وجود مستقل و رابط
چكيده
یکی دیگر از امتیازات حکمت متعالیه، تبیین وجود رابط و تمایز آن با وجود مستقل است. این تقسیم هم دربارۀ مفهوم وجود و هم دربارۀ حقیقت عینی وجود، می تواند مطرح شود. توضیح اینکه ما در ذهن خود، یک معنای اسمی و مستقل از وجود داریم که لفظ «هستی» در فارسی بر آن دلالت می کند و یک معنای حرفی و ربطی که لفظ «است» به آن اشاره دارد. مفهوم «هستی» دارای معنایی مستقل است و در قضیه یکی از دو طرف نسبت واقع می شود، برای مثال می گوییم: «انسان هست» یا «هستی اصیل است»؛ اما مفهوم «است» دارای معنای مستقلی نیست، بلکه برای ایجاد ارتباط بین دو مفهوم مستقل (موضوع و محمول) به کار می رود، مثلاً می گوییم: «انسان نویسنده است». به وجود مستقل، وجود فی نفسه و به وجود رابط وجود فی غیره نیز گفته می شود.
اشیای خارجی ظاهراً وجودات مستقل هستند، اما بر اساس مبانی حکمت متعالیه، همه موجودات غیر از حق تعالی که که ممکن الوجود و معلولند، وجودشان عین فقر و ربط به علت یعنی خداوند می باشد.122
اين‌‌كه عنوان (فلسفه اسلامي) صرفا يك نام است يا توصيفي است حقيقي، مسئله‌‌اي است در خور بحث. در اين مقاله، ابتدا مجموعه‌‌اي كه تحت اين عنوان شناخته مي‌‌شود معرفي مي‌‌گردد و سپس نشان داده مي‌‌شود كه عنوان مذكور صرفا نام اين مجموعه نيست، بلكه توصيف حقيقي آن است؛ يعني، مجموعه مذكور هم حقيقتا فلسفه است و هم حقيقتا اسلامي. بدين منظور، دو نوع نقش براي آموزه‌‌هاي ديني در فلسفه فرض مي‌‌شود، كه يك نوع با ماهيت فلسفي فلسفه سازگار نيست و نوع ديگر سازگار است. در مرحله بعد، با تشريح نقش اخير دين در فلسفه، براي دين حداقل چهار نحو تأثير سازگار در فلسفه تصوير مي‌‌شود. در نهايت، نشان داده مي‌‌شود كه دين اسلام در فلسفه مورد بحث چنين تأثيراتي داشته است، پس فلسفه مذكور حقيقتا اسلامي است.
كليد واژه‌‌ها
فلسفه، اسلام، فلسفه اسلامي
برچسب ها:
روابط مستقل