چکیده:
می‌توان گفت كه سرمایه اجتماعی عبارت است از تأثیر اقتصادی حاصل از تسهیلاتی كه شبكه‌های اعتماد و مؤلفه‌های فرهنگی در یك سیستم اجتماعی را به وجود می‌آورند و از طرفی دیگر نیز می دانیم که معیار ارزیابی بسیاری از شرکت های پذیرفته شده در شرکت های بورس و اوراق بهادار، عملکرد مالی آنها است که در پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفت که در مراحل نخست تحقیق مطالعات انجام گرفته و تحقیقات پیشین در مورد سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی مطالعه گردید. با استفاده از مطالب جمع آوری شده، پیشینه و ادبیات تحقیق نگاشته شد. سپس بر اساس پرسشنامه های استاندارد و صورت های مالی شرکتها را مورد سنجش قرار داده که پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده های به دست آمده را با استفاده از نرم افزار spss مورد پالایش و آنالیز قرار دادیم.
در تحقیق حاضر نتایج بدست آمده نشان می دهد که تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی (سرمایه اجتماعی ساختاری، سرمایه اجتماعی رفتاری، سرمایه اجتماعی شناختی) با تمامی ابعاد عملکرد مالی (ROE, EPS, ASR) رابطه معناداری دارد و از طریق آزمون فریدمن مشخص شد در بین ارتباط ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی بر عملکرد مالی، بعد ساختاری سرمایه اجتماعی با ميانگين رتبه 09/2 در اولویت اول (بیشترین اولویت)، بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی با ميانگين رتبه 00/2 در اولویت دوم و در نهایت بعد شناختی سرمایه اجتماعی با ميانگين رتبه 91/1 در اولویت سوم (کمترین اولویت) قرار دارد.
واژگان کلیدی:
سرمایه اجتماعی، عملکرد مالی، بانک صادرات، بورس اوراق بهادار تهران.
1-1- مقدمه:
اصطلاح سرمایه اجتماعی اولین بار در اثر کلاسیک جین جاکوب، به نام مرگ و زندگی در شهرهای بزرگ آمریکایی به کار رفته است. در دهه1980 این اصطلاح توسط جیمز کلمن[1]– جامعه شناس آمریکایی– در معنای وسیع تری مورد استفاده قرار گرفت و رابرت پاتنم[2] – دانشمند علوم سیاسی- نفر دومی بود که بحثی قوی و پرشور را در مورد سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی در ایتالیا و ایالات متحده برانگیخت. پیر بوردیو[3] (1985)– جامعه شناس فرانسوی – نظریه بسط یافته ای از سرمایه اجتماعی مطرح می کند. از نظر بوردیو سرمایه اجتماعی همزمان هم مربوط به علم اقتصاد است و هم مجموعه ای از روابط مبتنی بر قدرت که قلمروها و تعاملات اجتماعی مختلفی را بوجود می آورد و معمولا نامرتبط با علم اقتصاد تصور می شود.
همچنین این مساله که امور مالي به عنوان نبض هر سازمان مي بايست از سلامت و دقت بالایی برخوردار باشد، در واقع در دوره های اخیر اهمیت بیشتری یافته است. روش‌ها و فرایندهای ناصحیح مالي و حسابداري و مقررات نسنجيده، مانند قلب نارسای یک بيمار، پیکره سازمان را مریض کرده و ادامه حيات آن را متزلزل مي‌سازد. شاخص های عملکرد مالی سازمان شامل بازده دارائی، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده فروش، نسبت هزینه‌های عملیاتی به درآمدهای عملیاتی می باشند.
با توجه به موارد گفته شده، در اين فصل به بررسي كليات تحقيق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلي تحقيق بيان مي گردد و سپس اهميت و ضرورت تحقيق مورد بررسي قرار مي گيرد و در ادامه به اهداف اساسي تحقيق، فرضیات تحقيق، روش تحقيق، روش گردآوري اطلاعات و قلمرو تحقيق پرداخته شده و در انتها نيز واژه ها و اصطلاحات تخصصي تعريف مي شود.
1-2- بیان مسئله:
در طول بیست و پنج سال گذشته واژه جدیدی تحت عنوان سرمایه اجتماعی سر برآورده است(Kaariainen and Lehtonen, 2006). امروزه در کنار سرمایه های انسانی، مالی و اقتصادی، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی مورد بهره برداری قرار گرفته است. به باور پاتنام در حالی که سرمایه فیزیکی به کالاهای فیزیکی و سرمایه انسانی به دارایی های افراد اشاره می کند، سرمایه اجتماعی به پیوندهای میان افراد- شبکه های اجتماعی، هنجارهای روابط متقابل و قابلیت اعتماد حاصل از این دو- اشاره دارد (43: 2004؛Gammarnikow & krisotakis). و یا وولکاک (1998) شبکه های ارتباط و هنجارهایی که مردم را قادر می سازد به صورت جمعی فعالیت کنند را سرمایه اجتماعی می داند.
