معرفی پرسشنامه
پرسشنامه استاندارد سبک رهبری کلارک 2002
پرسشنامه سبک رهبری توسط کلارک (2002) به منظور سنجش سبک رهبری افراد طراحی و تدوین شده است. این پرسشنامه دارای 30 سوال و سه مولفه سبک رهبری خودکامه، دموکرات و واگذار کننده می باشد و بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت با سوالاتی مانند (من در محل کار با گروهم این قدرت را دارم که تصمیم نهایی را بگیرم.) به سنجش سبک رهبری می پردازد.
تعریف عملیاتی متغیر پرسشنامه
سبک رهبری: سبک رهبری عبارتست از الگوهای رفتاری که رهبر به هنگام هدایت کردن فعالیت های دیگران از خود نشان می دهد .
تعریف عملیاتی متغیر پرسشنامه
در این تحقیق منظور از سبک رهبری نمره ای است که پاسخ دهندگان به سوالات 30 گویه ای پرسشنامه سبک رهبری می دهند.
مولفه های پرسشنامه و پرسشنامه
توزيع سوالات پرسشنامه
ابعاد پرسشنامه تعداد سوالها شماره سوالها
سبک رهبری خودکامه 10 ۱، ۴، ۷، ۱۰، ۱۳، ۱۶، ۱۹، ۲۲، ۲۵، ۲۸
سبک رهبری دموکرات 10 ۲، ۵، ۸، ۱۱، ۱۴، ۱۷، ۲۰، ۲۳، ۲۶، ۲۹
سبک رهبری واگذار کننده 10 ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱، ۲۴، ۲۷،۳۰
رديف لطفاً ميزان موافقت يا مخالفت خود را با هر کدام از موارد زير با علامت ضربدر مشخص کنيد. تقریبا همیشه معمولا گاهی اوقات به ندرت تقریبا هرگز
1 من در محل کار با گروهم این قدرت را دارم که تصمیم نهایی را بگیرم. 5 4 3 2 1
2 هنگامی که لازم است تصمیمی گرفته شود یک یا دو تن از کارکنان را در تصمیم گیری در رابطه با آنچه باید انجام شود و نحوه انجام آن دخالت می دهم، با این حال اختیار اخذ تصمیم نهایی با خودم است. 5 4 3 2 1
3 من و کارکنانم همیشه در هنگام اخذ تصمیمات مهم رای گیری می کنم. 5 4 3 2 1
4 من پیشنهاد کارکنانم را در نظر نمی گیرم زیرا برای آنها وقت ندارم. 5 4 3 2 1
5 من نظرات کارکنان را جویا می شوم و در طرح ها و برنامه های آینده تاثیر می دهم. 5 4 3 2 1
6 در محل کار یا گروه من برای اینکه تصمیمی قطعی شود باید اکثریت یا همه افراد با آن موافق باشند. 5 4 3 2 1
7 من به کارکنانم می گویم که چه کاری و چگونه باید انجام شود. 5 4 3 2 1
8 هنگامی که کارها درست پیش نمی رود و لازم است راهکاری برای پیشبرد یک طرح یا برنامه ایجاد کنم کارکنان را در یک نشست جمع می کنم تا از نظرات آنها استفاده کنم. 5 4 3 2 1
9 من برای انتشار اطلاعات از ایمیل، یادداشت یا پست صوتی استفاده می کنم و به ندرت نشست برگزار می شود، آنگاه کارکنانم موظفند که بر اساس آن اطلاعات عمل کنند. 5 4 3 2 1
10 وقتی کسی اشتباهی می کند به او می گویم که دیگر هرگز آن را تکرار نکند و آن را یادداشت می کنم. 5 4 3 2 1
11 من در پی ایجاد شرایطی هستم که در آن کارکنان مالکیت پروژه را به عهده بگیرند، من به آنها اجازه می دهم که در روند تصمیم گیری مشارکت کنند. 5 4 3 2 1
12 من به کارکنان اجازه می دهم که تعیین کنند چه کارهایی و چگونه باید انجام شود. 5 4 3 2 1
