خانه » علوم انسانی » جغرافیا » نمایش فایل
مقاله ای درباره سرزمين ايل بختياري - 135 صفحه
فروشنده فایل
فروشنده فایل
کد کاربری 13474سایر فایل ها

مقاله ای درباره سرزمين ايل بختياري - 135 صفحه

مقدمه :سرزمين ايل بختياري يا لُر بزرگ كه از مهم‌ترين ايلات كوچ‌رو ايران كنوني است در شمال و باختر سرزمين ايلات كهكيلويه يعني زاگرس مركزي قرار دارد. (ايلات و عشاير انتشارات آگاه ، سال 1362، ص 20) قلمرو اين ايل كه به نام خاك بختياري معروف است در ناحيه‌...

دسته بندی: علوم انسانی » جغرافیا

تعداد مشاهده: 1243 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:.rar

فرمت فایل اصلی: doc

تعداد صفحات: 135

حجم فایل:74 کیلوبایت

  دانلود  قیمت: رایگان
برای دانلود رایگان فایل روی لینک دانلود کلیک کنید.
1 0 گزارش
  • مقدمه :
    سرزمين ايل بختياري يا لُر بزرگ كه از مهم‌ترين ايلات كوچ‌رو ايران كنوني است در شمال و باختر سرزمين ايلات كهكيلويه يعني زاگرس مركزي قرار دارد. (ايلات و عشاير انتشارات آگاه ، سال 1362، ص 20) قلمرو اين ايل كه به نام خاك بختياري معروف است در ناحيه‌اي ميان اصفهان و خوزستان قرار گرفته و سلسله جبال زاگرس در جهت شمال غربي به جنوب شرقي از ميان اين قلمرو مي‌گذرد و آن را به دو بخش كوهستاني در شرق و جلگه‌اي در غرب اين جبال تقسيم مي‌كند بخش كوهستاني ييلاق و بخش جلگه‌اي قشلاق ايل بختياري است. اين منطقه محدود است از طرف شمال به لرستا، از سوي شرق به اصفهان و چهارمحال از سوي جنوب به قلمرو ايلات لرستان منطقه كهكيلويه و بوير احمد و ايل ترك زبان قشقايي و از سوي غرب به دشت خوزستان. جمعيت ايل را در حدود 500000 نفر تخمين زده‌اند كه در سرزميني به مساحت 7500 كيلومتر مربع زندگي مي‌كنند. از كل جمعيت 200000 نفر يعني 40 درصد زندگي كوچ‌نشيني و نيمه كوچ‌نشيني دارند كه ييلاق و قشلاق مي‌كنند و معيشت آنها مبتني بر پرورش دام از نوع گوسفند و بز است، منطقه ييلاقي ايل در مرتفعات غرب اصفهان واقع شده است كه بلندترين قلّة آن به ارتفاع 4549 متر در زير كوه قرار دارد. سرزمين قشلاقي در دامنه شرقي سلسله جبال زاگرس واقع شده و تا قسمتي از خوزستان ادامه دارد. ايل بختياري در طول سال داراي دو كوچ بزرگ در دو فصل بهار و پاييز است، اوايل بهار از گرمسير به ييلاق مي‌كوچند و پاييز برمي‌گردند. فاصله ميان گرمسير و ييلاق برحسب طايفه متفاوت است و در مداري به 300 كيلومت مي‌رسد. كوچ بختياري‌ها به طور منظم صورت مي‌گيرد، هر طايفه از مسير معيني ((ايل راه)) كه تقريباً ثابت است مي‌گذرد، در ييلاق هم محل ثابتي دارند كه ديگر طوايف نمي‌توانند از آن استفاده كنند. در بازگشت به گرمسير آثاري از سنگچين ‌ها بر جاي مي‌ماند كه مجدداً در سال آينده هر طايفه در محل خود چادرها را برپامي‌دارد. (رجوع شود به : اصغر كريمي ـ ژان پير ديگار، ايل بختياري در مجموعه مقالات مردم‌شناسي مركز مردم‌شناسي ـ وزارت علوم و آموزش عالي ، دفتر دوم، ايلات و عشايري پاييز 1362 ، ص 11 تا 51.) ايل بختياري به دو نيمه يا بلوك «هفت لنگ » و «چهار لنگ» تقسيم مي‌شود كه هر كدام در كل قلمرو بختياري داراي سرزمين مشخص است ... هفت لنگ كه همه ساله بين نواحي شرقي خوزستان يعني «انديكا» و «مسجد سليمان» و «شوشتر» و «ايذه» و «شهركرد» و «بروجن» در چهارمحال و بختياري در حركت و كوچ اند به چهار گروه دوركي، بابادي ، بختياروند (يا بهداروند) و دنياراني تقسيم مي‌شود. چهار لنگ نيز كه عمدتاً بين دزفول و ايذه در خوزستان از سويي و «داران» در اصفهان و «اليگودرز» و «بروجرد» در لرستان از سوي ديگر ييلاق ـ قشلاق مي‌كنند و به گروههاي هم وند، «محمد صالح» (مم صالح) ، «موگويي» و «كيان ارثي» تقسيم مي‌شود... بسياري از تيره‌هاي طوايف چهار لنگ اسكان يافته‌اند. (ايلات و عشاير، انتشارات آگاه، سال 1362 ص 20 ) .
    معيشت اصلي بختياري‌ها دامپروري توأم با مختصري زراعت است كه بيشتر به صورت ديم و كمتر به صورت آبي كشت مي‌شود. زراعت آبي عمدتاً در محدوده روستاها و ميان يك جانشينان متداول است، صنايع دستي هم يكي از فعاليت‌هاي اقتصادي بختياري‌هاست كه زنان انجام آن را بر عهده دارند. مواد اوليه صنايع دستي عمدتاً از توليدات دامي تأمين مي‌شود.

