میانه یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان میانه است. این شهر در جنوب شرق استان قرار دارد و به عنوان دروازه آذربایجان شناخته می‌شود و۲۰ کیلومترمربع وسعت دارد . میانه در سال ۱۳۹۰ خورشیدی جمعیتی بالغ بر ۹۵٬۵۰۵ نفر داشته ودر ۶ ماه فصل کاری جمعیت شهر به بیش از ۱۲۵۰۰۰ نفر می رسد و به‌عنوان چهارمین شهر پرجمعیت استان پس از تبریز، مراغه و مرند محسوب می‌شود( درگاه ملی آمار). نام قدیم این شهر میانج بوده‌است.ارتفاع میانه از سطح دریا ۱۱۰۰ متر است و مهم‌ترین و معروف‌ترین محصول کشاورزی آن، سورگوم جارویی استکه برای تهیه جاروی سنتی، نیزه‌دان برای ماکیان و علوفه برای دام مورداستفاده قرار می‌گیرد. از دیگر محصولات کشاورزی میانه می‌توان به برنج، گوجه‌فرنگی و خیار اشاره نمود که در شهرهای مختلف ایران توزیع می‌شود.( نائبی، مشاهیر و مفاخر میانه.1383، ص 4-5)
شهر میانه از سوابق تاریخی درخشانی برخوردار است. این مطلب از میان نوشته‌های کتاب البلدان ابن یعقوب و بلاذری واصطخری ودر موردآبادی و عمران و کشاورزی این سامان مطالب بسیاری نوشته‌اند. بنا به نوشته حمدالله مستوفی این شهر در اثر حمله مغول یکبار به طور کلی نابود شد ودر دوره‌های بعدی روبه آبادانی نهاده است.پیشینه و سابقه تاریخی شهر میانه به ده‌ها سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد و بعضی نوشته‌ها سابقه تاریخی میانه را تا ۷۲۰ سال پیش از میلاد نیز نقل می‌کنند. وجود کتیبه‌های آشوری و اورارتویی در بعضی مناطق آذربایجان و کشف آثار باستانی و مجسمه‌های سفالین در شهر میانه، قدمت تاریخی آن را به دوره‌های پیش از تشکیل دولت ماد می‌رساند. در پی حفاری‌هایی که در سال ۱۳۵۲ شمسی در یکی از قریه‌های اطراف میانه به‌نام آرموداق انجام گرفت یک مجسمه سفالین مربوط به دوره ساسانیان کشف شد. این تندیس توسط رئیس اداره باستان‌شناسی وقت به موزه باستان‌شناسی تبریز منتقل گردید. در کتابهای تاریخی و سفرنامه‌های جهانگردان نام این شهرستان را میانج ثبت کرده‌اند. چون این شهرستان به نوشته برخی، پیش از میلاد مسیح در خط مرزی دو سرزمین ماد و پارت قرار گرفته بود و هم اکنون نیز در وسط مراغه و تبریز قرار دارد و مانند زیاویه یک مثلث در میان آنها جای گرفته است و یا اینکه چون بین دو شهر زنجان و تبریز واقع گردیده این نام را انتخاب کرده‌اند. با این حال شهرستان میانه در قرنهای هفتم و هشتم هجری علاوه بر میانج نام دیگری چون " گرمرود " داشته و در برخی از کتابهای آن زمان برای شناسایی آن از هر دو نام (گرمرود و میانه) استفاده شده است
فهرست مطالب
فصل اول - کلیات تحقیق 1
مقدمه 1
بیان مسئله 1
اهداف 2
زمان تحقیق 2
مواد و روشها 2
موانع و مشکلات 2
فصل دوم: مبانی نظری 3
شهر سازي و شهر نشيني در ايران: 3
ويژگي هاي شهر نشینی: 3
تقسیم بندی کلی شهر های ایران: 4
تقسيم بندي شهرها براساس شيوه ي شكل گيري: 6
عوامل مؤثر در پيدايش و شكل گيري شهرهاي تازه بنياد، در دوران باستان: 7
شرايط مناسب جغرافيايي: 8
عامل آئين و مذهب و باورها: 8
-عامل پدافندي و نظامي: 8
-عامل بازرگاني: 9
عامل سياسي و حكومت اداري: 9
عامل تشريفات و برگذاري مراسم: 10
شکل گيري شهر میانه 10
تقسيم بندي هاي منطقه اي ميانه 12
اطلاعات تفكيكي بخشهاي شهرستان ميانه 13
پیشینه تحقیق 14
فصل سوم یافته های تحقیق 15
شهر میانه 15
فلسفه ی وجودی میانه 16
میــــــانه و جغرافیای آن 17
پستی و بلندی 17
رودخانه های میانه 18
میانه در نوشته های جهانگردان و مورخان 20
میــــــــــانه و اقتصاد آن 21
معـــــــادن 21
شهرک صنعتی 21
تجـــــارت 22
کشــــاورزی 22
دامداری 23
مشـــــــاهیر میانه 23
میــــــــانه و آثار باستانی 27
میــــــــــــانه و بلایای طبیعی 32
وسعت میــــــــانه 35
میـــــــانه ، شاهراه ارتباطی 37
آثار باستانی و تاریخی میانه 37
فصل چهارم : نتیجه گیری و پیشنهادات 48
نتیجه گیری 48
پیشنهادات 49
قابلیت ها و پتانسیل های توسعه شهرستان 49
منابع 50