نقش اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری - 131 صفحه

مقدمه:در دوره‌هاي گذشته به طور سنتي جغرافياي شهري از موقع، موضع، وسعت، شكل، كاركرد، مورفولوژي و سازمان‌هاي داخلي شهرها بحث مي‌كرد. اما به موازات توسعه شهرها، افزايش جمعيت شهرهاي بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پيچيده اجتماعي- اقتصادي در داخل شهرها، ورود ش...

دسته بندی: علوم انسانی » جغرافیا

تعداد مشاهده: 1189 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:.rar

فرمت فایل اصلی: doc

تعداد صفحات: 131

حجم فایل:142 کیلوبایت

  پرداخت و دانلود  قیمت: 8,990 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.
0 0 گزارش
  • مقدمه:
    در دوره‌هاي گذشته به طور سنتي جغرافياي شهري از موقع، موضع، وسعت، شكل، كاركرد، مورفولوژي و سازمان‌هاي داخلي شهرها بحث مي‌كرد. اما به موازات توسعه شهرها، افزايش جمعيت شهرهاي بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پيچيده اجتماعي- اقتصادي در داخل شهرها، ورود شهرهاي بزرگ جهان سوم به سيستم اقتصادي جهاني ابعاد تازه‌اي در جغرافياي شهري به وجود آمد و تحليل دقيق سياسي و اجتماعي را در قلمرو جغرافياي شهري سبب گرديد.
    امروزه جمعيت‌يابي شديد شهرها به همراه مسائل اجتماعي- اقتصادي آنها شكل كاملاً تازه‌اي از شهر، شهرنشيني و شهرگرايي به وجود آورده است، از اين رو امروزه، در بررسي‌هاي جغرافيايي شهرها، از ايدئولوژي حاكم بر شهرها، تحليل تصميمات حكومتي در ارتباط با خلق فضاي فيزيكي و اجتماعي شهرها وابستگي به اقتصاد جهاني براي بررسي مسائل مهم شهرهاي جهان سوم، عدالت اجتماعي، كيفيت دسترسي مردم شهرها به نيازهاي اساسي، مكان‌گزيني همه سازمان‌ها و تأسيسات شهري نظير كارخانه‌ها، پارك‌ها، بيمارستان‌ها، مناطق مسكوني، مناطق تجاري و صنعتي، مناطق فرهنگي، فرودگاه‌ها و ترمينال‌هاي مسافربري، مدارس، درمانگاه‌ها، منطقه گذران اوقات فراغت، حوزه‌هاي اجتماعي، علل دو قطبي شدن جهان سوم و ده‌ها موضوع شهري در ارتباط با فضاي شهري سخن به ميان مي‌آيد. از اين رو، جهت‌گيري جغرافياي شهري، براي ورود به قلمروهاي تازه، كاملاً با اقتصاد سياسي،و نظام‌هاي حكومتي پيوند مي‌خورد.
    تا نيمه اول قرن بيستم به سبب افزايش جمعيت شهرها، ايجاد شهركهاي جديد با 5000 نفر جمعيت و حداكثر تا 40000 نفر لازم مي‌نمود؛ اما هم‌اكنون شهركهاي اقماري شهرهاي بزرگ در حدود 250000 نفر و حتي گاهي تا 400000 نفر را در خود جاي مي‌دهند. در نتيجه بر خلاف سابق كه مكان‌هاي شهري در برابر مكان‌هاي روستايي قرار مي‌گرفت، امروزه سيستم‌هاي شهري به صورت حوزه‌هاي مادر شهري منطقه شهرنشين، مجموعه‌هاي شهري و بالاخره به شكل مگالاپليس ظاهر مي‌شوند كه در تمام آنها مادر شهرها، شهرهاي بزرگ، شهرهاي مياني، شهركها و روستاها، در داخل مجموعه‌ها و سيستم‌هاي سلسله مراتبي قرار مي‌گيرند و يك واحد منسجم و به هم پيوسته شهري را تشكيل مي‌دهند كه از شرايط سيستمي تأثير مي‌پذيرند و برخوردي سيستمي مي‌طلبند. اين سيستم شهري و سلسله مراتبي نه تنها به ناحيه جغرافيايي شهر سامان مي‌دهد بلكه در جهان سوم از سيستم‌هاي مادر شهرهاي جهاني شديداً نيرو مي‌گيرند؛ پس امروزه در جغرافياي شهري، درباره شهرها با توجه به ناحيه شهر و رابطه آن با ديگر نواحي جغرافيايي جهان مطالعه مي‌گردد و ابعاد جغرافياي شهري با سياستهاي جهاني و ناحيه‌اي پيوند داده مي‌شود.