    بيان مسئله :
    ايل بختياري كه هميشه به عنوان يكي از ايلهاي پرجمعيت و داراي نفوذ گستردة سياسي ندارد ، اقتصادي در جنوب غربي كشور شمرده شده، بارها مورد بررسي‌هاي مختلف فرهنگي ، اجتماعي و مردم‌شناسي قرار گرفته است. سعي ما در اين تحقيق بر اين است كه مسائل انساني، اقتصادي و تاريخي را به صورت پيوسته و از ديد علم جغرافيا بررسي كنيم و تنها به شناخت عوامل و پديده‌ها بسنده نكرده، ضمن شناخت، به روابط بين آنها نيز اشاره نماييم.
    يكي از علل بررسي ايل مذكور آن است كه بختياريها از اصيل‌ترين و قديمي‌ترين اقوام ايراني محسوب گرديده، پرجمعيت‌ترين جامعة عشايري كشور نيز به شمار مي‌روند؛ جامعه‌اي كه در طول تاريخ بس طولاني خود، با جمعيت انبوه بر منطقه تسلط داشته، قادر به انتقال ويژگيهايي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي خود به ساكنان بخش‌هاي مجاور نيز بوده است ؛ به طوري كه بخش‌هايي از خوزستان ، لرستان ، اصفهان ، چهارمحال و بختياري و فارس كاملاً از ويژگيهاي فرهنگ بختياري برخوردار بوده ، متأثر از اقتصاد آنان هستند.
    ايل بختياري با تحولات سياسي و اقتصادي كشور، بويژه از 1340 به بعد، بنيانهاي اصيل اجتماعي و اقتصادي خود را از دست داده و امروزه پديدة يكجانشيني، اشتغال در صنايع نفتي جنوب، پراكنده شدن در شهرها و قصبات منطقه و مشكلات عديده ديگر، تشكيلات و ساختار ايلي و سنتي آن را تا حدودي از هم گسسته است.
    با شنيدن نام بختياري براي نخستين بار، اينطور استنباط مي‌شود كه قومي واحد از يك نژاد و فرهنگند، اما در عمل خواهيم ديد كه دقيقاً اينطور نيست و در بين آنان مردماني از اقوام ايراني، عرب و ترك نيز وجود دارند كه همگي در يك تشكيلات سياسي اجتماعي به نام بختياري، منسجم و متحد گرديده‌اند و نفوذ و توسعة فرهنگي و اقتصادي آنان در جنوب ايران، در بين چندين استان كشور گسترده شده است. پس اين مطلب مهم است كه منطقة بختياري يا حدود تحت قلمرو ايل بختياري هيچ رابطه‌اي با تقسيمات سياسي كشور، از جمله سطح استانها و مرز شهرستانها ندارد، بلكه بيشتر تابع مساعدت محيط طبيعي منطقه و ميزان نفوذ سياسي، اداري و اقتصادي بختياري‌هاست ، به طوري كه حتي بخش‌هايي از استان مركزي و شمال شرقي اصفهان ، نظير گلپايگان ، خوانسار، خمين ، محلات و كوهپاية اصفهان نيز تحت نفوذ بختياري‌ها بوده است كه البته امروزه به سبب تحليل قدرتهاي اجتماعي و كاهش مراتع و رواج پديدة يكجانشيني ، عملاً از حيطة نفوذ آنان خارج شده و فقط آثاري از گذشته به صورت بناها، سنگ قبرها، لهجه‌ها و ... باقي مانده است.