در مجموع می‌توان گفت كه سرمایه اجتماعی عبارت است از تأثیر اقتصادی حاصل از تسهیلاتی كه شبكه‌های اعتماد و مؤلفه‌های فرهنگی در یك سیستم اجتماعی را به وجود می‌آورند. شبكه‌های اعتماد علاوه بر كاهش هزینه‌های مدیریتی، موجب می‌شوند كه زمان و سرمایه بیشتری اختصاص به فعالیتهای اصلی پیدا كند و علاوه بر آن موجب انتقال دانش اعضای گروهها به یكدیگر می‌شود و جریان مناسبی را از یادگیری و دانش در بین آنها فراهم می‌سازد و این امر نیز می‌تواند در كاهش هزینه‌های مدیریتی و توسعه اجتماعی و سازمانی بسیار مؤثر باشد. ( 2005,Sabatini).
و از طرفی دیگر نیز می دانیم که معیار ارزیابی بسیاری از شرکت های پذیرفته شده در شرکت های بورس و اوراق بهادار، عملکرد مالی آنها است (Greve and Benassi, 2003). پس با توجه به تاثیر بسیار مهم سرمایه اجتماعی بر عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار و جدید بودن موضوع و علاقه شخصی، محقق بر آن شد تا " بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " را به عنوان مسأله اصلی تحقیق خود قرار دهد مسأله ای که تا به امروز علی رغم اهمیت و جایگاه تعیین کننده در موفقیت و شکست شرکت ها به نحو شایسته بدان پرداخته نشده است و از سوی دیگر بدلیل توجه روزافزن جامعه نسبت به مفهوم سرمایه اجتماعی، این پژوهش سعی بر این دارد تا گامی تازه در راستای شناخت و توسعه موضوع و بهبود وضعیت شرکتهای بورسی در این زمینه برداشته باشیم.
از اينرو پژوهش حاضر بدنبال پاسخگویی به این مسأله اساسی است که : " آیا بین سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟ "
1-3- اهميت و ضرورت تحقيق:
سرمایه اجتماعی مفهومی بین رشته‌ای است كه در جامعه‌شناسی، اقتصاد، روانشناسی و سایر حوزه‌های اجتماعی كاربرد دارد. (رنانی، 1385) امروزه توفیق سازمانها را نمی‌توان تنها در انباشت ثروت مادی و تجهیز به آخرین امكانات و فناوریها ارزیابی كرد، زیرا سرمایه مالی، فیزیكی و انسانی بدون سرمایه اجتماعی فاقد كارآیی موثر است. به عبارت دیگر استفاده بهینه از سرمایه‌های مالی و فیزیكی و انسانی در سازمان بدون شبكه روابط متقابل بین اعضای سازمان كه توأم با اعتماد، محبت و دوستی و در جهت حفظ ارزشها و هنجارهای سازمانی است، امكانپذیر نخواهد بود. اصطلاح سرمایه برای ثروت انباشته (بویژه آنچه برای تولید بیشتر است) به كار می‌رود و كلمه اجتماعی در سرمایه اجتماعی نشان می‌دهد كه منابع درون شبكه‌های كسب و كار یا شبكه‌های فردی، دارایی‌های شخصی محسوب نمی‌شوند و هیچ فردی به تنهایی مالك آنها نیست. سرمایه اجتماعی روابطی است كه انسان با كسانی كه می‌شناسد برقرار می‌كند. یعنی اندازه، كیفیت و گوناگونی شبكه‌های كسب و كار و شبكه‌های ارتباطی شخصی كه انسان در آنها نقش دارد (Phillipson and Morgan, 2004).