در جغرافياي شهري سنتي، روي شرايط طبيعي، موقع و يا تنها به مورفولوژي شهرها تأكيد مي‌شد. امروزه در جغرافياي شهري، از شرايط فيزيكي حاكم بر شهرها دور مي‌شود و به جاي آن، همه پديده‌هاي شهري ذر ارتباط با ايدئولوژي اهداف نظام‌هاي حكومتي، شرايط اجتماعي و اقتصادي مورد مطالعه قرار مي‌گيرد، زيرا محيط ساخته شده شهري و ساخت فضايي از سياست نظام‌هاي حكومتي منشأ مي‌گيرد و گروه‌هاي انساني و فعاليت‌هاي اجتماعي- اقتصادي آنها را در نقاط معين شهري جاي مي‌دهد. به سخن روشن، در زمان ما، اين ساخت طبيعت شهر نيست كه ساخت داخلي شهرها و مورفولوژي آنها را شكل مي‌دهد بلكه اين شرايط داخلي داخلي شهرها متأثر از ارزش‌هاي اجتماعي- اقتصادي نظام حاكم بر كشورها است كه كيفيت كاربري زمين و سياستهاي برنامه‌ريزي شهري را تعين مي‌كند. از اين رو جغرافياي شهري جديد، با تحليل ارزش‌هاي اجتماعي- اقتصادي كشورها، ساخت فضايي شهرها را بررسي مي‌كند، و در نهايت ملاحظه مي‌شود كه ارزش‌هاي اجتماعي، متأثر از تفاوت‌هاي فرهنگي، مورفولوژي شهري و شرايط زندگي در شهرهاي بزرگ را به شكل‌هاي گوناگون سامان مي‌دهد. مورفولوژي شهر همواره با كاركرد آن پيوند محكمي دارد. انتقال صنايع از بخش‌هاي مركزي شهرها به فضاهاي بيروني و حومه‌ها مي‌توانند فعاليت و كاركرد كتابخانه‌ها، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و بيمارستان‌ها را را افزايش دهد و به همراه آن مورفولوژي بخش مركزي شهرهاي بزرگ نيز دچار دگرگوني شود. اين نتيجه به دست مي‌آيد كه در زمان ما تغييرات اجتماعي و اقتصادي سريعتر از تغييرات فيزيكي صورت مي‌گيرد و محيط زيست انساني نه از تغييرات فيزيكي بلكه از تغييرات اجتماعي تأثير فوري مي‌پذيرد. مطالعه و تحليل اين تغييرات اجتماعي- اقتصادي در ارتباط با ساخت فضايي شهر مورد تأكيد جغرافياي شهري مي‌باشد. از اين رو امروزه در جغرافياي شهري، مفاهيم رشد و توسعه شهر به عنوان فرآيند اجتماعي و سياسي بيش از ساير موضوعات بررسي و مطالعه مي‌شود.
    بیان مسئله
    تعاريف مختلفي در رابطه با جغرافياي شهري بيان شده است كه به ذكر چند مورد از آنها مي‌پردازيم:
    1- جغرافياي شهري روي نظام فضايي و موقع شهر تأكيد دارد و نظير ساير شاخه‌هاي علم جغرافيا، علل پراكندگي مكان‌هاي شهري، تشابهات و تناقضات اجتماعي- اقتصادي ميان آنها را در ارتباط با شرايط مكاني مطالعه مي‌كند.
    بر اساس تعريف فوق، جغرافياي شهري موارد زير را تأكيد مي‌نمايد:
    -نظام داخلي شهرها و ماهيت الگوها به ويژه كاربري زمين و حوزه‌هاي اجتماعي در شهرها.
    -بررسي روند اين الگوها و شكل‌گيري آنها در طول زمان
    2- جغرافياي شهري درباره الگوهاي فضايي پديده‌هاي شهري، از نظر پراكندگي فضايي و نيز تأثير متقابل فضايي آنها مطالعه كرده و همچنين روندها را در داخل شهرها بررسي مي‌كند.
    3- جغرافياي شهري، مطالعه جغرافيايي از شهرنشيني و حوزه‌هاي شهري است. در واقع، در جغرافياي شهري، در يك طرف جغرافياي سيستماتيك (نظام يافته) و در سمت ديگر جغرافياي ناحيه‌اي قرار مي‌گيرد. پايگاه جغرافياي شهري ميان اين دو شاخه اصلي جغرافيا قرار دارد.
    جنبه‌هاي فضايي توسعه شهري از دو ديدگاه بررسي مي‌شود:
    الف- درون شهري:در اين قسمت، شهر به عنوان يك پديده مجزا و منفك در سيستم سكونتگاهي مطالعه مي‌شود كه مباحثي مثل: كيفيت كاربري زمين، مورفولوژي شهري و كاركرد شهر از آن جمله است.
    ب- برون شهري يا تأثيرات متقابل فضايي يك حوزه شهري در حوزه شهري ديگر:در اينجا تأثيرات مادر شهرهاي جهاني در مادر شهرهاي ملي، ناحيه‌اي و تأثيرات شهر مسلط به ساير شهرها و نواحي كشور و وابستگي فضايي شهر و ناحيه مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
