مقدمه
دوران جديد كه به عصر اطلاعات موسوم است، فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد، بشر امروز جامعه¬اي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT ) را تجربه مي¬كند كه از ويژگيهاي خاص خود برخوردار است. چنين جامعه¬اي را جامعه اطلاعاتي مي¬گويند (صرافي زاده، 1383 ، ص 5).
جامعه اطلاعاتي جامعه¬اي است كه در آن زندگي اقتصادي، فرهنگی و اجتماعی افراد جامعه به فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته است و جامعه ای است که مردم آن در محل کار ، منزل و حتی در امکان تفریحی از این تکنولوژی حداکثر استفاده را می برند.
بر خلاف دوران گذشته كه اطلاعات و تكنولوژي در اختيار صاحب نظران فن و صنايع قرار داشت و مشروعيت آن نيز به تأييد و تصديق آنان مرتبط بود در جامعه جديد اطلاعات تكنولوژيستها علماي اجتماعي و مردم معمولي نيز مرتبط با تكنولوژي اطلاعاتي قرار گرفته و بخشي از زندگي روزمره آنان شده است. زيرا اطلاعات و اخبار در گروه نيازهاي اساسي همه مردم قرار گرفته است و توليدات آن استفاده همه جانبه دارد. در حالي كه در دوران گذشته استفاده از تكنولوژي مرتبط با قشر خاصي بود و فراگيري زيادي نداشت (آذرخش، مهراد،1383،ص 25).
ويژگي‌ديگر جامعه اطلاعاتي كالا شدن اطلاعات است، اطلاعات كالا شده و به مدد تكنولوژي هاي جديد ارتباطي در دسترس هر كسي كه طالب آن باشد قرار مي¬گيرد. در اين گونه جوامع مفاهيم سنتي موجود در زمينه¬هايي چون اقتصاد، آموزش، كسب و كار، مديريت و تجارت دچار تحول مي¬گردد. با گذر از عصر صنعتي و ورود به عصر اطلاعات و به گفته الوين تافلر (عصر دانايي) نياز روزافزون بشر براي آموزش متفاوت¬تر با آنچه در گذشته بوده است بيشتر حس مي¬شود در همين راستا تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات كه به طور فزاينده¬اي در حال گسترش است مي¬تواند به نحو مطلوبي تمامي امور زندگي را تحت تأثير قرار دهد (احمدي نژاد ، 1379 ، ص 24).
دنياي موجود با دستاوردهاي متنوع خود همواره در معرض تحولات و تغييرات غيرقابل پيش بيني است. الوين تافلر اعتقاد دارد ورود به قرن بيست و يكم به عنوان عصر فرانظريه هنگامي براي انسانها جاذب خواهد بود كه آدم كنوني بتواند در مقابل تغييرات آن قرن قدرت تحمل لازم را داشته باشد با شجاعت در مقابل آن ظاهر شود. تحقق اين ايده¬آل هنگامي ميسر خواهد بود كه از هم اكنون بشر امروزي بتواند خودش را براي تغييرات در دنياي آينده آماده سازد اين نيز مشروط به دانش، مهارت، بينش و پويايي است.
زندگي در دنياي جديد نيازمند شناخت كامل و كسب مهارتهاي استفاده از اين ابزارها و بدون داشتن چنين ابزاري رقابت و زندگي بسيار مشكل خواهد بود و مستلزم از دست دادن فرصتهاي فراواني در زندگي روزانه افراد و جوامع است.
نيروي انساني به عنوان مهمترين منبع اصلي سازمان بااستفاده از اطلاعات، فناوري، مواد، تجهيزات و بودجه و... به توليد كالا و خدمات بپردازد و در صورتي كه درست عمل كند سازمان نيز از عملكرد خوبي برخوردار خواهد شد.
لذا سازمان از طريق توجه به فرهنگ و شناخت فرهنگ موجود سازمان و تجزيه و تحليل آن و خلق ارزش¬هاي مناسب در حمايت از فرهنگ مطلوب مي¬تواند در راستاي به كار گيري مؤثر فناوري اطلاعات و ارتباطات سازمان نقش مهمي را ايفا نمايد.
2-1- بيان مسئله
با توجه به اينكه فرهنگ سازماني نظام ارزشها، باورها و آداب و رسوم مشترك در بين اعضاي سازمان است و تعاملات قسمتهاي مختلف را بر قرار مي كند بنابراين يك ابزار مؤثر در بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در سازمان تلقي مي شود.