سرمایه اجتماعی هم از این جهت که عامل موثر قلمداد می شود که می تواند کاستی های منابع اقتصادی را تا حدی بپوشاند عامل مهمی تلقی می شود. بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای جهان سوم از محدودیت منابع و سرمایه های اقتصادی رنج می برند. از وقتی که صاحبنظرانی مانند کلمن و پاتنام اهمیت سرمایه های اجتماعی را گوشزد کردند توجه برخی از اندیشمندان به این نکته جلب شد که آیا سرمایه های اجتماعی (در صورت موجودبودن در جامعه ای) می تواند جایگزین مناسبی برای سرمایه های مالی و اقتصادی باشد و کاستی ها و محدودیت های آن را جبران کند، چرا که وجود چنین سرمایه هایی اگر بتوانند جایگزین منابع اقتصادی گردند اولاً بسیار کم هزینه اند ثانیاً پایان ناپذیر و از سوی دیگر همان گونه که بسیاری از جامعه شناسان مطرح می کنند می تواند امنیت و اطمینان و کاهش انحرافات اجتماعی را برای یک جامعه به ارمغان آورد. اهمیت چنین پتانسیل های مثبت و کم هزینه ای ضرورت شناسایی آنها را در صورت امکان بازتولید و بهره وری آنها به ذهن هر فردی متبادر می کند و ا آنجا که در زمینه رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی تحقیقی در ایران صورت نگرفته لزوم تحقیقات و بررسیهای بیشتر روی این فاکتور اجتناب ناپذیر است.
1-4- اهداف تحقيق:
هدف از تحقيق حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار مي باشد كه اميد آن مي رود در صورت شناخت این نقش، بتوان گامي در جهت بهبود آن برداشته و زمينه هاي لازم در جهت ارتقای سرمایه اجتماعی و ارتقاء عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار را فراهم ساخت. بدین ترتیب می توان اهداف تحقیق را به صورت زیر برشمرد:
1-4-1- هدف اصلي:
- شناسایی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار.
1-4-2- اهداف فرعي:
- شناسایی رابطه بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار.
- شناسایی رابطه بعد شناختی سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار.
- شناسایی رابطه بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار.
1-4-3- هدف کاربردی:
1. بدست آوردن شناخت بیشتر از سرمایه اجتماعی و ابعاد آن
2. دستیابی به نوعی رابطه میان ابعاد سرمایه اجتماعی با عملکرد مالی
3. دستیابی به راهکارهایی سازنده و کاربردی برای بهبود سطح ابعاد سرمایه اجتماعی.
4. دستیابی به راهکارهایی سازنده و کاربردی برای بهبود و ارتقاء سطح عملکرد مالی شرکت های بورسی.
1-5- فرضيه هاي تحقيق:
1-5-1- فرضیه های اصلی:
- بین سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار رابطه معناداری وجود دارد.
1-5-2- فرضیه های فرعی:
1- بین بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار رابطه معناداری وجود دارد.
2- بین بعد شناختی سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار رابطه معناداری وجود دارد.
3- بین بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار رابطه معناداری وجود دارد.
1-6- قلمرو تحقيق:
1-6-1- قلمرو زماني:
قلمرو زمانی تحقیق حاضر دوره پنج سال اخیر یعنی ابتدای سال 1384 تا انتهای سال 1388
می باشد.
1-6-2- قلمرو مكاني:
تحقيق حاضر از نظر مكاني شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
1-6-3- قلمرو موضوعي:
قلمرو موضوعي تحقيق در حيطه مطالعات تئوریهای مدیریت و مدیریت مالی مي‌باشد.
1-7- تعريف مفاهيم و واژگان اختصاصي تحقیق:
1-7-1- تعریف نظری:
الف. سرمایه اجتماعی:
سرمایه اجتماعی شبكه ها، انجمن ها و موسساتی كه با هنجارهای مشترك و روابط متكی بر اعتماد شكل می گیرند و همكاری را تسهیل می كنند (بانک جهانی،1997).
