قتل واژه عربی است که به معنای کشتن ، شکستن و مخلوط کردن است و در اینجا معنای نخست آن مد نظر می باشد. قتل به معنای کشتن انسان توسط انسان دیگر که امکان دارد جنایی یا غیر جنایی باشد. واژه¬ی "قتل" در لغت به معنی ازاله¬ی روح از بدن و از بین رفتن زندگی است(راغب اصفهانى، 1412ق، ص655). این واژه در اصطلاح فقه به عملی گفته می¬شود كه ادامه¬ی زندگی و حیات را از انسان گرفته و به مرگ شخص منجر شود. این عمل به دست قاتل انجام می¬گیرد(مصطفوى، 1360ش، ج9، ص193).
در باره تعریف و تبیین قلمرو قتل از نظر جامعه شناختی می توان بیان داشت: قتل یکی از انواع جرایم و رفتار خشونتی است و رفتار خشونتی را می توان، اعمال نیروی جسمانی و فیزیکی برای آسیب رساندن و صدمه وارد نمودن به مردم یا برای نابودی و تباف ساختن و از بین بردن احتمالی آنها دانست. برخی جوامع بیشترین نرخ رفتارهای خشونتی و برخی جوامع حداقل آن را دارا می باشند(زکی، 1374).
قتل بزرگترین تعرض به تمامیت جسمانی اشخاص است که خود دارای انواعی است و براساس عنصر روانی شدت و ضعف آن مشخص می گردد. قتل در قانون مجازات اسلامی به مواردی همچون قتل عمد، قتل در حکم عمد، قتل خطا شبیه عمد، قتل خطای محض، قتل در حکم شبه عمد، قتل در حکم خطای محض، قتل غیر عمد- قتل در اثنای منازعه تقسیم می گردد. درمیان موارد فوق الذکر قتل عمد شدیدترین آن ها است که در حقوق جزای ایران به مصادیقی همچون قتل عمدی محض، قتل در حکم عمد و قتل در اثنای منازعه تقسیم می گردد. مجازات قتل عمدی در حقوق جزای ایران قصاص نفس است. در بعضی از موارد قتل ها به دست یک فرد اتفاق نمی افتد و ممکن است چندین نفر در اجرای قتلی سهیم باشند. ممکن است یک نفر دستور اجرای قتل را داشته باشد، یک نفر زمینه کشاندن مقتول را به محل اجرای قتل مهیا کرده باشد و یا یک نفر فاعل یا اجرای کننده قتل باشد و کسانیکه به هر صورت ممکن به قاتل کمک کرده تا قتلی صورت گیرد، در قوانین کیفری به عنوان مشارکت در قتل مورد محاکمه قرار می گیرند وتوسط قاضی صالحه جوانب امر را سنجیده و در ارتباط با میزان جرم و مشارکت هر فرد در اجرای قتل، مجازات متناسب با میزان مشارکت را صادر کند. حال در این تحقیق سعی شده است ضمن بررسی مفاهیم قتل به بحث مجازات مشارکت در قتل بپردازد و به این سوالات اساسی پاسخ دهد: مجازات مشارکت در قتل چیست؟ آیا بین نوع مشارکت در قتل و میزان مجازات تعیین شده در قوانین جزای ایران رابطه ای وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق:
يكي از آسيبهاي مهم در همه جوامع انساني، ارتكاب جرم قتل است كه به عنوان يكي از قديمي ترين جرايم مطرح مي باشد. در واقع از زماني كه جامعه بشري شكل گرفت و كشاكش و اصطكاك منافع بين انسان ها آغاز شد ،جرم قتل نيز به وجود آمد. در حال حاضر يكي از مشكلات جدي جامعه ايران نيز، جرائم قتل عمد است كه سالانه ورود افراد با رنج سني و جنسيت متفاوت به واسطه مرتكب قتل عمد به زندان ورود پيدا مي كنند. تاریخ بشریت همواره همراه بوده با قتل و جنایت تهاجم، تجاوز به دیگران ماجرایی است کهن که همواره تکرار می¬شود . تجاوز و جنایت نسبت به یکدیگر که اسفناکترین آن گرفتن جان همنوع است و گویی بشر به اصطلاح متمدن امروزی نیز این خوی و خصلت را به ارث برده است و علیرغم پیشرفت در زمینه علوم و تکنولوژی همواره شاهد تجاوز و تهاجم به همنوعان خود هستیم و در طول تاریخ ملیون ها انسان قربانی تهاجم و تجاوز همنوعان شده اند که این تهاجم همچنان ادامه دارد. به نظر می رسد که قتل و کشتن هم نوع خود مثل یک وبا یا بیماری نیست بلکه از آن هم خطرناک تر و بدتر است زیرا برای وبا و یا بیماری می¬توان دارو پیدا کرد ولی برای قتل با اینکه میلیون¬ها سال از آن می¬گذرد ولی همچنان به این عمل هم به صورت رسمی و غیر رسمی در جای جای این جهان پهناور ادامه داده می¬شود، دارویی موثر و کارساز که بتوان با آن روند رو به رشد قتل ها را کاهش داد پیدا نشده است. در جریان وقوع قتل¬ها، کسانی هستند که به عنوان آمر، معاون و مشارکت در قتل عمل می¬کند و خیال می¬کنند که در صورت ثابت شدن و مشخص شدن قاتل، آنها از مجازات بدور خواهند بود و از اینکه عمل قتل توسط شخص دیگری(عامل قتل) صورت گرفته است، تنها او به مجازات خواهد رسید. اما غافل از اینکه قانون جزای اسلامی برای مشارکین در قتل نیز مجازات¬هایی در نظر گرفته است که به تناسب میزان شرکت در قتل در رابطه با آنها اعمال می¬گردد و در بسیاری از موارد نیز همانند فاعل اصلی به قصاص یا پرداخت دیه محکوم می¬گردند. فراگیر شدن اطلاعات در باره مشارکت در قتل این ضرورت را ایجاب می¬کند، انسان¬های ناآگاهی که خیال می-کنند تنها عامل اصلی قتل به عنوان قاتل شناخته می¬شوند و دیگرانی که به صورت تطمیع، تهدید، ترغیب و یا دسیسه در قتل ها مشارکت می¬کنند از مجازات معاف خواهند بود، می فهمند که قانون ایران اسلامی گه برگرفته از فقه شیعه می¬باشد از کوچکترین مشارکت و معاونت در جرم نخواهد گذشت و تمامی کسانیکه به هر صورت ممکن در قتل مشارکتی داشته باشند، در دام مجازات قانونی گرفتار خواهند شد. شناخت مباحث قانونی در منطقه مورد پژوهش پژوهش(شهرستان کهگیلویه و بویراحمد) که از زمان¬های قدیم تاکنون یکی از مناطقی بوده که قتل¬های زیادی در آن اتفاق می افتد و شرح مباحث قانونی می تواند کمک کند تا مردم عادی که کمتر با این مباحث قانونی آشناهستند، بیشتر با لوایخ و ماده های قانونی آشنا شوند و این آشنایی شاید کمک کند تا کسانیکه به دلایل ناآگاهی در دام قاتلان اسیر شده و خواسته یا ناخواسته زمینه ارتکاب به قتل را برای آنها مهیا می کنند، کمتر در این گونه امور مشارکت کنند و شاید این امر به کاهش بروز قتل ها در منطقه کمک کند. انشاء¬الله که هیچگاه دیگر شاهد بروز قتلی در هیچ کجای این جهان پنهاور و خصوصاً در استان و شهرستان محل پژوهش نباشیم.