شهادت شهود علاوه بر عرف عمومی در علم حقوق نیز یکی از اصطلاحات متداول می باشد. و از اولین ادله بشری در اثبات حق یا دفاع از اتهام بوده و تا به امروز به عنوان یکی از ادله اثبات، موجودیت خود را حفظ کرده است. بعلاوه برای برقراری نظم جامعه و تنظیم روابط بین مردم و تأمین رفاه و آسایش عمومی قانون را یاری کرده و در برابر تزلزل به اثبات و دوام نظم جامعه چون دژی محکم ایستادگی، بیان واقعیت و شناساندن منحرفین اجتماعی، دینی و قانونی، می نماید.
حقوق اسلامی از دیرباز یکی از منابع مهم و اساس نظم حقوقی در ایران بوده و در نظام قضایی اسلام مسائل گوناگون آئین را درسی از دیرباز مورد توجه بوده و از دیگر جوامع بشری نظام یافته تر بوده و شهادت از جمله این روش ها و ابتکارها می باشد. اصولاً در اسلام برای اثبات جنایات و گناه ها دو راه اساسی وجود دارد: شهادت افراد عادل و مورد اعتماد و دیگری اقرار متهم. شهادت شهود جهت استفاده دعوی به تبعیت از فقه اسلام در قوانین جاری نیز تجلی یافته است. البته سرچشمه اصلی فقه نیز قرآن می باشد. این کتاب آسمانی در موارد متعددی به شهادت و لزوم اداء و اقامه آن در دعاوی اشاره نموده است: بقره آیه 282 و 23، نور آیه 4، طلاق آیه 2 و مائده آیه 7.
علی رغم اینکه اثبات هر دعوی چه مدنی و چه جزایی محتاج دلیل بوده و بدون دلیل نمی توان دعوایی را اثبات نمود، شهادت از قدیم الایام از زمره اثبات جرایم و دعاوی بوده و از تاریخ باستان این دلیل طرق سنتی خود را محفوظ داشته و به عصر حاضر در حقوق جلوه گری می نماید. با این تفاوت که در امور مدنی ارائه دلیل بر عهده مدعی است اما در امور جزائی بار دلیل بر عهده مرجع قضایی است. خلاصه آنکه اهمیت شهادت در حفظ حیات بشر شایان بوده و این عمل در اختیار هر فردی گذاشته شده که در هر مکان و در هر زمان تحمل آن را دارا گردیده است. و این موضوع تا حدی مطلوب بوده که شهادت یکی از منابع مهم معلومات بشری نیز بوده تا جائیکه از شهود به چشم و گوش عدالت نام برده شده و شهود جزء یاری دهندگان عدالت هستند.
فهرست مطالب:
چکیده.
مقدمه.
کلیات تحقیق و بیان مسئله.
بخش اول: تعریف شهادت..
مبحث اول: تعریف شهادت از منظر فقه
مبحث دوم: تعریف شهادت از نظر حقوق موضوعه
بند دوم: حقوق جزا
بخش دوم: ادله اثبات دعوای کیفری.
مبحث اول: مفهوم دلیل..
بحث دوم: جایگاه شهادت در بین ادله.
بخش اول: شرایط و صفات شاهد..
مبحث دوم :شرایط سلبی شاهد..
مبحث سوم: جرح و تعدیل شاهد..
بخش دوم: شرایط شاهد در فقه و حقوق موضوعه.
مبحث اول: قطعی و یقینی بودن شهادت...
مبحث دوم: مطابقت شهادت با دعوا
مبحث سوم: اتحاد مفاد شهادت ها
مبحث چهارم: شهادت بر شهادت...
بخش اول: تشریفات استماع شهادت...
مبحث اول: تشریفات احضار و جلب و تحقیق از شهود.
مبحث دوم: رفتن قاضی به محل اقامت شهود.
بخش دوم: حقوق و تکالیف شاهد..
مبحث اول: مطالبه هزینه.
مبحث دوم: شهادت دروغ و رجوع از شهادت...
نتیجه گیری..
پیشنهادها
منابع و مأخذ