    مفهوم پراكندگي فضايي در جغرافياي شهري:
    مفهوم آن شكل‌گيري پديده‌هاي شهري در سطوح خطي، شبكه‌اي، سطحي و نظاير آن مي‌باشد و در آن تأثير متقابل فضايي، آمد و شد روزانه از محل كار به مركز خريد، جابجايي محله مسكوني و مسكن در داخل شهرها و موضوعاتي از اين قبيل بررسي مي‌شود.
    قلمروهاي جغرافياي شهري:شهرنشيني و شهرگرايي، سكونتگاه‌هاي انساني را شكل دوباره مي‌بخشد.شهرنشيني علت و محصول تغييرات مهمي است كه از پراكندگي جغرافيايي مردم و فعاليت‌هاي اجتماعي- اقتصادي آنها در مكان ويژه‌اي به وجود مي‌آيد. شايد بتوان پديده شهر و شهرنشيني را بدين شرح مورد بررسي قرار داد:
    1- شهرنشيني به منزله تسلط امر تراكم در همه سازمان‌ها، مؤسسات، واحدهاي مسكوني و افزايش جمعيت مكان‌هاي ويژه.
    2- شهر به عنوان كانون اصلي عرضه خدمات به جمعيت متراكم در شهر و منطقه نفوذ آن.
    3- شهر به عنوان تمركز فعاليت‌هاي اقتصادي غير كشاورزي در سكونتگاه‌هاي انساني.
    4- شهرنشيني به عنوان تسلط شيوه خاص زندگي و بيانگر سير مدنيت و تمدن جوامع انساني.
    بدون شك، هيچ شاخه علمي، مثل جغرافيا، اين چنين گسترده با شهر و زندگي شهري برخورد نمي‌كند.یکی از مسائلی که در جغرافیای شهری مد نظر است اقتصاد سیاسی است . اقتصاد سیاسی یک روش مطالعه علمی درباره پدیده‌های اجتماعی است. این رهیافت بر وجود ارتباط میان مولفه‌های سیاسی و اقتصادی در شکل دادن به پدیده‌های اجتماعی مبتنی است. به همین دلیل اگرچه اغلب زیرمجموعه علم اقتصاد دانسته می‌شود، باید آن را چیزی فراتر از علم اقتصاد محض دانست؛ اقتصاد سیاسی Political Economy یا به شکل اختصاری PE است، اما علم اقتصاد Economics. مثلاً برای تحلیل رفتار انتخاباتی طبقات مختلف به منافع اقتصادی آن طبقات رجوع می‌شود و یا تأثیر اقتصادی یک تصمیم گیری سیاسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
    اقتصاد سیاسی شاخه‌ای است از علوم اجتماعی که قوانین مربوط به تولید و توزیع درآمد و ثروت و اثرات آنرا در مراحل مختلف رشد و توسعه جامعه بشری مورد بررسی قرار می‌دهد. اغلب مباحثی که امروزه در علم اقتصاد مورد بررسی قرار می‌گیرد، در گذشته در قلمرو اقتصاد سیاسی بطور پراکنده مطرح می‌شده‌است. نخستین بار، اصطلاح اقتصاد سیاسی توسط پیروان مکتب مرکانتیلیسم (سوداگری) عنوان گردید و سپس مورد بحث علمای کلاسیک اقتصاد نظیر پتی .و کنه آدام اسمیت ، دیوید ریکاردو . و سی. قرار گرفت..
    اقتصاد سیاسی تحلیل فنی اقتصاد مدرن برای توجه کردن به اهمیت سیاست‌ها برای اقتصاد است.بنابراین محقق در پی بررسی نقش اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری است .
    اهدف پژوهش
    هدف کلی :
    بررسی نقش اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری
    اهداف جزئی:
    بررسی اقتصاد سیاسی در توسعه شهری پایدار
    بررسی اقتصاد سیاسی در شهر سازی
    بررسی تاثیر اقتصاد سیاسی بر سیاست های عدالت محور
    اهمیت و ضروت پژوهش
