چکیده:
یکی از موضوعات در فقه و حقوق اسلامی و در قانون مدنی موضوع « حجر » است. بعضی از افراد با این که که شرعاً و قانوناً مالک اموالی شناخته شده اند، به جهت مصالح خودشان و با مصالح دیگران از تصرف کردن در مجموع اموال و یا بخشی از دارایی خود ممنوع خواهند بود.
در تحقیق حاضر اولاً موارد محجورین و دروان حجر آن ها مورد بررسی قرار می گیرد و از آنجا که علت منع تصرف و حجر مواردی عمده ای از محجورین، عدم رشد کافی آنان است و برای رفع حجر علم به رشد آنها لازم است، لذا عنوان رشد و واژه مقابل آن سَفه و سفاهت مورد بررسی قرار می گیرد.
نیز از آنجا که جمع این قانون و قاعده ی تسلیط « الناس مسلمطون علی اموالهم» فی الجمله جای بحث است، و نسبت به این موارد در قانون حجر مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه
یکی از ابواب فقهی که فقهای امامیه به تفصیل به آن پرداخت ه اند، باب حجر و تفلیس است. ایشان حجر را در لغت، منع و محجور را فرد ممنوع از تصرف در اموال دانسته اند )محقق اردبیلی، 1412ه، ج 9، ص 181؛ طباطبایی، 1404ه، ج 1، ص589) اعم از آنکه ممنوعیت از تصرف در تمام مال باشد، مانند صغیر و یا در بعض مال، مانند مریض در مرض متصل به موت ) بحرانی، بیتا، ج 20، ص 342)
فقهای امامیه، صغر، جنون، رق، مرض، فلس و سفه را به عنوان اسباب حجر معرفی مینمایند(1حلی، 1410ه، ص 140؛ بحرانی، بیتا، ج 20، ص 342؛ مکی عاملی، 1411ه، ص 121) .
موضوع مسووليت محجورين با توجه به حمايت قانون از ايشان از مباحث مهم حقوق مدني و کيفري است. مسووليت ايشان از ديدگاه جزايي به واسطه فقدان عنصر معنوي تحقق پذير نمي باشد، اما از آنجا که ضمان يا همان مسووليت مدني قايم به وجود عنصر عمد نيست، قانون براي محجورين مسووليت قايل شده است. در برخي نظام هاي حقوقي مانند کامن لا، مسووليت محجورين و سرپرستان ايشان تابع مقررات عام مسووليت مدني است و قواعد خاصي در اين زمينه وجود ندارد، اما در حقوق ايران گرچه مسووليت محجورين صراحتا در قانون مدني(ماده 1216) به رسميت شناخته شده است اما با تصويب قانون مسووليت مدني پس از آن، با طرح موضوع مسووليت سرپرست محجورين، تعارضاتي حادث شده که از ديد حقوقدانان نيز پوشيده نمانده است. در اين مقاله سعي بر آن شده است که ضمن تبيين ماهيت اين تعارضات، جايگاه مسووليت محجورين و سرپرستانشان در حقوق ايران روشن گردد، ان شاء الله.
فهرست مطالب
چکیده---------------------------------------------------------4
مقدمه-------------------------------------------------5
فصل اول کلید واژه ها
محجورین------------------------------------------------7
حجر ----------------------------------------------------8
رشید-------------------------------------------8
صغیر--------------------------------------------10
جنون-------------------------------------------------11
سفیه-------------------------------------11
فصل دوم حجر و انحلال نکاح
1) صغیر ---------------------------------------------14
2) جنون-----------
3) سفیه---------------------------------------------20
فصل سوم معاملات و امور مالی محجور
معاملات صغیر----------------------------------------24
1) وضعیت صغیر در امور کیفری ------------------------------24
2) وضعیت و معاملات صغیر در امور مدنی ------------------------------25
الف) معاملات صغیر غیر ممیز----------------------------------25
ب) معاملات صغیر ممیز-----------------------------------------------------27
3) معاملات صغیر ممیز باطل است یا غیر نافذ --------------------------29
4) حل تعارض تبصره 2 یا متن ماده 1210 ق. م ---------------------------32
معاملات سفیه----------------------------------------34
تکلمات بلاعوض سفیه------------------------------------35
اعمال سفیه در امور غیر مالی -------------------------------------35
معاملات مجانین-------------------------------------------------- 36
معاملات و اعمال حقوقی مجنون دائمی -----------------------------37
معاملات و اعمال حقوقی مجنون ادواری-------------
آیا ورشکسته محجور است؟ ---------------------
فصل چهارم قیومت محجورین
قیومت ---------------------------------------------------41
موارد نصب قیم -----------------------------------------------41
1) برای صغاری که ولی خاص ندارند---------
2) برای مجانین و اشخاص غیر رشید---------------------------------41
3) برای مجانین و اشخاص رشید----------------------------------------------41
شرایط و اوصاف قیم ---------------------------------------------------42
1) توانایی--------------------------------------------------------42
2) امانت----------------------------------------------- 42
3) بلوغ رشد----------------------------------------------42
4) اسلام-------------------------------------------------------42
اختیارات و وضایف و حقوق قیم ------------------------------------------43
1) نگهداری-----------------------------------------43
2) آموزش و پرورش--------------------------------------43
3) ازدواج-----------------------------------------------------43
اداره امور مالی محجور-------------------------------------43
1) تنظیم صورت دارایی در ابتدا قیومت -----------------------------43
2) تنظیم و ارائه صورت حساب سالانه --------------
3) تنظیم و ارائه صورت حساب نهایی---------------------------------44
4) درخواست مهر و موم ترکه محجور -------------------------44
5) حفظ و نگهداری اموال محجور -----------------44
پایان قیومت بخاطر رشد یا افاقه محجور ---------------------------------------45
وصیت بر صغیر---------------------------------------------46
معاملات قیم برای محجورین------------------------------------47
هبه و اموال صغیر--------------------------------------------47
اعلام حجر بعد از معامله----------------------------------------------48
مسئولیت سرپرست صغار و مجانین----------------------------------------48
1) نگاهی به قانون مسئولیت مدنی---------------------------------------49
2) بررسی محشی ماده 7 ق. م. م------------------------------------------49
فصل پنجم حجر در ق. م. ا 92
جنون در ق. م. ا 92---------------------------52
جنون بعد از ارتکاب جرم و قبل از صدور حکم ------------------------52
جنون بعد از صدور حکم قطعی --------------------------------------------52
صغیر در ق. م. ا 92 ------------------------------------------------53
1) در صورت ارتکاب جرم تعزیری------------------------------------53
2) اگر جرم ارتکابی حدی یا قصاص باشد------------------------------53
موارد قانونی در مورد سفیه در ق. م. ا 92 --------------------------------54
سوالات و موارد قانونی محجورین در ق. م. ا 92-----------
نتیجه گیری -----------------------------------------------------------56
منابع-------------------------------------
برچسب ها:
کار تحقیقی تفاوت اثر قواعد حقوقی صغیر سفیه و مجنون در ایران سفیه کارتحقیقی قواعد حقوق صغیر