بخشی از متن مبانی نظری پژوهشی سرمایه روانشناختی:
سرمایه روانشناختی که با توجه به اینکه بحثی جدید و نو می باشد نیاز به تعاریفی از آن و ابعاد مطرح شده آن می باشد.
در این گفتار به تعاریف مفاهیم و مبانی نظری پژوهش پرداخته شده است. مبانی نظری پژوهش در ارتباط با متغیرهای مرتبط با پژوهش است. در این فصل از پژوهش به بررسی مفاهیم نظری مرتبط با متغیر سرمایه روانشناختی و ابعاد آن پرداخته می شود. این متغیرها شامل:
2-2 سرمایه روانشناختی :
واژه «سرمایه» اشاره دارد به ارزش دارایی ها و منابع در دسترس که برای یک نیاز خاص مورد استفاده قرار می-گیرند. بر این اساس، تا کنون سه نوع سرمایه مهم؛ یعنی سرمایه¬مالی، انسانی و اجتماعی مورد توجه پژوهشگران سازمانی بوده است.
سرمایه¬ ای را که شکل فیزیکی دارد، نظیر پول، ماشین آلات، تجهیزات، زمین و ساختمان و نظایر آن و بدین وسیله به سرمایة صنعتی بدل شده و در تولید کالاها و خدمات مورد استفاده قرار می¬گیرد، سرمایة مالی/اقتصادی نامیده می¬شود (لوتانز و همکاران، 2010 : 44).
سرمایه انسانی اغلب به عنوان سرمایه فکری تلقّی می¬شود و به نوعی شامل مهارتها، توانایی¬ها، دانش و تجاربی است که یک شخص با خود به سازمان می¬آورد(لوتانز و همکاران2006 : 34). سرمایة اجتماعی به ارزش دارایی-های واقعی یا بالقوه¬ای اشاره دارد که فرد در سازمان بر حسب اینکه چه کسانی را می¬شناسد، با چه شبکه¬های اجتماعی در ارتباط است و چه اعتباری در سازمان دارد، به دست می¬آورد(سولینگر و همکاران، 2008 :20). اما لوتانز و همکارانش شکل دیگری از سرمایه را به عنوان سرمایه روانشناختی مطرح کردند. آنها ادّعا می¬کنند که این سرمایه ضمن اینکه قابلیت¬ها و توانمندی¬های سرمایة اجتماعی و انسانی را در بر دارد، می¬تواند حتی از آنها فراتر رفته، به عنوان مزیّت رقابتی برای سازمان¬های امروزی مورد بهره¬برداری قرار گیرد( لوتانز و همکاران،2006: 34).
مطابق نظر آنان، سرمایه روانشناختی، یک وضعیت توسعه¬ای مثبت روانشناختی با مشخصه¬های ذیل است: متعهد شدن و انجام تلاش لازم برای موفقیت در کارها و وظایف چالش برانگیز (خود کارآمدی)؛ داشتن استناد مثبت دربارة موفقیت¬های حال و آینده(خوشبینی)، پایداری در راه هدف و در صورت لزوم تغییر مسیر رسیدن به هدف برای دستیابی به موفقیت(امید) و پایداری هنگام مواجهه با سختی¬ها و مشکلات برای دست یابی به موفقیت(تاب-آوری) (لوتانز و همکاران، 2008 : 29؛ لائورا و همکاران، 2012: 203). به مرور زمان که روان شناسی مثبت گرا پیش می رود، کاربردهای آن برای محیط کار بیشتر می شود، به طوری که چندين حیطه جديد برای مثبت گرايی در محیط کار اخیرا ظهور پیدا کرده است؛ همچون رفتار سازمانی مثبت گرا، پژوهش های سازمانی مثبت گرا و اخیرا سرمايه روان شناختی. يک عقیده کلی در بین نظريه پردازان سازمان به وجود آمده و آن اين است که می بايد سعی شود بین جنبه های مثبت و منفی در سازمان تعادل ايجاد کرد، به گونه¬ای که نقاط قوت را تقويت و نقاط ضعف را اصلاح کرد و به سمت رفتار سازمانی مثبت گرا رفت. رفتار سازمانی مثبت گرا چهار متغیر خودکارآمدی، امیدواری، خوش بینی و تاب آوری را به پژوهشگران مديريت به عنوان منابع بالقوه مزيت رقابتی ارائه می دهد که می توان روی آنها سرمايه گذاری کرد. يافته های تجربی نشان می دهد که اين چهار عامل در ترکیب و تعامل با هم، هم افزايی بیشتری دارند. بنابراين در نتیجه تعامل آنها با هم مفهومی با عنوان سرمايه روان شناختی ايجاد می شود که تعريف جامع آن عبارت است از : توسعه يک حالت روان شناسانه مثبت فردی که ويژگی های آن: 1. داشتن اعتماد به نفس، 2. ايجاد يک اسناد مثبت در موفقیت های حال و آينده (خوش بیني)، 3. پشتکار و ثابت قدم بودن در راه رسیدن به هدف و تعیین مسیرها به سوی هدف به منظور موفقیت ( امیدواری ) و 4. تحملکردن و به وضعیت عادی برگشتن بعد از تحمل مصیبت ها و مشکلات ( تاب آوری) است (حسن زاده، 1389: 27).
در حالی که پژوهش های پیشین هر کدام از چهار حیطه تشکیل دهنده سازه سرمایه روان شناختی را به طور جدای از هم مورد بررسی قرار داده اند، اما مطالعات مربوط به سرمایه روان شناختی این سازه ها را در ارتباط با یکدیگر می بیند و مشترکات این متغیرها را در نظر می گیرد. به عبارت دیگر، سرمایه روان شناختی، یک سازه« مرتبه بالاتر » در نظر گرفته می شود، به این معنی که این چهار متغیر با هم ترکیب می شوند و یک کل هم افزایی را می سازند و انتظار می رود که کل سازه نسبت به تک تک متغیرهای تشکیل دهنده آن تأثیر بیشتری بر عملکرد داشته باشد. در واقع، اصطلاح سرمایه روانشناختی به مفهوم اینکه «چه کسی هستید(خود واقعی)» و چه کسی می خواهید بشوید(خود ممکن)» اشاره دارد و چیزی ورای سرمایه انسانی « چه چیزی می دانم» و سرمایه اجتماعی « چه کسی را می شناسم» است. به سخن دیگر، سرمایه روانشناختی افراد را به چالش می کشاند تا در جستجوی این سوال برایند که چه کسی هستند و در نتیجه به خودآگاهی بهتر که لازمه دستیابی به هدف¬ها و موفقیت است، دست یابند (لوتانز ، 2004: 45 – 50)
برچسب ها:
مبانی نظری پژوهشی سرمایه روانشناختی پایان نامه سرمایه روانشناختی سرمایه روانشناختی مقاله سرمایه روانشناختی مبانی نظری تحقیق سرمایه روانشناختی