    حدود و وسعت . به طور كلي ، محدودة ايل بختياري در جنوب غربي كشور در بين دو سرزمين كوهستاني و مرتفع شمال و شرق چهارمحال و بختياري و لرستان و سرزمين جلگه‌اي گرمسيري مغرب و جنوب خوزستان و كهگيلويه و بويراحمد واقع شده است. به عبارتي، اين محدوده، از بلندترين نقطة قلل مرتفع، يعني زردكوه بختياري با بيش از 4500 متر و كوههاي اليگودرز با ارتفاعاتي بيش از 2500 متر شروع شده، به سمت غرب و جنوب تا جلگة پست و آبرفتي خوزستان ادامه مي‌يابد.
    طول و عرض جغرافيايي . چون محدودة مورد نظر ما بر تقسيمات سياسي استانها منطبق نيست سعي كرده‌ايم كه موقعيت جغرافيايي آن را در نقاطي كه امروزه حد گسترش بختياري‌ها به شمار مي‌رود در نظر بگيريم. از نظر عرض جغرافيايي بين مدارهاي 31 درجه و 16 دقيقه (رامهرمز) و 33 درجه و 22 دقيقه شمالي (اليگودرز) قرار دارد و تقريباً بيش از دو درجه و 6 دقيقة عرض شمالي را مي‌پوشاند. از نظر طول جغرافيايي بين نصف‌النهار 48 درجه و 50 دقيقه (شوشتر) و 51 درجه و 27 دقيقة شرقي (بروجن) قرار دارد. (اطلس كامل گيتاشناسي ؛ مؤسسه كارتوگرافي گيتاشناسي، مبحث ايران ، ج دهم ، 1368.)
    اين مطلب بيانگر آن است كه اين محدوده به صورت چهارگوشي است كه طول و عرض آن با اندكي اختلاف، تقريباً با هم برابر است و مسيرهاي كوچ، صرف نظر از مناطق دشوار كوهستاني و دره‌ها نسبتاً كوتاه و مناسب است و استقرار عشاير در بخش‌هاي مختلف، بين طوايف و مناطق يكجانشين، به طور يكنواخت‌تر و ساده‌تر انجام مي‌گيرد، بر خلاف مسير ايل قشقائي كه در كوچ از جنوب به شمال، بايد طي كنند.
    موقعيت نسبي . منطقة بختياري در دو محدودة مشخص و متفاوت با هم گسترده شده است : منطقة اول شامل شمال و شرق آن مي‌باشد كه ييلاق عشاير است و به طور كلي در محدودة زاگرس مياني از شمال غربي به جنوب شرقي در امتداد رشته كوههاي زاگرس كشيده شده است، به طوري كه ارتفاع اين منطقه از هزار متر در جنوب تا بيش از 4500 متر در شمال متغير است (زردكوه 4527 متر، اشترانكوه در لرستان 4328 متر). منطقة دوم، جلگة خوزستان است كه خاك بختياري به شمال شرق و مشرق اين جلگه محدود مي‌شود (بخش قشلاقي بختياري‌ها) . اين منطقه با حداقل ارتفاع (كمتر از نهصد متر) و نزديكي به حوضة گرم و خشك خليج فارس از مناطق شمالي تفكيك مي‌شود.
    به طور كلي، شمال و شرق سرزمين بختياري در محدودة ارتفاعات فشرده و چين‌خوردة زاگرس شمالي واقع است و تمام مسائل محيطي ، آب و هوايي و زيستي آن با وضعيت كوهستاني ارتباط كامل داشته، برعكس بخش جنوب و جنوب غربي آن در جلگة خوزستان واقع شده است و از نظر اكولوژيكي و پديده‌هاي زيستي از جمله رويش گياهي كاملاً متفاوت بوده، با وضعيت طبيعي منطقه گرم خوزستان و خليج فارس مرتبط است.
    تفاوتهاي فصلي بين اين دو محيط كه اختلافها و تضادهايي از نظر آب و هوايي، زمان رويش گياهان و منابع آب دارند موجب كوچ و جابجايي عشاير و دام آنان مي‌شود.
