فصـل اول
مقدمه:
در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی همین بس که تمامی ادیان آسمان و رجال بزرگ تاریخ بشری از طریق کتاب جاودانه مانده اند و روابط فرهنگی جامعه بشری نیز از کوشش کتاب و مبادلات فرهنگی تقویت شده است. هنگامی که تلویزیون در سال 1950 در سطوح مختلف جامعه مورد استفاده قرار گرفت بسیاری از اندیشمندان نگران آن شدند که مبادا این جعبه جادویی جایگزین کتاب و مطالعه شود و افراد مصرف کنندگان متصل برنامه های سرگرم کننده تلویزیون شوند و نتوانند موجبات سرگرمی خود را به تنهایی و در ارتباط با دیگران فراهم کنند ...
برخی از اندیشمندان اجتماعی معتقدند که تلویزیون تاثیری کمی داشته است و برخی دیگر معتقدند که وضع به همین منوال می باشد.
خانم هیلوا ،هیلواین که در مورد تلویزین و تاثیر آن بر کودکان تحقیق می کند ،حدود 25 سال پیش چنین نوشت : ما اکنون متوجه شده ایم که کودکان نه فقط در مواقع به خصوص بلکه به طور دائم و روز افزونی کمتر مجله می خوانند و بسیار کم به رادیو گوش می دهند . و به ندرت به سینما می روند .نتیجه اینکه تلویزیون آن دسته از نیازهای کودک را که قبلا از طریق دیگر بر آورده می شد را به وسیله خود در آورده است . با این همه تاثیر این متغیر به همه افراد و خانواده ها یکسان نبوده و نیست و می توان آن را یک متغیر نسبی نامید و میزان آن بستگی به طبقه ،نوع خانواده ،سلیقه های کودک ،نوع تربیت ،برنامه های درسی و سایر عوامل دارد.
امروزه تلویزیون در میان رسانه ها از همه نوع آسانتر بوده و نه تنها برنامه های مربوطه به نوجوانان بلکه درصد قابل توجهی از بزرگسالان نیز نیازهای علمی ،آموزشی ،خبری ،بهداشتی پزشکی ،گزارش و غیره خود را با آن مرتفع می کنند.
مدت زمانی که مردم به این رسانه اختصاص می دهند و نحوه و علت انجام این کار روشنگر نگرانیهای عملی و اخلاقی بسیاری است که تلویزیون را احاطه کرده است .این خصیصه به طور فزاینده ای موجب نگرانی در کشورهای توسعه یافته و از آن بیشتر در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران شده است. در مورد این جعبه جادویی انتقادات و مباحث بسیاری به راه افتاده است ،لیکن به عنوان بیننده به نظر میرسد که در مقابل ساعتی که صرف آن میکنیم چیز چندانی دستگیر قشر جوانان و نوجوانان نمی شود .تلویزیون همچنین خود یک صنعت مهم است و در اغلب کشورها یک رسانه تبلیغاتی عمده به شمار می آید و پیش از آنکه برنامه های مفید به کودکان ارائه دهد در خدمت تبلیغات قرار می گیرد.
در دو دهه اخیر از نظر بازرگانی و سیاسی توجه بسیار زیادی به تلویزیون شده است ،علاقه مندی فزاینده نسبت به نیرو های بازار و مقررات متحول اغلب به این نکته اشاره دارند که بودجه تلویزیون باید به گونه ای فزاینده از طریق تبلیغات تامین شود. چنانچه در ایالات متحده امریکا مرسوم شده است نکته نگران کننده این است که ممکن است این کارکرد تجاری –سیاسی به چند آگهی تبلیغاتی ختم نشود. و وارد محتوای برنامه های تلویزیون علی الخصوص برنامه های کودک و نوجوان شود که بی شک برای کودکان چندان مفید نخواهد بود.
نوجوانان زمان زیادی به تماشای تلویزیون اختصاص می دهند اما کمتر به محتوای آن توجه می کنند و اغلب کمتر به سینما ، تئاتر ، مسابقه ، ورزش و کتاب و مطالعه توجه میکنند که این موضوع به نقش انفعالی تلویزیون به ذهن نوجوانان وارد و یک نوع تلف کردن اوقات فراغت نوجوانان محسوب می شود.