در سازمانهايي كه فرهنگ استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات وجود ندارد آثار و تبعاتي بدنبال خواهد داشت كه از آن جمله مي توان نارضايتي ارباب رجوع، هزينه هاي گزاف، طولاني بودن جريان كارها و ... را نام برد.تحقيقات نشان مي دهد كه بسياري از عدم كارآيي كه در يك سازمان پيش مي آيد ناشي از عدم بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات است. زيرا رشد روز افزون اطلاعات به سازمانها كمك مي كند كه در ميدان رقابت موفق عمل كنند. يكي از موانع اساسي عدم بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات فقدان فرهنگ سازماني بكارگيري آن مي باشد.
فرهنگ سازماني به دليل ماهيت اثر گذاري قوي كه مي تواند بر رفتار و عملكرد اعضاي سازمان داشته، نقش مهمي را در بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات ايفا مي كند.بنابراين فناوري اطلاعات و ارتباطات يكي از مهمترين مسائل عصر حاضر در تمام جوامع مي باشد پس بكارگيري آن در سازمانها جهت هماهنگي با جامعه بين الملل لازم و ضروري به نظر مي رسد ولي متأسفانه هنوز شرايط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر به جا و ماهرانه از اين فناوري در سازمانها بوجود نيامده است، لذا مسأله اين پژوهش بررسي رابطه بين فرهنگ سازماني با بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش مي باشد. با اين هدف كه با روشن شدن رابطه فرهنگ سازماني با بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش زمينه لازم براي توجه و اقدام جدي مسئولين جهت بالابردن فرهنگ سازماني در ادارات آموزش و پرورش فراهم آيد تا از آن طريق بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در ادارات و سازمان آموزش و پرورش افزايش يابد.
3-1- اهميت و ضرورت پژوهش
امروزه اطلاعات شاخص قدرت است. آنچه کشوري را در سطح اول، دوم و سوم جهان قرار مي دهد. ميزان اطلاعاتي است که آن کشور توليد مي کند، در دسترس قرار مي دهد و به کار مي گيرد. فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان يک فناوري غالب در هزاره جديد معرفي شده است. بدون هيچ شک و ترديدي در فرايند پذيرش پديده جهاني سازي کشورهايي که زمينه و بستر لازم و مناسب را براي توسعه فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي بوجود نياورده اند، در حرکت هدايت شده و شتابان جهاني سازي از وضع موجود به سوي جامعه اطلاعاتي باز خواهند ماند.
اهميت روز افزون علوم وابسته به اطلاعات، چنان بالا گرفته است که منتقدان و آگاهان را بر اين باور رسانده که دانش اطلاعات و نقش و تاثير آن شاخص ممتاز فعاليت هاي طراز اول جوامع بشري است. در حال حاضر در سازمان ها اطلاعات پس از عامل انساني مهمترين منبع ارزشمند محسوب مي شود و يک منبع حياتي براي پيشرفت علمي و اقتصادي هر کشوري به حساب مي آيد. به بيان ديگر اطلاعات نيروي اصلي حرکت و شکل دهنده مردم، اجتماعات، سازمان ها و کشورهاست.
نقش مهم اطلاعات را مي توان در زمينه هاي وسيعي از فعاليتهاي حياتي بشر جستجو کرد. اطلاعات به ابزار مهم اطلاعاتي و ارتباطي بسيار مهمي بدل گشته که توسط آن بسياري از امور روزمره انسانها تسريع و تسهيل شده است.
در عصر جديد ، در انجام امور اداري به طريق سنتي ( معمول ) شاهد ظهور و گسترش مشکلات و نارسائي هاي گسترده تري هستيم که از آن جمله مي توان به طولاني بودن جريان کارها،اشتباهات زياد کارکنان، صرف هزينه هاي گزاف و قابل ملاحظه جهت ثبت و بايگاني اسناد، اوراق و تبادل اطلاعات نوشتاري، ريسک پذيري و خطر پذيري بالا، نارضايتي ارباب رجوع و موارد بسياري از اين قبيل اشاره نمود، که البته با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات شاهد موارد کمي از اين قبيل خواهيم بود .
همچنين در عصر حاضر که دوره تغيير و تحول و بحران را در پيش روي داريم. (اگر بحراني در دنياي امروز باشد، بيش از بحران اقتصاد و پول و نفت و نيرو ، بحران فرهنگ است) (اسلامي ندوشن ، 1354 ، ص 60).
لزوم توجه به فرهنگ به علت تأثيري که فرهنگ سازماني بر تمام ابعاد سازمان مي گذارد، فرهنگ سازماني مي تواند سازمان را به جلو راند و يا از حرکت باز دارد و اين توان بالقوه به خاطر تأثيري است که فرهنگ بر رفتار دارد. لذا اگر بخواهيم علل موفقيت و عدم موفقيت سازمانهايمان را مطالعه کنيم بايد به بررسي فرهنگ بپردازيم.