    حدود سرزمين بختياري. امروزه منطقه‌هاي اصلي سكونت بختياري‌ها در دو استان چهارمحال و بختياري و خوزستان نشان داده مي‌شود، اما حوزة نفوذ سياسي ، فرهنگي و اقتصادي آنان در خارج از اين استانها كاملاً مشهود است. به طور كلي ، منطقة سكونت ايل بختياري به اين مناطق محدود مي‌شود : از شمال به نجف‌آباد ، داران، اليگودرز؛ از مشرق به اصفهان ، شهرضا، بروجن ؛ از جنوب به سميرم ، لردگان و شمال استان كهگيلويه و بويراحمد و بالاخره از مغرب و جنوب غربي به شهرستان‌هاي مشرق خوزستان نظير رامهرمز، شوشتر و دزفول و مناطق بين آنها ـ اگر چه تا اهواز نيز گسترش دارد.
    وسعت . اگر چه تعيين مساحت واقعي منطقة بختياري با توجه به حدود گسترش آن در جهات مختلف كار ساده‌اي نيست توانسته‌ايم مساحت تقريبي آن را محاسبه كنيم. با در نظر گرفتن ناحية بين شوشتر و بروجن (منتهي‌اليه غرب و شرق منطقه) و رامهرمز و اليگودرز (منتهي‌اليه جنوب و شمال منطقه) مساحتي حدود 50626 كيلومتر مربع به دست مي‌آيد كه از اين مقدار 14870 كيلومتر مربع در استان چهارمحال و بختياري ؛ 6202 كيلومتر مربع در شهرستان ايذه ؛ 4313 كيلومتر مربع در شهرستان رامهرمز، 3538 كيلومتر مربع در شهرستان شوشتر؛ 6986 كيلومتر مربع در شهرستان مسجد سليمان ؛ 7976 كيلومتر مربع در شهرستان اليگودرز و 6741 كيلومتر مربع نيز بين شهرستانهاي استان اصفهان، شمال كهگيلويه و بويراحمد سردسير و دزفول واقع شده است. (اطلس كامل گيتاشناسي؛ مبحث ايران.) مطابق اين تقسيم‌بندي ، اينطور استنتاج مي‌شود كه از نظر وسعت تفاوت مهمي بين ييلاق و قشلاق بختياري مشاهده نمي‌شود و اين خود نشان‌دهندة وضعيت خوب و مرغوب بودن مراتع در قشلاق است؛ زيرا معمولاً در ايران مناطق قشلاقي به سبب رطوبت كمتر، فقر پوشش گياهي و خشكسالي‌هاي متعدد، نسبت به مناطق ييلاقي از نظر مرتع محدوديت بيشتري دارد و معمولاً قشلاق بايد وسيعتر از ييلاق باشد، نظير قشلاق قشقائيها كه دو برابر ييلاق آنان است يا قشلاق عشاير كرمان، البرز جنوبي و خراسان . در مورد بختياري‌ها تقريباً موازنه‌اي بين حدود مراتع قشلاقي و ييلاقي وجود دارد كه خود حاكي از پوشش گياهي مناسب و كافي در دو منطقه است. اما بايد توجه داشت كه امروزه مناطقي كه عملاً تحت نفوذ و استقرار عشاير بختياري است بمراتب كمتر از محدوده‌هاي مذكور وسعت دارد، به طوري كه وسعت مناطق تحت نفوذ در ييلاق ده هزار و در قشلاق دوازده هزار كيلومتر مربع در نظر گرفته شده است كه بر مناطق و مراكز اصلي بختياري‌ها منطبق است ؛ در حالي كه دامنة نفوذ آنان تا مساحتي حدود دو برابر ارقام فوق (بيش از پنجاه هزار كيلومتر مربع) تعيين مي‌شود.