    شهرها همانگونه که یک پدیده اجتماعی، جغرافیای ، فرهنگی و اقتصادی هستند یک پدیده سیاسی مهم نیز هستند. یعنی شکلگیری شهر ،توسعه شهر ضمن اینکه متاثر از نتایج تصمیم گیری های عمدتا سیاسی سیاستگذاران شامل وزارت شهرسازی ،شهرداری ، مقام ولایت و نهاد ریاست جمهوری است. خود پدیده یعنی شهر پیامدهای فوق العاده ای در سیاست ملی ،منطقه ای و حتی جهانی دارد. شهرها بعنوان یک پدیده مدرن معرف جایگاه و نقش ملتها در روند توسعه روابط بین المللی است بدین معنی که امروزه با شهرها به عنوان عامل اصلی تعاملات اقتصادی ،فرهنگی ،سیاسی و اجتماعی ملتها و جوامع مطرح هستند .بخصوص با توجه به توسعه روند جهانی شدن و کم رنگ شدن نقش دولتها و مرزهای سیاسی در تعاملات بین المللی و منطقه ای و حتی درون ملی این شهرها و نهادهای درون شهری شرکت های بزرگ و چند ملیتی –سازمانهای بزرگ ملی و فراملی درون شهرها هستند که نقش رابطه دهنده بین جوامع و ملتها را ایفا می نمایند از این منظر سیاست شهری بعنوان محور ساماندهی شهرها و نهادهای درون ان می تواند در بسی موارد نقش محوری و اصلی را در روابط بین ملتها و دولتها در سطوح ملی ، منطقه ای و فرامنطقه ای بوجود اورد.(دیپلماسی شهری)
    شهر مهمترین عنصر جغرافیایی در درون کشور است که در تحولات سیاس نقش آفرینی موثر دارد و نظام بین الملل ،منطقه و کشور را متاثر خواهد نمود. در این تحولات مدیریت سیاسی شهر (جغرافیای سیاس شهر) که وظیفه ساماندهی فضای شهر را به عهده دارد نقش اساسی را در شکل دهی تحولات آگاهانه یا نا آگاهانه خواهد داشت.
    این تاثیرات عبارتند از :
    1- شکل گیری حفره های سیاسی اقتصادی ،فرهنگی و اجتماعی در درون شهرهای بزرگ به علت سیاست های نامناسب شهری
    2- عدم توجه به ساماندهی امنیت شهری با توجه به گروههای قومی ،نژادی،فرهنگی . زبانی و ترتیب اسکان و استقرار مکانی انها در مرکز یا حاشیه شهر
    3- برنامه ریزی برای الگوی مناسب شهری که شهرهای بزرگ کشور بصورت طبیعی به عنوان الگوی مناسب شهر نشینی و شهرسازی در روند توسعه شهری در سارسر کشور و حتی منطقه مطرح خواهد شد.از همه مهمتر توجه به جغرافیای سیاسی بزرگ شهرها است که چگونه این شهرها به نحو اعلی تر نقش موثر خود را در سیاست شهری در الگو سازی نظام شهری و در روابط بین ملتها و دولتها ابفا می نماید.در واقع شهرهای بزرگ و نظام شهری در هر کشور معرف جایگاه شان و حیثیت اجتماعی ،فرهنگی و سیاسی یک ملت در نظام منطقه ای و بین المللی است از این رو توجه به جغرافیای سیاسی شهر که در کل رابطه بین شهر و سیاست را از دو منظر مورد توجه قرار می دهد فوق العاده مهم به نظر می رسد. بخصوص که وزارت انکشاف شهری به وزارت امور شهرسازی تغییر نام و ماهیت داده است. هر چند این تغییر به حق و مناسب و شایسته بوده است اما متاسفانه متناسب با ان، ذهنیت مقامات ارشد وزارت در مورد اهمیت نقش مدیدریت شهری و سیاست شهری در الگوهای جدید شهر نشینی و شهرسازی مورد تغییر نیافته است.این وزارت در تعریف جدید سه کار ویژه را پی گیری می نماید.
    تعاریف نظری متغیر ها

    اقتصاد سیاسی:عبارتست از علم قوانین تولید و توزیع نعمات مادی در مراحل مختلف تکامل جامعه انسانی. به تدریج با رشد جامعه و مناسبات اجتماعی و اقتصادی اهمیت علم اقتصاد نیز بیشتر شد




    برچسب ها: نقش اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری
  

به ما اعتماد کنید

تمامي كالاها و خدمات اين فروشگاه، حسب مورد داراي مجوزهاي لازم از مراجع مربوطه مي‌باشند و فعاليت‌هاي اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران است.
این سایت در ستاد ساماندهی ثبت شده است.

درباره ما

فروش اینترنتی فایل های قابل دانلود، پروژه، مقاله، و....
در صورتی که نیاز به راهنمایی دارید، صفحه راهنمای سایت را مطالعه فرمایید.

تمام حقوق این سایت محفوظ است. کپی برداری پیگرد قانونی دارد.
طراحی سایت: وبتینا