شاين ، اوچي ، پيترز و واترمن و بسياري از علماي مديريت دو حقيقت مهم را تبيين مي کنند. اول آنکه فرهنگ سازماني در سازمانهاي مختلف متفاوت است . دوم آنکه فرهنگ سازماني مختلف مي تواند بر عملکرد ، موفقيت و اثر بخشي يک سازمان و موسسه تأثير متفاوتي داشته باشد . با اين حال اشاره به اين نکته ضرورت دارد (سازمانهاي موفق ) فرهنگ هاي ايجاد کرده اند که ارزشها و مديريت رهبران خود را در هم آميخته اند و به همين دليل است که اين ارزشها سالها دوام آورده اند و به نظر مي رسد که نقش حقيقي مديريت سازمانها ، اداره ارزشهاي سازمان است. سازمانهاي موفق به ايجاد فرهنگ مشترک ميان کارکنان و ايجاد روحيه خوب بها مي دهند . چارچوبي از همبستگي ايجاد مي کنند که در محدوده آن افراد پر انگيزه ، خود را با شرايط انطباق مي دهند .
بر مبناي مطالعات متعدد ، مديران و پژوهشگران از اوايل دهه 1980 ميلادي توجه خود را به چگونگي مديريت فرهنگ سازمانهايشان و هماهنگ نمودن آن با ساير اجزاء به بهترين وجه آغاز نموده اند . با وجود اينکه سابقه مطالعات فرهنگ سازماني بيش از دو دهه نيست . اما تحقيقات ، تأثير فرهنگ و جلوه هاي فرهنگي را بر رفتار کارکنان نشان داده اند و تعدادي ازنويسندگان اين فرض رامطرح و پشتيباني کرده اند که شرکتها وسازمانهاي موفق داراي فرهنگ قوي بوده اند.
در اين پژوهش ضمن شناسايي فرهنگ سازماني حاکم بر ادارات آموزش و پرورش ميزان بکارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات مورد سنجش قرار گرفته شده است .
استفاده کنندگان اين پژوهش کليه کارکنان کادر اداري سازمان آموزش و پرورش مي باشد. که با پياده کردن يک الگوي فرهنگي مناسب و قوي در سازمان زمينه استفاده بهينه از فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين آنها فراهم مي شود. و سازمانهايي كه از نتايج اين پژوهش مي توانند بهره ببرند شامل وزارت آموزش و پرورش، سازمان تكفا، سازمانهاي مرتبط با آموزش و پرورش، سازمان تأليف كتب درسي، سازمان آموزش عالي، ضمن خدمت فرهنگيان، سازمانهاي مرتبط با تكنولوژي و ساخت ابزارهاي كمك آموزشي و ....
مي باشند.
4-1- انگيزه پژوهشگر
اگر چه استفاده از رايانه از سال هاي دهه 50 ميلادي در سازمان هاي بزرگ کشورهاي صنعتي و توسعه يافته رايج بوده است ولي در نوع فناوري اطلاعات حتي تا دهه 80 ميلادي کمتر در سازمانهاي آموزشي مشاهده مي شود .
فناوري اطلاعات و ارتباطات يکي از مهمترين مسائل عصر حاضر در تمام جوانب مي باشد پس به کارگيري آن در سازمانها جهت هماهنگي با جامعه بين الملل لازم و ضروري به نظر مي رسد ولي متأسفانه هنوز شرايط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر و به جا و ماهرانه از اين فناوري در سازمانها بوجود نيامده است .
بررسی رابطه فناوری اطلاعات و چابکی سازمانی در اداره آموزش و پرورش انگيزه اي پژوهشگر براي انجام اين پژوهش شده است.
5-1- اهدف پژوهش
1-5-1- اهداف كلي
هدف اصلي اين پژوهش بررسي رابطه فرهنگ سازماني و ميزان به كارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش شهر دیواندره مي¬باشد.
2-5-2- اهداف فرعي
با توجه به اهميت نقش فرهنگ سازماني در ميزان به كارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) توسط كاركنان اين تحقيق بر آن است تا با بررسي فرهنگ سازماني در ادارات آموزش و پرورش به اهداف ذيل دست يابد:
1- تعيين ميزان به كارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) در ادارات آموزش و پرورش شهر دیواندره.
2- تعيين ميزان رابطه هفت ويژگي فرهنگ سازماني با فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT). در ادارات آموزش و پرورش شهر دیواندره.
3- تعيين ميزان بكارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در بين كاركنان زن و مرد در ادارات آموزش و پرورش شهر دیواندره.
برچسب ها:
پروژه بررسي رابطه فرهنگ سازماني و ميزان به كارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش رابطه فرهنگ سازمانی فناوری اطلاعات فرهنگ شازمانی و فناوری اطلاعات