مقدمه:
امروزه ضرورت آشنایی عوامل اداری و آموزشي مدارس، با مشکلات و تنگناهای تحصیلی بیش از پیش مشهود است. معلمان برای اینکه بتوانند با موفقیت به امر آموزش و پرورش بپردازند؛ نیاز به شناخت دانش آموزان و آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت یاد گیرندگان و عناصر مرتبط با آموزش دارند. به نظر می رسد دوران و روزگار کسانی که بخواهند بدون توجه به نیازهای دانش آموزان و ابعاد رشدی آنان و تعامل عوامل گوناگون صرفاً با تکیه بردانش خود به آموزش و پرورش بپردازند؛ پایان یا فته است. تعلیم و تربیت انسان از بدو پیدایش بشر مورد توجه بوده؛ اما اهمیت آن در قرون اخیر بطور فزاینده ای آشکار شده است. در حال حاضر آموزش و پرورش، کلید توسعه جوامع محسوب می گردد؛ و موفقیت و سعادت ملتها به کیفیت تعلیم و تربیت بستگی دارد، بدون تردید آینده هر کشوری را می توان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت کرد (نجفی، 1371).
از آن گذشته طی سالهای اخیر، که پیشرفتهای تکنولوژی و روشهای نوین تولید نظامهای اقتصادی جهان را دگرگون ساخته؛ و روابط بین آنها را تغییر داده است؛ آموزش در فرآیند توسعه نقش مهمتری یافته است (لاکهید و ورسپور ، 1989؛ ترجمه سجادیه و همکاران،1371).
نظام آموزش ابتدایی ، اولین دوره از آموزش و پرورش عمومی است که کودکان با ورود به این دوره وارد دنیای جدید تعلیم و تربیت می شوند و نخستین بار محیط خارج از خانه را تجربه کرده با واقعیات اجتماعی رو به رو می شوند، کودک مفهوم نقش اجتماعی، مسولیت، کار و روابط اجتماعی را از این راه درک می کند؛ و با همین تجربیات و ادراک ها شخصیت خود را شکل می دهد (میر کمالی،1376).
نگاه کلی به وضعیت آموزش وپرورش به ویژه آموزش ابتدایی، در جهان در دهه پایان قرن بیستم نشان می دهد؛ از یک سوء به رغم اعلامیه حقوق بشر، که حق آموزش را یکی از حقوق مسلم انسان اعلام نموده است. حدود یک پنجم ازجمعیت کره زمین هنوز از کسب مهارتهای پایه سواد بی بهره اند و حدود یک پنجم ازکودکان واجب التعلیم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به مدرسه راه نمی یابند و سالانه به انبوه بی سوادان می پیوندند و از سوی دیگر در این کشورها حدود یک چهارم از کودکان واجب التعلیم در مدارس ابتدایی، قبل از پایان دوره به علت افت تحصیلی و بدون کسب مهارت لازم برای اشتغال، وارد بازار کار می شوند و به تدریج برجمعیت بی سوادان و بیکاران می افزایند (مشایخ،1373).
همچنین مطالعات اخیر یونسکو درباره ضایعات دوره ی ابتدایی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین نشان می دهد که در ا کثریت کشورهای مورد مطالعه 10 تا 30 در صد از دانش آموزان این دوره ها را، مردودین تشکیل می دهند و نتیجه تکان دهنده دیگر این مطالعه، نرخ بالای رهاکنندگان مدرسه در دوره ابتدایی است ( کومبز1. 1985؛ ترجمه آل آقا، 1373).
آموزش و پرورش یک حق عمومی است و عملیات مربوط به این حوزه مهم در زمره مسؤلیت های جامعه و در قلمرو سیاستهای عمومی و دولتی قرار می گیرد و می تواند به عنوان عاملی برای عدالت مورد توجه قرار گیرد، زیرا هیچ جامعه ای بدون آموزش و پرورش استوار، نمی تواندسودای برابری و عدالت را در سر بپروراند (آقا زاده،1384). بنابراین شرایط اقلیمی، جمعیت کم و بسیار پراکنده، مشکلات اقتصادی، نیاز به نیروی کار کودکان به عنوان منبع کسب در آمد نمی تواند مانع ارائه خدمات مناسب آموزشی باشد. از آنجائیکه یادگیری فقط در کلاس درس اتفاق نمی افتد، بلکه در و دیوار مدرسه نیز همانند معلم و کتاب برای دانش آموزان حامل پیام هستند و کتابهای پاره و کثیف، تخته فرسوده و نامناسب، بی رغبتی و بی نظمی را تداعی می کند و دستشویی های تمیز، میز و نیمکت منظم و آراسته، بهداشتی زندگی-
1.Combs
کردن را آموزش می دهند. بنابراین محیط و فضای فیزیکی مدرسه و خانه در کنار سایر عوامل آموزشی و تربیتی حامل پیام برای دانش آموزان می باشند و بر میزان یادگیری و رشد شخصیت فردی و اجتماعی و نیز تأمین بهداشت روانی آنان تا ثیر می گذارد (نوید ادهم،1382).