    ژئومورفولوژي:
    ژئومورفولوژي ييلاق . منطقة ييلاق بختياري‌ها كوهستاني است. اين منطقه در محدودة چين‌خوردگي زاگرس واقع بوده، بسيار نامنظم و بر خلاف منطقة گرمسير خوزستان داراي پستي و بلنديهاي فراواني است. رسوبات اين كوهها به دوران سوم زمين‌شناسي مربوط است بويژه آهك و كنگلو‌مراي بخيتاري كه در دوران سوم چين‌خورده است. مرتفع‌ترين كوههاي زاگرس در اين قسمت واقع است از جمله زردكوه به ارتفاع 4527 متر كه سراسر طول سال پوشيده از برف است و سبز كوه به ارتفاع 3900 متر در شهرستان بروجن كه از مهمترين ارتفاعات منطقه به شمار مي‌رود و با كوههاي بزكوه، سفيدكوه، كاركنان، منگشت و مالدران و كوه بريك در سطح استان چهارمحال و بختياري و ارتفاعاتي در استان لرستان، مانند كوههاي اليگودرز، ملاوي، اشتركوه و كوههاي نجف‌آباد كه بيش از 2500 متر ارتفاع دارد مجموعة فشرده و مرتفعي را در سطح منطقة ييلاقي بختياري‌ها به وجود آورده است. جهت اين ارتفاعات بر جهت عمومي رشته كوه زاگرس منطبق است كه از شمال غرب به جنوب شرق امتداد دارد. اين كوههاي جوان كه به آخرين دورة كوه‌زايي مربوط است ، به سبب نظمي كه در قرارگيري ناوديس‌هاوتاقديس ها (به صورت موازي) دارد داراي نوعي وحدت جغرافيايي است. كلية شبكه آبگير دايمي و غني رودخانه‌اي نظير كارون كه حيات اقتصادي استان‌هاي مجاور بويژه خوزستان را تضمين مي‌كند در اين منطقه است.


      دانلود
    برچسب ها: سرزمين ايل بختياري
  

دسترسی سریع

دسته بندی ها

به ما اعتماد کنید

تمامي كالاها و خدمات اين فروشگاه، حسب مورد داراي مجوزهاي لازم از مراجع مربوطه مي‌باشند و فعاليت‌هاي اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران است.
این سایت در ستاد ساماندهی ثبت شده است.

درباره ما

فروش اینترنتی فایل های قابل دانلود، پروژه، مقاله، و....
در صورتی که نیاز به راهنمایی دارید، صفحه راهنمای سایت را مطالعه فرمایید.

تمام حقوق این سایت محفوظ است. کپی برداری پیگرد قانونی دارد.
طراحی سایت: وبتینا