چکیده:
عنوان اقدام پژوهی حاضر این است که، چگونه توانستم میزان علاقه مندی دانش‌آموزان پایه سوم را به درس قرآن و فعالیت‌های مربوط به آن افزایش دهم؟ و هدف اصلی آن نیز افزایش میزان علاقه مندی دانش‌آموزان یاد شده به درس قرآن و فعالیت‌های مربوط به آن می‌باشد. اما نکته ای که اشاره به آن خالی از لطف نمی‌باشد، آن است که اگر چه موضوع و عنوان اقدام پژوهی حاضر، تکراری به نظر می‌رسد، اما باید اذعان نمود که گاهی از اوقات، تکرار نه تنها زیبا و ضروری ست، که بسیار حیاتی نیز می‌باشد! از آن جمله می‌توان به تکرار شب و روز، تکرار نمازهای پنج گانه در هر روز وغیره اشاره نمود. علاوه بر این، آشنا نمودن دانش اموز با اصول و مبانی دین اسلام، به ویژه قرآن کریم، آن هم در پایه سوم دبستان، همواره نیازمند تکرار است.زیرا عامل «تکرار» در فرایند تدریس، امری اجتناب ناپذیر می‌باشد.بدون شک، انجام این تحقیق، از ابعاد گوناگون دارای اهمیت و ضرورت بسیار بوده است. زیرا از یک سو، علاوه بر ایجاد علاقه مندی در دانش‌آموزان پایه سوم دبستان به درس قرآن، میزان فعالیت و مهارت آنان در روخوانی، روان خوانی، قرائت و حفظ آیات، پیام‌ها و داستان‌های قرآنی را افزایش می‌داد و از دیگر سو، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری دیگر دروس (قرائت فارسی، جمله نویسی، املا و غیره) را نیز امکان پذیر می‌ساخت.
مقدمه
در هنگام پرداختن به مباحث قرآنی، شایسته است که ابتدا بدانیم، خود قرآن درباره خود چه می‌گوید؟ و یا خویشتن را چگونه معرفی می‌کند؟ از این رو، اولین نکته ای که قرآن در این زمینه بدان اشاره می‌نماید آن است که، این کلمات و عبارات سخن خداست. نکته دوم آن که، قرآن وظیفه خود را هدایت انسان‌ها و بیرون آوردن آن‌ها از تاریکی‌ها به سوی نور می‌داند. (مطهری، ۱۳۷۱: ۳۳) آن جا که به صراحت می‌فرماید: «این قرآن کتابی است که ما به تو فرستادیم تا مردم را به امر خدا از تاریکی‌ها به سوی نور رهنمون شوی.» (سوره ابراهیم/ ۱) بر این اساس، آشنایی با قرآن نه تنها آشنایی با کلام خداست، که این آشنایی، شاهراه رهایی از تاریکی جهت رسیدن به نور و روشنایی ست. حال چنانچه طلیعه آشنایی افراد با این کتاب آسمانی و ایجاد علاقه مندی به آن، از همان دوران کودکی و خردسالی همراه باشد، پیدایش صفات عالیه در انسان، بسیار سریع تر روی داده و دوام و بقای آن نیز در روش و منش آنان بیش تر و پایدار تر خواهد بود. زیرا به فرمودهٔ حضرت علی (ع)، یادگیری علم و دانش [به ویژه علوم قرآنی] در دوران کودکی، هم چون ایجاد نقش بر روی سنگ است. (حیدری ابهری،۱۳۸۷: ۴۰) با توجه به مطالب یاد شده، آشکار می‌گردد که نقش و جایگاه درس قرآن در تربیت کودکان، به ویژه دانش‌آموزان پایه سوم دبستان، به چه میزان دارای اهمیت است. اما سؤال مهمی که مطرح می‌باشد آن است که، چرا در برخی از مدارس، دانش‌آموزان به درس قرآن بسیار علاقه مندند! اما در برخی دیگر از مدارس، چنین علاقه ای از خود نشان نمی‌دهند؟ چرا در بعضی از آموزشگاه‌ها معلمان و مربیان در تدریس قرآن به دانش‌آموزان موفق‌اند؟ اما در بعضی دیگر از آموزشگاه‌ها، موفقیت چندانی در این زمینه مشاهده نمی‌شود؟ به راستی دلیل این موفقیت‌ها و ناکامی‌ها چیست؟ و عوامل آن کدامند؟ به گواه برخی از پژوهشگران، هم چون بنی حسن (۱۳۸۵) که در تحقیقی ضمن بررسی علل مهجوریت قرآن در بعضی از مدارس قم، به این واقعیت تلخ اشاره دارد که هنوز، معلّمان در خصوص استفاده از روش‌های گوناگون به ویژه جنبه‌های هنری در آموزش قرآن، مهارت کافی را ندارند! هنوز در مدارس، منابع مالی کافی به تهیه وسایل آموزشی و کمک آموزشی درس قرآن، اختصاص داده نمی‌شود! هنوز به آموزش قرآن در دوره پیش دبستانی، توجه کافی نمی‌شود! هنوز هماهنگی لازم با خانواده‌ها در خصوص درس قرآن دانش‌آموزان صورت نمی‌گیرد و یا آموزش کافی در این زمینه به آنان داده نمی‌شود! و هنوز از سوی مدیران و مسئولان در خصوص درس قرآن، نظارت و پشتیبانی لازم صورت نمی‌گیرد! (مجموعه مقالات منتخب فرهنگیان بسیجی، ۱۳۸۶: ۹۱) اما از دیگر سو، شاهد آنیم که برخی دیگر از محققان هم چون عباسی (۱۳۸۶) در اقدام پژوهی خود با استفاده از روش‌های گوناگون توانسته است، دانش‌آموزان پایه سوم دبستان یکی از مدارس قم را به درس قرآن و انس با آن علاقه مند نموده و موفقیت آنان را در برخی از فعالیت‌های قرآنی هم چون حفظ، قرائت، گوش دادن، درک معانی و داستان‌های قرآنی افزایش دهد. بدون شک، مهم‌ترین عاملی که در موفقیت یا ناکامی برخی از معلمان و مربیان در آموزش قرآن به دانش‌آموزان، نقش به سزایی دارد، مربوط به روش (Method) آنان در ارائه مطالب درسی می‌باشد. اما «روش» در لغت که اسم مصدر از رفتن است، به معنای عمل رفتن و خرامش می‌باشد (معین، ۱۳۷۶: ۱۶۹۰) و در مفهوم، عبارت است از، راه‌های فعالیت و به کار بردن ابزار و وسایلی که موفقیت و رسیدن به هدف را امکان پذیر می‌سازد. (شعاری نژاد، ۱۳۷۵: ۶۴۷) بر این اساس، عنوان اقدام پژوهی حاضر این است که، چگونه توانستم میزان علاقه مندی دانش‌آموزان پایه اول دبستان معاد علی آبادکتول را به درس قرآن و فعالیت‌های مربوط به آن افزایش دهم؟ و هدف اصلی آن نیز افزایش میزان علاقه مندی دانش‌آموزان یاد شده به درس قرآن و فعالیت‌های مربوط به آن می‌باشد. اما نکته ای که اشاره به آن خالی از لطف نمی‌باشد، آن است که اگر چه موضوع و عنوان اقدام پژوهی حاضر، تکراری به نظر می‌رسد، اما باید اذعان نمود که گاهی از اوقات، تکرار نه تنها زیبا و ضروری ست، که بسیار حیاتی نیز می‌باشد! از آن جمله می‌توان به تکرار شب و روز، تکرار نمازهای پنج گانه در هر روز وغیره اشاره نمود. علاوه بر این، آشنا نمودن کودکان با اصول و مبانی دین اسلام، به ویژه قرآن کریم، آن هم در پایه سوم دبستان، همواره نیازمند تکرار است. زیرا عامل «تکرار» در فرایند تدریس، امری اجتناب ناپذیر می‌باشد. بدون شک، انجام این تحقیق، از ابعاد گوناگون دارای اهمیت و ضرورت بسیار بوده است. زیرا از یک سو، علاوه بر ایجاد علاقه مندی در دانش‌آموزان پایه سوم دبستان معاد علی آبادکتول به درس قرآن، میزان فعالیت و مهارت آنان در روخوانی، روان خوانی، قرائت و حفظ آیات، پیام‌ها و داستان‌های قرآنی را افزایش می‌داد و از دیگر سو، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری دیگر دروس (قرائت فارسی، جمله نویسی، املا و غیره) را نیز امکان پذیر می‌ساخت. بنابراین، اقدام پژوه برآن گردید تا با استعانت از خداوند متعال و استفاده از نقطه نظرات همکاران و اساتید فن و هم چنین بهره مندی از روش‌های گوناگون، میزان علاقه مندی دانش‌آموزان خود را به درس قرآن و فعالیت‌های مربوط به آن افزایش دهد. توضیحات تکمیلی در خصوص چگونگی انجام این طرح به تفکیک، در قالب شاخص‌ها و مؤلفه‌های گوناگون، در ادامه تحقیق آمده است.
فهرست مطالب:
چکیده ۲
مقدمه ۳
بیان مسئله ۶
شواهد ۱ ۶
گردآوری اطلاعات ۹
انتخاب راه حل ها ۱۰
اعتبار بخشی راه حل ها ۱۲
اجرای راه حل ها ۱۳
شواهد ۲ ۱۵
نتیجه گیری ۱۷
پیشنهادات ۱۸
منابع ۱۹
برچسب ها:
اقدام پژوهی چگونه میتوانم (نام دانش آموز) کمک کنم قرآن روان بخواند