آموزش و پرورش، مسئول شکوفایی استعدادهای افراد می باشد؛ جامعه شناسان آن را وسیله ی اداره و کنترل جامعه تعریف نموده اند و آن را مترادف جامعه پذیری1 دانسته اند. به همین دلیل از اهمیت خاصی برخوردار می باشد (صافی،1373). برای توسعه نظامهای آموزشی و برای رسیدن به آینده بهتر، ساز و کار یک نظام ارزیابی می تواند نقش یک آینه را برای نظام آموزشی بازی کند؛ تا تصمیم گیران و برنامهریزان بتوانند تصویری از چگونگی وضع فعالیت ها به دست آورند و با استفاده از آن تصمیم های لازم را جهت بهبود و پیشرفت فعالیت ها برای رسیدن به بازده مورد نظر اتخاذ کنند (بازرگان، 1375). از آنجائیکه متولیان آموزش و پرورش، مسئول ساخت شخصیت، منش و سلوک انسانی اند و رسالت عظیمی برعهده آنان قرار گرفته است؛ از این نظر این نهاد جایگاه ویژه ای در بین سازمان های دیگر دارد و سلامتی و تعادل انسانها تا حدود زیادی بستگی به کیفیت آموزش دارد.
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول: كليات تحقيق
1-1 مقدمه
2-1 بيان مسأله
3-1 ضرورت و اهميت تحقيق
4-1 سوالهاي تحقيق
5-1 هدف تحقيق
6-1 تعريف مفاهيم و واژگان اختصاصي طرح
فصل دوم: مباني نظري و پيشينه تحقيق
مقدمه
1-2 اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدايي
1-1-2 اهداف اعتقادي
2-1-2 اهداف اخلاقي
3-1-2 اهداف علمي و آموزشي
4-1-2 اهداف فرهنگي، هنري
5-1-2 اهداف اجتماعي
6-1-2 اهداف زيستي
7-1-2 اهداف سياسي
8-1-2 اهداف اقتصادي
2-2 ويژگيهاي كودكان در دوره ابتدايي
3-2 مواد و برنامههاي درسي دوره ابتدايي
4-2 درون دادههاي نظام آموزش ابتدايي
1-4-2 منابع انساني
2-4-2 منابع مادي نظام آموزش ابتدايي
1-2-4-2 منابع كالبدي
2-2-4-2 منابع تجهيزاتي
3-4-2 منابع مالي
5-2 تاثير امكانات و تجهيزات مدرسه بر دانش آموزان
6-2 تاثير امكانات و تجهيزات مدرسه بر معلم
7-2 تاثير محيط بر فعاليتهاي نظام آموزشي
8-2 كلاسهاي درس چند پايه
9-2 مشكلات تحصيلي دانش آموزان در مدارس
1-9-2 افت تحصيلي و عوامل موثر بر آن
2-9-2 ترك تحصيل
3-9-2 نارساييهاي يادگيري ويژه
10-2 مشكلات رفتاري دانش آموزان در مدارس
1-10-2 ترس از مدرسه
2-10-2 فرار از مدرسه
3-10-2 اختلال لجبازي و نافرماني
4-10-2 رفتارهاي نامناسب يا ناپخته
5-10-2 بيش فعلي همراه با كمبود توجه
6-10-2 اضطراب
7-10-2 بي نظمي در سلوك
11-2 مدارس و دانش آموزان موفق
12-2 فضاهاي آموزشي مدارس
1-12-2 كلاس درس نظري
2-12-2 كلاس درس تجربي
13-2 فضاهاي پرورشي
1-13-2 كتابخانه
2-13-2سالن چند منظوره
3-13-2 نمازخانه
4-13-2 اتاق فعاليتهاي پرورشي
5-13-2 اتاق بهداشت ركتهاي اوليه
14-2 فضاي اداري
15-2 فضاهاي پشتيباني يا خدماتي
1-15-2 سرويسهاي بهداشتي
2-15-2 آبخوري دانش آموزان
3-15-2 انبار نظافت و شستشو
4-15-2 انبار تجهيزات و وسايل
16-2 فضاهاي گردش
1-16-2 راهروها
2-16-2 پلهها
17-2 فضاهاي باز يا محوطه
1-17-2 فضاي صف جمع و تفريح
2-17-2 فضاي سبز، باغچه و درختكاري
3-17-2 پاركينگ وسايل نقليه
18-2 مكان يابي واحدهاي آموزش
1-18-2 كاربريهاي سازگار
2-18-2 كاربريهاي ناسازگار
3-18-2 جهت يابي
4-18-2 شعاع دسترسي
19-2 انجمن اوليا و مربيان
20-2 پيشينه تحقيق
فصل سوم: روش تحقيق
مقدمه
1-3 روش تحقيق
2-3 جامعه آماري
3-3 نمونه و روش نمونه گيري
4-3 روش و ابزار جمع آوري اطلاعات
5-3 روش تجزيه و تحليل دادهها
فصل چهارم: تجزيه و تحليل اطلاعات
تجزيه و تحليل سوال 1
تجزيه و تحليل سوال2
تجزيه و تحليل سوال3
تجزيه و تحليل سوال 4
تجزيه و تحليل سوال 5
تجزيه و تحليل سوال 6
بررسي و مقايسه كل سرانهها و مقايسه با استانداردها
تجزيه و تحليل سوال 7
تجزيه و تحليل سوال8
تجزيه و تحليل سوال9
تجزيه و تحليل سوال10
تجزيه و تحليل سوال11
تجزيه و تحليل سوال 12
تجزيه و تحليل سوال 13
تجزيه و تحليل سوال 14
فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري
1-5 مقدمه
2-5 بحث و نتيجه گيري
3-5 يافتههاي جانبي تحقيق
4-5 محدوديتهاي پژوهش
5-5 پيشنهادها
الف. پيشنهاد كاربردي
ب. پيشنهاد پژوهش
منابع و ماخذ
منابع فارسی
منابع لاتين
ضمیمه (پرسشنامه ها)
فهرست جداول
فهرست نمودارها