هر چه تماشای تلویزیون بیشتر باشد میزان خلاقیت در نوجوانا کاهش می یابد و نوجوان زمان کمتری ا به مطالعه ، ورزش و سایر سرگرمی های مفید دیگر می پردازد.
طرح مسئله :
ابتدا باید بپذیریم که تماشای تلویزیون بیش از ضرورت و نیاز و استفاده از آن در اکثر اوقات یک مشکل رایج در جامعه است. طبق تحقیقات اخیر جامعه شناسان آموزش و پرورش یکی از دلایل و نه همة آن ، افت تحصیلی کودکان و نوجوانان علاقه آنها به تماشای تلویزیون است. البته لازم به ذکر است که ما با یک معضل نسبتاً جدیدتر هم دست به گریبان هستیم به نام اینترنت و بازیهای کامپیوتر که در این میان مجال سخن از آن نیست تماشای تلویزیون نسبتاً در سطح کشورهای مختلف نیز شایع است البته با شدّت و ضعف های خودش .
در شهر رشت نیز به طبع تاثیرت جهانی و کشوری این مسئله به چشم می خورد و با توجه به اینکه درصد قابل توجهی از جمعیت کشور ما زیر پانزده سال است در واقع قشر وسیعی از خانواده ها را با خود درگیر کرده است و از آنجا که در هر خانواده یک یا چند نوجوان وجود دارد این نتیجه حصال شد که با جامعة آماری بزرگی رو به رو هستیم و درصد بالایی از خانواده ها با این مشکل دست به گریبان هستند. شواهد و مدارک در این خصوص گواه آن است که در خانواده هایی که هنوز کامپیوتر وارد نشده است نوجوانان از تلویزیون استقبال بیشتری به عمل می آوردند ، مجموعه این عوامل مارا بر آن داشت تا در پی راه حلی برای این معضل در حد توان در این تحقیق برآئیم.
یکی از نگرانیهای موجود این است که جوانان بیش از زمان نرمال ، حداکثر زمان را صرف تماشای تلویزیون می نمایند. و این امر متأسفانه ، تاثیر سوء بر سایر فعالیتهای آنان خصوصاً تحصیل و مطالعه آنان می گذارد. شواهد نشان می دهد که تاثیر پذیری نوجوانان از محتوای برنامه ها ، همچنین تبلیغات بیشتر از بزرگسالان است.
به طور کلی به نظر می رسد که تلویزیون به خودی خود مطالب چندانی برای بازیهای خلاقانه و تخیلی ارائه نمی کند ، اما در برخی از موارد تلویزیون ممکن است وقت کودک یا نوجوان را آنقدر اشتغال کند که باعث تضعیف امور تحصیلی نوجوان و تشویق وی به انفعالی بودن و باقی ماندن زمان کمتری برای فعالیتهای مفید دیگر بشود.
اما برنامه های آموزندة خوب می توانند نوجوانان را با طیف گسترده ای از آموزهای مفید در زمینه فرهنگ های مختلف ، مکانهای دیدنی و دانستنیهای مفید در امور تحصیلی و کسب تجربه های مفید دیگران و ...
آشنا سازنده این یکی از توانائیهای خارق العاده تلویزیون است.
به عقیده محققان امر ، اجازه به نوجوانان برای تماشای نامحدود ، غیر منتخب و بدون نظارت بزرگسالان توصیه نمی شود و موجب آسیب های جدی بر کودکان و نوجوانان می شود. در حالیکه تماشای محدود ، منتخب و تا حدودی تحت نظارت می توانند صاحب یک زندگی غنی و پربار شوند. آثار بلند مدت تلویزیون بر اجتماعی شدن نوجوانان قابل بحث است اما در کوتاه مدت ، تماشای مقداری از برنامه های پر طرفدار نوجوانان را در حفظ تماسشان با همسالانی که همان برنامه را تماشا می کند یاری میدهد.
همچنین طبق مدارک موجود تلویزیون نوجوان را در درک تصویرگیری دو بعدی از فضای سه بعدی و همچنین حرکات و تغییرات دیداری یاری می دهد.
در این تحقیق ما بر آنیم که به بررسی میزان تاثیر تماشای تلویزیون بر کاهش زمان مطالعه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی دیواندره می پردازد و آسیب های این کاهش مطالعه را بررسی خواهد کر د. در این تحقیق بیشتر بر نظریات بنده را تأکید شده است.