13 کارکنان جدید اجازه دخالت در تصمیم گیری ها را ندارند مگر اینکه تصمیماتشان ابتدا مورد موافقت قرار بگیرد. 5 4 3 2 1
14 من دیدگاه کارکنانم را در رابطه با آینده کارشان می پرسم و از نظرات آنها در جای مناسب استفاده می کنم. 5 4 3 2 1
15 کارکنانم بیشتر از من در مورد کارهایشان اطلاعات دارند به همین خاطر می گذارم برای پیشبرد کارشان خودشان تصمیم بگیرم. 5 4 3 2 1
16 وقتی کاری به درستی انجام نشود به کارکنان می گویم که روال کار درست نیست و روش دیگری را جایگزین آن می کنم. 5 4 3 2 1
17 من به کارکنانم اجازه می دهم که با راهنمایی من اولویت ها را تنظیم کنند. 5 4 3 2 1
18 من کارها را به افراد واگذار می کنم تا یک روال یا روند کاری جدید به اجرا درآید. 5 4 3 2 1
19 من کارکنانم را به دقت تحت نظر دارم تا اطمینان پیدا کنم که به درستی عمل می کنند. 5 4 3 2 1
20 وقتی در زیمنه انتظارات نقش ها اختلاف وجود دارد با افراد کار می کنم تا اختلافات حل شود. 5 4 3 2 1
21 هر فرد مسئول مشخص کردن کار خود است. 5 4 3 2 1
22 من قدرتی را که به واسطه موقعیت ریاست من نسبت به زیردستانم به دست می آید، دوست دارم. 5 4 3 2 1
23 من دوست دارم از قدرت ریاستم برای کمک به رشد زیردستانم استفاده کنم. 5 4 3 2 1
24 من دوست دارم قدرت ریاست را با کارکنانم تقسیم کنم. 5 4 3 2 1
25 کارکنان باید راهنمایی شوند و یا تنبیه و تهدید شوند تا در جهت دستیابی به اهداف سازمانی تلاش کنند. 5 4 3 2 1
26 اگر کارکنان نسبت به اهداف متعهد باشند خودشان در مسیر رسیدن به آنها قرار می گیرند. 5 4 3 2 1
27 کارکنان حق دارند اهداف سازمانی خودشان را تعیین کنند. 5 4 3 2 1
28 کارکنان عمدتا به دنبال امنیت شغلی هستند. 5 4 3 2 1
29 کارکنان می دانند که چگونه از خلاقیت و مهارت خود برای حل مسائل سازمانی بهره بگیرند. 5 4 3 2 1
30 من به کارکنانم اجازه می دهم که خودشان با نظارت اندک من کارهایشان را پیش بگیرند. 5 4 3 2 1
تحلیل بر اساس مولفه های پرسشنامه
به این ترتیب که ابتدا پرسشنامه¬ها را بین جامعه خود تقسیم و پس از تکمیل پرسشنامه¬ها داده ها را وارد نرم افزار اس پی اس اس کنید. البته قبل از وارد کردن داده ها شما باید پرسشنامه را در نرم افزار اس پی اس اس تعریف کنید و سپس شروع به وارد کردن داده ها کنید.
چگونگی کار را برای شفافیت بیشتر به صورت مرحله به مرحله توضیح می دهیم
مرحله اول. وارد کردن اطلاعات تمامی سوالات پرسشنامه ( دقت کنید که شما باید بر اساس طیف لیکرت عمل کنید .
مرحله دوم. پس از وارد کردن داده های همه سوالات، سوالات مربوط به هر مولفه را کمپیوت(compute) کنید. مثلا اگر مولفه اول X و سوالات آن 1 تا 7 است شما باید سوالات 1 تا 7 را compute کنید تا مولفه x ایجاد شود.
به همین ترتیب همه مولفه ها را ایجاد کنید و پس از این کار در نهایت شما باید همه مولفه ها که ایجاد کردید را با هم compute کنید تا این بار متغیر اصلی تحقیق به وجود بیاید که به طور مثال متغیر مدیریت دانش یا ... است.
