خطرات ناشی از کلیه اموری که سلامت کارکنان و همچنین ارباب رجوعها و مشتریها را در سازمانها، بویژه سازمانهای صنعتی و تولیدی به خطر میاندازد.
رئوس مسائل در بهسازی محیط کار:
۱- تأمین آب سالم و کافی
۲- تأمین غذای کافی و سالم و رعایت اصول بهداشت در تهیه غذا و مواد اصل خوراکی بویژه سبزیها و میوهها.
۳- تهیه و تأمین سالنهای غذاخوری کاملاً بهداشتی و تمیز، به نحوی که باعث احساس راحت و رفع خستگی کارکنان شود.
۴- رعایت نظافت در سطح کارگاهها و سالنهای غذاخوری
۵- خارج کردن مواد زاید و زبالهها یا سوزاندن و از بین بردن مواد غیرضروری
۶- مبارزه برعلیه حشرات و حیوانات موذی
۷- تأمین وسایل نظافت از قبیل دستشویی، توالت، حمام آب گرم، رختکنهای مجزا و جداگانه
۸- سمپاشی محیطهای کار در مواقع لزوم
۹- تأمین وسایل مناسب و کافی جهت سرد و گرم کردن، روشنایی و نورپردازی، رطوبت و تهویه و استفاده از هوای تازه
۱۰- انجام تدابیر لازم برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و هوا
۱۱- تأمین ملبوس مناسب برای کارکنان در کارهایی که اقتضای پوشیدن البسه خاصی را دارند.
برچسب ها:
ضرورت بهداشت صنعتی بهداشت صنعتی بهداشت صنعتی چیست تعریف بهداشت صنعتی مقاله بهداشت صنعتی