ضرورت تحقیق :
در این تحقیق ما برآنیم که پاسخی برای سوالاتی از این قبیل دست یابیم :
1- که آیا تماشای تلویزیون برای نوجوانان اتلاف وقتی است . 2- آیا محتوای برنامه های تلویزیونی باید به همین منوال باشد با امکان تنظیم بهتر آن وجود دارد ؟ 3- تماشای برنامه های کودک و نوجوانان تا چه میزان برای آنها مضر و خطر محسوب نمی شود ؟ 4- آیا تلویزیون برای نوجوان جنبه آموزشی وارد یا اثرات سوء آن بیشتر است. 5- آیا عدم جذابیت مطالب درسی است که منجر به افزایش قدرت زمان تماشای تلویزیون میشود؟
لازم است ، میزان علاقه نوجوانان را نسبت به برنامه هایی که تماشا می کنند را نیز در نظر بگیریم چنانچه می دانید اظهار نظر بینندگان در مورد علاقه مندی آنها نسبت به برنامه های تلویزیون با برنامه هایی که تماشا می کند و نحوة تماشای آنها همخوانی دارد. این موضوع اطمینان بخش است . زیرا اگر الگوهای علاقه مندی و تماشا و نحوة تماشای همخوانی نمی داشتند آن وقت ممکن بود که ما حداقبل یکی از آنها را باور نمی کردیم. بنابراین براساس یافته ها نوجوانان به تماشای تلویزیون علاقه زیادی دارند و به هیچ وجه مایل نیستند بدون آن سر کنند.
نظر کلی اغلب نوجوانان در مصاحبه ها نسبت به تلویزیون چه به طور مطلق و چه در مقایسه با دیگر رسانه ها ، بی تردید مثبت است. با این حال نگرش مثبت نوجوانان به تلویزیون از اوایل دهة 1960 به بعد به تدریج اندکی کاهش یافته است . میزان علاقه مندی مردم به برنامه و قسمتهایی خاص از سریالها نشان دهندة بی تفاوتی مردم در حال حاضر است بنابراین هر چندت هر بیننده ممکن است به برنامه های خاص علاقه زیادی داشته باشند با این حال علاقه مندی مردم نسبت به اغلب برنامه های خاص به اندازه علاقمندی نسبت به تلویزیون به طور کلی مسلم و آشکار نیست. هیچ دلیل وجود ندارد که
برنامه های خاص اقلیتهای مورد علاقه خاص بینندگان نسبتاً کم آن باشد ، اتفاقاً عکس آن محتمل تر است . این الگنوهای علاقمندی باور ما را نسبت به اینکه تماشای تلویزیون غالباً با مشارکت کم بیننده همراه است تقویت می کند. این الگوها همچنین کمک می کند تا چگونگی انتخاب برنامه را از طرف بیننده مهمتر درک کنیم به خصوص انتخاب
برنامه هایی که مشارکت و تلاش بیشتری را از بیننده می طلبند.
الگوی علاقه مندی نسبت به برنامه ها مثل اغلب برنامه های اطلاعاتی ، برنامه های کودک، برنامه های نوجوان و برخی از برنامه های فرهنگی که توجه بیشتر بینندگان را می طلبند تا حدودی متفاوت است.
مسئله کلی دیگر در مورد تلویزیون و تاثیر آن به مطالعه مدت زمانی است که صرف تماشای آن می کنیم اغلب ما از اینکه نوجوانمان این همه از وقت خود را صرف این جعبه جادویی می کنند و چیز چندان هم دستگیرشان نمی شود نگرانیم ، در حالیکه دیگر نگرانیهای اجتماعی خاص در خصوص تلویزیون در مورد تاثیراتی است که تلویزیون میتواند بر امور تحصیلی و مطالعه نوجوانان بگذارد.
اهداف تحقیق :
اهداف کلی : بررسی میزان تاثیر تماشای تلویزیون به کاهش زمان مطالعه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی دیواندره
برچسب ها:
بررسی میزان تاثیر تماشای تلویزیون به کاهش زمان مطالعه دانش آموزان پسر پایه سوم راهنمایی تلویزیون تأثیر تماشای تلویزیون