آرمان ها ، دستاوردها و آسيب شناسي انقلاب اسلامي، سه مساله به هم پيوسته و مهم اند كه در اين فصل مورد مطالعه قرار مي گيرد . آرمان ها ، همان اهداف سلبي و ايجابي انقلابند كه مردم به منظور دستيابي به آن ها عليه رژيم پهلوي شوريده و تا سرنگوني آن از پاي ننشيند . دستاوردهاي انفلاب نيز آرمان هايي هستند كه تحقق يافته اند
در درجه بعد ، انقلاب ممكن است پس از پيروزي با انواع آفات ، موانع و آسيب ها روبرو شود و روند آن را با مشكلات متعددي مواجه سازد . آسيب شناسي انقلاب به ما كمك مي نمايد تا انحرافات احتمالي و تدريجي پديده انقلاب را بشناسيم و با پيش گيري از وقوع آن ها ، انقلاب را در جهت رسيدن به آرمان هايش ياري كنيم .
آرمان هاي انقلاب اسلامي
آرمان هاي انقلاب اسلامي را از خلال شعارهاي مردم در دوران پيروزي و پيام هاي رهبران سياسي و فكري به خصوص رهبري منحصر به فرد امام
خميني (ره) با استفاده از روش تحليل محتوا مي توان شناخت .
نكته مهم آن است كه اين هدفها در روند نهضت اسلامي به صورت كلي و غير شفاف بيان مي گرديدند كه پس از پيروزي انقلاب در كشاكش حوادث و رويدادها و نيز در قانون اساسي 1358 به مقدار زيادي شفاف تر و جزئي تر شده اند.
مهم ترين آرمان هاي انقلاب در حوزه هاي سياست ، اجتماع ، فرهنگ و اقتصاد عنارتند از :
الف. آرمان هاي فرهنگي و اجتماعي
مهمترين آرمان هاي فرهنگي و اجتماعي انقلاب اسلامي عبارتند از :
1-ايجاد محيط مساعد براي رشد فضايل اخلاقي بر اساس ايمان و تقوا
2- مبارزه با مظاهر فساد و تباهي
3- بالابردن سطح آگاهي هاي عمومي با استفاده صحيح از مطبوعات و رسانه هاي گروهي .
4- آموزش و پرورش و تربيت بدني رايگان براي همه در تمتم سطوح و تسهيل و تعميم آموزش عالي تا سر حد خود كفايي كشور
5- تقويت روح بررسي و تتبع و ابتكار از طريق تاسيس مراكز تحقيق و تشويق محققان
6-رفع تبعيضات نارواو ايجاد امكانات عادلانه براي عموم در زمينه هاي مادي و معنوي
7-ايجاد نظام اداري صحيح و حذف تشكيلات غير ضرور
8- تامين حقوق همه جانبه افراد و ايجاد امنيت قضائي عادلانه براي عموم و تساوي همه در برابر قانون
9- توسعه وتحكيم برادري اسلامي و تعاون عمومي بين مردم
10- تدوين قوانين و مقررات مدني ، جزايي، مالي ، اقتصادي ، اداري، فرهنگي ، نظامي و سياسي بر اساس موازين اسلامي
11-برقراري حقوق مساوي براي مردم بدون توجه به قوم ، قبيله ، رنگ، نژاد و زبان
12- برخورداي تأمين اجتماعي از نظر بازنشستگي ، از كار افتادگي ، بي‌سرپرستي ، حوادث و سوانح و خدمات بهداشتي و درماني و مراقبت هاي پزشكي به صورت بيمه و غيره
13- آزادي هاي اجتماعي از جمه آزادي كار و حق دادخواهي براي هر فرد
به موارد فوق مي توان از بين بردن مراكز فساد در جامعه ، برچيدن سفره ارتشا و تملق ، احياي مفاهيم ديني هم چون جهاد و شهادت را نيز اضافه كرد.
ب- آرمان هاي سياسي
مهمترين آرمان سياسي انقلاب اسلامي عبارتند از :
1-بر اندازي نظام سلطنتي و ايجاد حكوكتي ديني و مستقل
2-اداره امور كشور بر اساس شورا ، دعوت به خير و امر به معروف و نهي از منكر
3-نفي هر گونه ستم گري ، ستم كشي ،سلطه گري و سلطه‌پذيري
4-امنيت داخلي و نفي تفتيش عقايد ، سانسور و تجسس مگر به حكم قانون
5-آزادي نشريات ، مطبوعات ، اجتماعات و راهپيمايي ها و تامين آزادي‌هاي سياسي و اجتماعي در حدود قانون .
6-اتكا به آراي عمومي در اداره كشور و مشاركت عامه مردم در تعيين سرنوشت خويش .
7-طرد كامل استعمار و جلوگيري از نفوذ اجانب
8- محو هر گونه استبداد و خودكامگي وو انحصار طلبي
9-تقويت كامل بنيه دفاع ملي براي حفظ استقلال و تماميت ارضي نظام اسلامي .
10-تنظيم سياست خارجي كشور بر اساس معيارهاي اسلام و تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمايت بي دريغ از مستضعفان جهان .
11-ايجاد روابط صلح آميز متقابل با دول غيرمحارب
12-حمايت از مبارزه حق طلبانه مستضعفان در برابر مستكبران در هر نقطه از جهان ، در عين خودداري كامل از هر گونه دخالت در امور داخلي ملت هاي ديگر .
در واقع آرمان هاي برون مرزي و مسئوليت هاي فراملي انقلاب اسلامي ، ميل به صدور پيام انقلاب و مايت همه جانبه از منلل مستضعف و مسلمانان جهان و در انداختن طرحي در نظام بين الملل داشت . در اين رابطه بنيان گذار جمهوري اسلامي در نخستين سال پيروزي انقلاب در تعيين راهبرد سياست خارجي اعلام داشت :
ملت آزاده ايران اكنون از ملت هاي مستضعف جهان در مقابل آنهايي كه منطقشان توپ و تانك شعارشان سرنيزه است ، كاملاً پشتيباني مي نمايد . ما از تمام نهضت هاي آزادي بخش در سرتاسر جهان كه در راه خدا و حق و حقيقت و آزادي مبارزه مي كنند ، پتشيباني مي كنيم .
البته ايشان در وصيت نامه سياسي - الهي خود نظريه يك دولت اسلامي با جمهوري هاي آزاد و مستقل را طرح كردند .
و شما اي مستضعفان جهان ! و اي كشورهاي اسلامي و مسلمانان جهان!... به سوي يك دولت اسلامي با جمهوري هاي آزاد و مستقل به پيش برويد .