فهرست مطالب
_Toc314614143فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه:
1-2-بیان مسئله:
1-3-اهميت و ضرورت تحقيق:
1-4-اهداف تحقيق:
1-4-1- هدف اصلي:1-4-2- اهداف فرعي:
1-4-3- هدف کاربردی:
1-5-فرضيه هاي تحقيق:
1-5-1- فرضیه های اصلی:
1-5-2- فرضیه های فرعی:
1-6-1- قلمرو زماني:
1-6-2- قلمرو مكاني:
1-6-3- قلمرو موضوعي:
1-7-تعريف مفاهيم و واژگان اختصاصي تحقیق:
1-7-1- تعریف نظری:
1-8-ساختار پژوهش:
1-9- محدودیت های پژوهش:
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه:
الف- مبانی نظری سرمایه اجتماعی
2-2- سیر تطور مفهوم سرمایه اجتماعی
2-3- انواع سرمايه: سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی
2-4- مفهوم سرمايه اجتماعي
2-5- تئوری های سرمایه اجتماعی
2-6- شیوه های ارزیابی سرمایه اجتماعی و کارکردها ی آن
2-7- عناصر و ابعاد سرمایه اجتماعی
ب- ادبیات نظری عملکرد مالی
2-8- مقدمه
2-9- مفاهیم شاخص های کلیدی عملکرد مالی
2-10- مطالعات انجام شده در حوزه عملکرد مالی
2-10-1- مطالعات دنیسون بر روی عملکرد مالی
2-10-2- مطالعات دیویدسون
2-10-3- یافته های مربوط به عملکرد مالی
ج- پیشینه تحقیقات
2-11- پیشینه تحقیقات در زمینه سرمایه اجتماعی
2-11-1- پیشینه تحقیقات داخلی:
2-11-2- پیشینه تحقیقات خارجی:
2-12- پیشینه تحقیقات در زمینه عملکرد مالی:
2-12-1- پیشینه تحقیقات داخلی
2-12-2- پیشینه تحقیقات خارجی
2-13- تحقیقات در زمینه رابطه سرمایه اجتماعی با مولفه های مرتبط با حوزه های عملکردی و مالی:
2-13-1- تحقیقات فارسی:
2-13-1- تحقیقات خارجی:
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- مقدمه
3-2- روش تحقيق
3-3- مراحل انجام تحقیق
3-4- روشهاي جمع آوري اطلاعات
3-5- روايي (اعتبار) و پايايي پرسشنامه
3-6- مقياس (ابزار) اندازه گيري
3-7- جامعه و نمونه آماري
3-8- جنبه نوآوري و جديد بودن تحقيق:
3-9- روش‌های تجزيه و تحليل اطلاعات:
فصل چهارم:تحلیل داده ها
1-4- مقدمه
2-4- آمار توصيفي
4-2-1- جنسيت
4-2-2- سن
4-2-4- نوع استخدام
4-2-5- سنوات خدمت
3-4- آمار استنباطي:
2-1 : بررسی ارتباط بین بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
2-1 : بررسی ارتباط بین بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
2-2 : بررسی ارتباط بین بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
3-2 : بررسی ارتباط بین بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
1-3 : بررسی ارتباط بین بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
2-3 : بررسی ارتباط بین بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
3-3 : بررسی ارتباط بین بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
1-3 : بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
2-3 : بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
3-3 : بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه :
5-2- نتیجه گیری از فرضیات
5-3- یافته های جانبی تحقیق
5-4- پيشنهادات
منابع و مآخذ:
منابع انگلیسی:
پیوست
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره 2-1) : تعاریف بانک جهانی از سرمایه اجتماعی
جدول همبستگی بین ویژگی های فرهنگ سازمانی و بازده دارایی
جدول 4-1: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب جنسیت
جدول 4-2: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب سن
4-3: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب تأهل
4-4: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب سطح تحصيلات
جدول 4-5: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب نوع استخدام
جدول 4-6: توزیع فراوانی پاسخگويان بر حسب سنوات خدمت
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمونضريب همبستگي پيرسون: بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمونضريب همبستگي پيرسون: بعد ساختاری سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمونضريب همبستگي پيرسون: بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمونضريب همبستگي پيرسون: بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمونضريب همبستگي پيرسون: بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: سرمایه اجتماعی و شاخص ROE عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: سرمایه اجتماعی و شاخص EPS عملکرد مالی
جدول11- 4): نتایج آزمون ضريب همبستگي پيرسون: سرمایه اجتماعی و شاخص ASR عملکرد مالی
جدول15-4) اولویت بندی میزان ارتباط سرمایه اجتماعی بر عملکرد مالی
فهرست نمودار
شکل 2. ابعاد سرمایه اجتماعی(Sabatini, 2008)
رابطه ویژگی های فرهنگ و عملکرد
نمودار (4-1): نمودار فراواني مربوط به ميزان جنسیت در جامعه هدف
نمودار (4-2): نمودار فراواني مربوط به ميزان سن در جامعه هدف
نمودار (4-3): نمودار فراواني مربوط به ميزان تأهل در جامعه هدف
نمودار (4-4): نمودار فراواني مربوط به سطح تحصيلات در جامعه هدف
نمودار (4-5): نمودار فراواني مربوط به نوع استخدام در جامعه هدف
نمودار (4-6): نمودار فراواني مربوط سنوات خدمت در جامعه هدف
برچسب ها:
پایان نامه سرمایه اجتماعی و بورس اوراق بهادار تحقیق مقاله پاورپوینت طرح جابر بروشور پروژه دانلود تحقیق