مرحله سوم. حالا شما هم مولفه¬ها را به وجود آورده اید و هم متغیر اصلی تحقیق را؛ حالا می توانید از گرینه آنالیز هر آزمونی که می خواهید برای این پرسشنامه( متغیر) بگیرید.
مثلا می توانید آزمون توصیفی( میانگین، انحراف استاندارد، واریانس) یا می توانید آزمون همبستگی را با یک متغیر دیگر بگیرید.
نمره گذاری پرسشنامه:
تقریبا همیشه معمولا گاهی اوقات به ندرت تقریبا هرگز
5 4 3 2 1
در جای خالی زیر نمره مربوط به هر عبارت را مشخص کنید. مثلا اگر در مورد جمله شماره 1 عدد 3(گاهی اوقات) را علامت زده اید، جلوی شماره 1 در جدول عدد 3 را قرار دهید. وقتی که جای خالی مربوط به هر عبارت را وارد کردید اعداد هر ستون را با هم جمع کنید.
نمره عبارت نمره عبارت نمره عبارت
3 2 1
6 5 4
9 8 7
12 11 10
15 14 13
18 17 16
21 20 19
24 23 22
27 26 25
30 29 28
جمع جمع جمع
واگذار کننده/
غیر دستوری دموکرات/ مشارکتی خودکامه/ دستوری
کمترین نمره ممکن برای هر ستون 10 و بالاترین 50 است. ستونی که بالاترین نمره در آن کسب شده نشان دهنده سبک رهبری معمول است. پایین ترین نمره کل نشان دهنده سبکی است که کمتر از همه به کار گرفته شده است. اگر پایین ترین نمره 20 یا کمتر از آن باشد به خوبی نشان می دهد که معمولا از این شیوه رهبری استفاده نمی شود. در صورتی که دو نمره کل به هم نزدیک یا برابر باشند احتمالا فرد در محله تغییر شخصی یا شغلی است مگر اینکه در دو سبک دموکراتیک و واگذارنده / آزادی دهنده نزدیک باشد که در صورت سبک رهبری فرد واگذارنده در نظر گرفته می شود. اگر نمره کل در هر 3 ستون اندکی با هم تفاوت دارد می تواند نشانگر این باشد که فرد درک روشنی از سبک رهبری مورد استفاده خود ندارد یا اینکه به تازگی ریاست گروهی را به عهده گرفته است و در حال امتحان کردن سبک ها برای یافتن سبک مناسب است.همچنین ممکن است فرد در هنگام پاسخگویی به پرسشنامه موقعیت های متفاوتی را در ذهن داشته باشد.
روایی و پایایی پرسشنامه
روایی ابزار جمع آوری داده ها
اعتبار یا روایی با این مسئله سر و کار دارد که یک ابزار اندازه گیری تا چه حد چیزی را اندازه می گیرد که ما فکر می کنیم( سرمد و همکاران،1390). در پروژهش سعیدی پور (1397) روایی محتوایی و صوری و ملاکی این پرسشنامه مناسب ارزیابی شده است.
پایایی ابزارهای جمع آوری داده ها
قابلیت اعتماد یا پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در اندازه گیری هر آنچه اندازه می گیرد یعنی اینکه ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد( سرمد و همکاران،1390). ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه شده در پژوهش سعیدی پور (1397) براي این پرسشنامه بالای 7/0 برآورد شد.
ضريب پايايي پرسشنامه
پرسشنامه ضريب پايايي (آلفای کرونباخ)
سبک رهبری 76/0
منابع:
سرمد، زهره، حجازی، الهه و عباس بازرگان (1390). روش تحقیق در علوم رفتاری، انتشارات آگاه.
سعیدی پور, بهمن. (1397). نقش سبکهای رهبری، فرهنگ سازمانی و اعتماد سازمانی بر سکوت سازمانی مطالعه موردی: دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه، نشریه پژوهش در نظام های آموزشی، 12: 468-453.
Clark, D. (2002). Leadership Style Survey: Emergency Field Coordination Training.
برچسب ها:
سبک رهبری کلارک